Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy przy budowie farm wiatrowych

Sektor energii odnawialnej jest jedną z gałęzi gospodarki, która obecnie intensywnie się rozwija. W szczególności zauważalny jest renesans energetyki opartej na elektrowniach wiatrowych. Planowane są liczne inwestycje w tym obszarze, głównie w zakresie budowy morskich farm wiatrowych. Ponadto, rozwój tej branży niesie za sobą mnóstwo nowych wyzwań związanych z bezpieczeństwem i higieną pracy. Wiele jej aspektów jest wyjątkowych, podobnie jak i środowiska pracy, w którym się znajduje.

Ponieważ w Polsce branża ta jest stosunkowo młoda, szczególnie istotne kwestie, takie jak niedobór wykwalifikowanej siły roboczej oraz brak spójnych procedur i standardów, mogą mieć wpływ na bezpieczeństwo i ochronę zdrowia pracujących. Z tego powodu Państwowa Inspekcja Pracy rozpoczęła działania kontrolne i prewencyjne mające na celu zapewnienie odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa pracy przy budowie i eksploatacji elektrowni wiatrowych.

Przewiduje się, że technologia związana z energią wiatrową będzie miała znaczący wpływ na bezpieczeństwo i higienę pracy, dlatego konieczne jest lepsze zrozumienie specyficznych zagrożeń zawodowych mogących wystąpić w tym sektorze. Wpłynie to na zdrowie i bezpieczeństwo pracowników zaangażowanych w cały cykl życia farm wiatrowych: produkcję, instalację i budowę, eksploatację i konserwację oraz likwidację.

W 2022 r. w Okręgowym Inspektoracie Pracy w Gdańsku przeprowadzono kontrole związane z budową i eksploatacją elektrowni wiatrowych. Ich celem była ocena bezpieczeństwa pracy i ochrony zdrowia na budowach farm wiatrowych oraz stwierdzenie, czy spełnione są wymagania prawne z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy przy urządzeniach energetycznych, jakimi są elektrownie wiatrowe.

Budowa lądowej farmy wiatrowej to przedsięwzięcie niezwykle złożone. Kluczowe kamienie milowe budowy takiej farmy obejmują wykonanie półfabrykatów turbiny, budowę dróg wewnętrznych (dojazdowych), roboty ziemne i fundamentowe pod turbinę wiatrową, dostawę wielkogabarytowych elementów prefabrykowanych, wykonanie infrastruktury elektroenergetycznej, montaż turbiny wiatrowej.

W wyniku kontroli przeprowadzonych na budowach stwierdzono, że istotnym problemem jest koordynacja prac budowlanych wynikająca z samego trybu uzyskiwania pozwolenia na budowę.

Istnieją dwie podstawowe formy prowadzenia robót budowlanych: pierwsza oparta na jednym pozwoleniu na budowę obejmującym cały zakres inwestycji, druga – na kilku, a nawet kilkunastu pozwoleniach na budowę odnoszących się do poszczególnych elementów budowy i zakresów jej wykonania.

Pierwsza forma nie powoduje poważnych problemów w koordynacji w obszarze bezpieczeństwa i ochrony zdrowia. Natomiast drugi wariant uzyskiwania pozwoleń na budowę jest już przyczyną licznych problemów związanych z koordynacją i nadzorem prac budowlanych. Rozdrobnienie pozwoleń na budowę powoduje, że na wykonanie poszczególnych części farmy wiatrowej ustanawiani są oddzielni kierownicy budowy oraz opracowuje się oddzielne plany bezpieczeństwa i ochrony zdrowia.

Pełna treść artykułu

dr Dariusz Smoliński
Państwowa Inspekcja Pracy – Okręgowy Inspektorat Pracy w Gdańsku

Źródło: Inspektor – Technika i Bezpieczeństwo Nr 1/2023