Audyt energetyczny przedsiębiorstwa to kompleksowe opracowanie dotyczące sposobu wykorzystania energii w firmie, którego głównym celem jest wskazanie możliwości oszczędności oraz zwiększenia efektywności energetycznej. Stanowi on nie tylko realizację obowiązku ustawowego, ale również ważne narzędzie strategiczne, pozwalające zoptymalizować zarządzanie zużyciem energii w różnych obszarach działalności. W trakcie audytu szczegółowo analizowane są procesy technologiczne, wykorzystywane instalacje i urządzenia, a także przestrzenie, w których możliwe jest wprowadzenie usprawnień wpływających na zużycie energii. Realizacja takiego audytu jest kluczowym elementem polityki środowiskowej firm dążących do ograniczenia emisji CO₂ i działania zgodnego z ideą zrównoważonego rozwoju.

Do tej pory obowiązek wykonania audytu dotyczył głównie dużych firm spełniających określone warunki dotyczące liczby pracowników lub wyników finansowych. Jednak w wyniku nadchodzących zmian legislacyjnych, od 2026 roku obowiązek ten obejmie również mniejsze przedsiębiorstwa. Zgodnie z nowymi przepisami, wszystkie firmy zużywające co najmniej 10 TJ energii rocznie (czyli około 2 778 MWh) będą zobowiązane do przeprowadzania audytu co cztery lata. Natomiast przedsiębiorstwa, których roczne zużycie przekroczy 85 TJ, będą musiały do października 2027 roku wdrożyć system zarządzania energią zgodny z ISO 50001.

Nowy zakres obowiązku audytowego w firmach

Aktualnie obowiązek przeprowadzania audytu energetycznego dotyczy firm, które w dwóch ostatnich latach obrotowych spełniały przynajmniej jedno z dwóch kryteriów:

• zatrudniały średniorocznie co najmniej 250 pracowników,
• ich obrót netto przekraczał 50 mln euro oraz ich aktywa bilansowe przekraczały 43 mln euro.

Od 2026 roku kryterium wielkości zostanie zastąpione poziomem rocznego zużycia energii finalnej. Zmiana ta ma na celu objęcie obowiązkiem szerszego grona firm – niezależnie od ich struktury organizacyjnej czy skali działalności – co powinno przyczynić się do poprawy efektywności energetycznej w całej gospodarce.

Zakres audytu energetycznego – co powinien zawierać?

Rzetelnie przeprowadzony audyt powinien obejmować:

• analizę zużycia energii w budynkach, instalacjach przemysłowych i transporcie – obejmujących razem co najmniej 90% całkowitego zużycia energii w firmie,
• identyfikację miejsc, w których możliwa jest poprawa efektywności, w tym ocenę systemów grzewczych, chłodniczych, oświetleniowych oraz pozostałych urządzeń energetycznych,
• propozycje działań mających na celu ograniczenie zużycia energii i kosztów operacyjnych,
• analizę kosztów w całym cyklu życia budynków i instalacji, z uwzględnieniem długofalowych oszczędności energetycznych,
• kompleksową ocenę efektywności energetycznej firmy wraz z rekomendacjami konkretnych rozwiązań usprawniających.

Więcej o tym, jak powinny wyglądać audyty energetyczne przedsiębiorstw piszemy w raporcie DB Energy ,,Audyty energetyczne przedsiębiorstw. Rozprawiamy się z mitami.” - CIRE.pl jest Patronem medialnym tego raportu.

Pobierz go za darmo tutaj: Raport DB Energy

Korzyści z przeprowadzenia audytu energetycznego

Audyt energetyczny jest przede wszystkim skutecznym narzędziem wspierającym zarządzanie energią w firmie. Pozwala dokładnie określić, które obszary generują największe zużycie i gdzie warto przeprowadzić modernizacje, by osiągnąć realne oszczędności. Implementacja rekomendowanych działań umożliwia ograniczenie energochłonności procesów, a co za tym idzie – zmniejszenie kosztów operacyjnych i poprawę rentowności oraz pozycji konkurencyjnej przedsiębiorstwa.

Dodatkowo audyt stanowi istotny element budowania odporności firmy na zmienność cen energii i nowe regulacje. Ułatwia planowanie inwestycji, a także zwiększa szanse na pozyskanie finansowania zewnętrznego – zarówno w ramach programów publicznych (takich jak Białe Certyfikaty czy fundusze unijne), jak i na bardziej korzystnych warunkach kredytowych, szczególnie dla firm ocenianych pozytywnie w ramach standardów ESG. Wzrost efektywności energetycznej sprzyja też realizacji celów środowiskowych oraz zdobywaniu kontraktów na rynkach, gdzie istotna jest niska emisja i odpowiedzialność ekologiczna.

Kwalifikacje audytorów – przyszłe zmiany

„Obecnie w polskim prawodawstwie nie istnieją precyzyjne wymagania dotyczące kwalifikacji audytorów energetycznych przeprowadzających audyty przedsiębiorstw. W praktyce audytorami są zazwyczaj osoby z wykształceniem technicznym w dziedzinach takich, jak energetyka, inżynieria środowiska czy budownictwo, które ukończyły kursy lub studia podyplomowe. Jednak brak formalnych regulacji prowadzi do niejednolitej jakości przeprowadzanych audytów.

W ostatnim czasie branża energetyczna zwraca uwagę na potrzebę wprowadzenia jednolitych standardów kwalifikacyjnych dla audytorów. Firmy podkreślają, że wymagania te powinny być szersze niż te dla osób sporządzających świadectwa charakterystyki energetycznej, gdyż audyty wymagają głębszej wiedzy.

W kontekście przyszłych regulacji warto wziąć pod uwagę fakt, że rząd planuje nowelizację ustawy o efektywności energetycznej, mającą na celu wdrożenie niezbędnych zmian. Chociaż szczegóły nie są jeszcze znane, istnieje prawdopodobieństwo, że nowe przepisy uwzględnią kwestie kwalifikacji audytorów energetycznych, co przyczyni się do podniesienia standardów i jakości przeprowadzanych audytów.” - komentuje adw. Maciej Stępień, współpracujący z DB Energy.

Podsumowanie – co się zmieni?

Począwszy od 2026 roku, w Polsce wejdą w życie istotne zmiany w zakresie obowiązku przeprowadzania audytów energetycznych. Dotychczasowe kryteria odnoszące się do wielkości przedsiębiorstwa zostaną zastąpione wskaźnikiem rocznego zużycia energii finalnej. Przedsiębiorstwa, które rocznie zużywają więcej niż 2 778 MWh energii, będą zobligowane do wykonania audytu co cztery lata. Natomiast firmy, których zużycie przekroczy 23 611 MWh, będą musiały wprowadzić system zarządzania energią zgodny z ISO 50001 do października 2027 roku. 

Celem tych zmian jest rozszerzenie obowiązków audytowych na większą liczbę firm i promocja efektywnego gospodarowania energią. W efekcie przedsiębiorstwa nie tylko dostosują się do wymogów regulacyjnych, ale również zyskają narzędzie wspierające rozwój w duchu odpowiedzialności środowiskowej i zwiększające ich konkurencyjność na rynku europejskim.