Ustawa OZE przyjęta przez Radę Ministrów

Rada Ministrów na posiedzeniu w dniu 8 kwietnia 2014 roku przyjęła projekt ustawy o odnawialnych źródłach energii autorstwa Ministerstwa Gospodarki - podał resort w komunikacie.

Jak podkreśla MG przyjęte przez rząd regulacje przewidują utrzymanie obecnego systemu wsparcia dla istniejących instalacji OZE. Jednocześnie daje wytwórcy energii elektrycznej możliwość wyboru między dotychczasowymi zasadami a zadeklarowaniem przystąpienia do nowego tzw. systemu aukcyjnego, który zacznie funkcjonować od 1 stycznia 2015 r.

Projekt przewiduje utrzymanie obecnego systemu wsparcia opartego na zielonych certyfikatach dla istniejących instalacji OZE. System aukcyjny ma zacząć działać od 2015 r. i dotychczasowi wytwórcy będą mieli wybór, czy do niego przystąpić, czy pozostać w systemie certyfikatów.

W systemie aukcyjnym to rząd ma decydować, ile energii odnawialnej potrzebuje - m.in. dla spełnienia celów polityki klimatycznej UE - i rozpisywać aukcje na jej dostarczenie dla poszczególnych technologii OZE i wielkości źródeł. Aukcję wygra ten, kto zaproponuje najniższą cenę. W zamian dostanie gwarancję wsparcia przez 15 lat. Cena energii będzie waloryzowana o poziom inflacji.

Aukcje będą oddzielne dla instalacji o mocy powyżej i poniżej 1 MW, przy czym co najmniej 25 proc. puli wsparcia będzie zarezerwowane dla tych mniejszych. Co - jak zaznaczyło MG - zapewni wykorzystanie lokalnie dostępnych zasobów. Szczegółowe warunki aukcji określi w rozporządzeniu minister gospodarki, będzie też podawał tzw. "cenę referencyjną", czyli maksymalną, za jaką będzie można zakupić w danym roku energię z OZE.

Ustawa o OZE przewiduje również utworzenie Operatora Rozliczeń Energii Odnawialnej SA (OREO SA), którego zadaniem będzie m.in. rozliczanie ujemnego salda między wartością sprzedaży energii i wartością zakupu energii wytworzonej na podstawie funkcjonowania systemu aukcyjnego. OREO SA, zgodnie z projektem, ma też gromadzić i zarządzać środkami z opłaty OZE. Przez 2015 rok stawka opłaty OZE netto wynosić będzie 2,27 zł za 1 MWh.

W ramach optymalizacji kosztowej obniżone będzie wsparcie dla instalacji tzw. spalania wielopaliwowego. Zlikwidowana będzie też pomoc dla dużej energetyki wodnej. W projekcie założono likwidację mechanizmów wsparcia dla elektrowni wodnych o mocy zainstalowanej powyżej 5 MW, które wytworzyły po raz pierwszy energię elektryczną przed wejściem ustawy w życie.

Ważnym elementem ustawy jest także promocja prosumenckiego (prosument to jednocześnie producent i konsument) wytwarzania energii z OZE w mikro- i małych instalacjach. Nowością jest pojęcie mikroinstalacji, czyli instalacji o niewielkiej mocy, produkującej energię głównie na potrzeby wytwórcy. Dla jej użytkowania nie trzeba będzie mieć koncesji czy prowadzić działalności gospodarczej. Wytwarzający energię w taki sposób będą mieli możliwość odsprzedania nadwyżki energii zakładowi energetycznemu.

Ministerstwo Gospodarki proponuje również, aby działalność gospodarcza w małej instalacji wymagała jedynie wpisu do rejestru wytwórców, a nie jak dotychczas podlegała skomplikowanej procedurze koncesyjnej. Rejestr wytwórców będzie prowadził prezes URE.

W celu optymalizacji kosztowej ustawa przewiduje ponadto obniżenie wsparcia dla instalacji tzw. spalania wielopaliwowego (współspalanie drewna pełnowartościowego). Zlikwidowana będzie też pomocy dla dużej energetyki wodnej.

Jak podkreśliło Centrum Informacyjne Rządu, dzięki takiemu rozwiązaniu wsparcie dla "zielonej energii" będzie optymalne kosztowo, dlatego nie powinno powodować wzrostu cen dla konsumentów.

"Bez wprowadzenia proponowanej optymalizacji kosztowej, system wsparcia OZE może kosztować między 4,6-6,2 mld zł w 2015 r. oraz 7,5-11,5 mld zł w 2020 r." - podkreśliło CIR. Ocena skutków regulacji szacuje natomiast koszt proponowanej ustawy na ok. 4 mld zł rocznie. Kwota ta zostanie przerzucona na konsumentów, którzy - od 2015 r. mają mieć doliczoną do rachunku "opłatę OZE", która w 2015 r. ma wynieść 2,27 zł za każdą zużyta megawatogodzinę.

Projekt - według rządu - promuje energetykę prosumencką, czyli produkcję energii w mikroinstalacjach OZE - o mocy do 40 kW. Nie będzie do tego potrzebna koncesja, wystarczy wpis do rejestru. Nadwyżkę energii będzie można odsprzedać do sieci za 80 proc. ceny rynkowej.

W opinii wicepremiera Janusza Piechocińskiego, sektor OZE powinien być w Polsce maksymalnie rozproszony i prosumencki, korzystać z polskiej myśli technicznej i kreował nowe miejsca pracy, ale też powinien być maksymalnie rynkowy. "Wyciągnęliśmy wnioski z doświadczeń innych państw i staramy się, aby budżety czy portfele nie zostały tak obciążone, jak u sąsiadów" - powiedział dziennikarzom w Katowicach wicepremier Janusz Piechociński.

Dziś ok. połowy "zielonej" energii w Polsce jest efektem tzw. współspalania, czyli spalania w kotłach dużych elektrowni - po niewielkich modyfikacjach - węgla z dodatkiem biomasy. Proceder ten był krytykowany z różnych stron i w projekcie wprowadzono ograniczenie do połowy wsparcia dla takich przypadków, za wyjątkiem instalacji specjalnie przeznaczonych do współspalania.

"Dobrze, że projekt ustawy o OZE został zaakceptowany przez Radę Ministrów i co za tym idzie zostanie skierowany do Sejmu. Oczywiście wymaga dalszych prac i modyfikacji, przede wszystkim w obszarze systemu aukcyjnego. Dzisiaj w projekcie są zawarte zapisy dyskryminujące energetykę wiatrową i inne technologie, które pracują do 4 tys. godzin w roku" - powiedział PAP wiceprezes Polskiego Stowarzyszenia Energetyki Wiatrowej dr Arkadiusz Sekściński.

Jak wyjaśnił, proponowane zapisy ograniczają pulę zakupów energii z takich technologii. "Wierzymy jednak, że ustawa stworzy warunki do dynamicznego rozwoju energetyki wiatrowej, która jest najtańszą zieloną technologią" - dodał Sekściński.

Dyrektor generalny Polskiej Izby Gospodarczej Energii Odnawialnej (PIGEO) Michał Siembab zwrócił z kolei uwagę, że w żadnym kraju, w którym przyjęto system aukcyjny, nie zadziałał on we właściwy sposób i nie przyniósł zamierzonych efektów.

Jak powiedział PAP Siembab, docelowy system wsparcia może być oparty na aukcjach, ale przede wszystkim powinien premiować nie tylko technologie najtańsze, ale i takie, które pozwalają na osiągnięcie innych efektów społeczno-środowiskowych, jak poprawa jakości środowiska poprzez utylizację odpadów, zwiększenie małej retencji wodnej, itd. Cały przewidziany na konkretną aukcję wolumen energii powinien zostać podzielony na "koszyki technologiczne" - dodał.

"Zdajemy sobie sprawę, że ustawa jest kontrowersyjna, ale już nie dla polityków czy regulatora, tylko dla samego środowiska OZE, bo wewnątrz niego zacznie się walka o to, kto dostanie wsparcie" - ocenił z kolei wicepremier Piechociński.

Ustawa wejdzie w życie 30 dni od daty ogłoszenia w Dzienniku Ustaw. Przepisy wprowadzające nowy system wsparcia OZE zaczną obowiązywać po upływie dwunastu miesięcy od daty wydania pozytywnej decyzji Komisji Europejskiej zatwierdzającej system wsparcia jako zgodny z przepisami o pomocy publicznej.