Polskie LNG - podsumowanie 2020 roku

Rys. 1 Odbiór LNG w Terminalu Świnoujście, Opracowanie: Analiza Instytut Studiów Energetycznych na podstawie publicznie dostępnych danych

Z planowanych jeszcze przez Piotra Woźniaka, byłego prezesa PGNiG, 39 transportów LNG do terminala w Świnoujściu przypłynęło i tak rekordowe 35. Wynik PGNiG należy uznać za bardzo dobry. Paweł Majewski, Prezes PGNiG, jeszcze w listopadzie 2020 r. deklarował, że "[...]łączny portfel na 2021 roku w kontraktach długo, średnio, krótkoterminowych i spotowych wynosi 31 dostaw gazu LNG"¹. To również ambitny plan, zostawiający jednakże znaczne pole manewru do poszukiwania ciekawych cenowo kontraktów na rynku spot. Podkreślmy jeszcze, że obecne 5 mld m3 mocy terminala (to około 3,6 mln t LNG rocznie), a zestawiając całe zakontraktowane LNG przez PGNiG (Rys. 2) oraz wierząc, że zostaną dotrzymane anonsowane w mediach daty rozpoczęcia skraplania przez terminal Calcasieu Pass LNG oraz terminal Port Arthur LNG to już 2023 roku, bez niezbędnej rozbudowy infrastruktury w Świnoujściu, PGNiG nie będzie w stanie zrealizować swoich kontraktów (to oczywiście daleko idące uogólnienie gdyż kontrakty z Venture Global LNG są podpisane w formule FOB - Free on Board i PGNiG zachowuje swobodę decyzji co do portu docelowego).

Rys. 2 LNG zakontraktowane przez PGNiG, Opracowanie: Analiza Instytut Studiów Energetycznych na podstawie danych PGNiG z uwzględnieniem podawanych dat rozpoczęcia skraplania przez terminal Calcasieu Pass LNG oraz terminal Port Arthur LNG, (Uwaga: daty skraplania przyjęte wg danych publicznie dostępnych i mogą ulec zmianie).

Kolejny rok wzrosło również wykorzystanie infrastruktury terminala w Świnoujściu (Tabela 1). W 2016 roku wyniosło ono 33% by w 2019 roku osiągnąć 70%, a w 2020 roku już 76%.

ROK	Terminal LNG Świnoujście Wykorzystanie w %
2016	33%
2017	30%
2018	55%
2019	70%
2020	76%
2021	85%

Tabela 1 Wykorzystanie terminala LNG w Świnoujściu, Opracowanie: Analiza Instytut Studiów Energetycznych Prognoza ISE dotyczy danych na 2021 r.

W analizie Q3² rozpoczęliśmy dywagacje na temat cen 2020 r.Zestawiając średnie ceny LNG dla głównych światowych indeksów cenowych (Rys. 3) z wolumenami dostaw do Polski (Rys. 1) nie można zauważyć by były one szczególnie dotknięte pandemią. Znaczna część z dostaw do Polski jest realizowana w ramach indeksowanego cenami ropy naftowej długoterminowego kontraktu z Qatargas, ale także np. w ramach umowy z Cheniere Energy. Na świecie około ¾ wolumenów LNG jest sprzedawane w stałych długoterminowych umowach, w których kolejne dostawy są wyceniane na podstawie formuły cenowej opartej o kwotowanie ropy naftowej (vide właśnie PGNiG i kontrakt katarski). Te indeksowane ceną ropy kontrakty były drogie dla azjatyckich nabywców ze względu na wysokie ceny ropy w porównaniu do spotowych cen LNG. Krach cen ropy zmniejszył lukę między indeksowanymi i spotowymi cenami LNG, co ma poważne konsekwencje dla obecnych i przyszłych rynków LNG. W perspektywie długoterminowej także poziom zmagazynowanego gazu ziemnego będzie miał wpływ na cenę gazu na europejskich giełdach oraz na ceny spot LNG.

Rys. 3 Średnie ceny LNG wraz z prognozą dla głównych światowych indeksów cenowych, Opracowanie: Analiza Instytut Studiów Energetycznych na podstawie publicznie dostępnych danych

Pierwszy kwartał 2020 r. mimo, że w typowej dla tej części roku tendencji spadkowej nie wykazywał jeszcze widocznego wpływu COVID-19^3,4, . Dopiero drugi kwartał 2020 roku siał spustoszenie cenowe na rynkach energetycznych. Na wszystkich rynkach surowców, od węgla, ropy naftowej po tzw. natural gas liquids (NGL) w tym gaz ziemny także w jego skroplonej formie LNG. W mgnieniu oka globalny popyt na ropę naftową spadł o 20 - 25%. Jednocześnie po stronie podaży mieliśmy właściwie "ocean gazu ziemnego". Niskie ceny ropy naftowej zdeterminowały natychmiast bardzo niskie ceny dla NGL tzn. dla metanu, etanu, propanu, butanu i można mówić o efekcie domina na rynku gazu ziemnego.

Już pod koniec marca widoczne były spadki cen surowca na większości giełd światowych. Na europejskiej TTF osiągnęły wartości najniższe w historii prowadzonych pomiarów (przez Plattsa) - 6,95 Euro/MWh, a dostawy LNG na zasadach DES (delivery ex ship) do Europy Północno-Zachodniej wyceniano poniżej 6 Euro/MWh. (ok. 24 pln/MWh). Cena referencyjna JKM⁵ dla Azji pod koniec czerwca oscylowała w granicach 2 dol./mmBtu, a jeszcze pod koniec kwietnia wynosiła 1,8 dol./mmBtu. Europejski TTF w maju pokazywał ceny na poziomie 1 dol./mmBtu, a pod koniec czerwca podniósł się do 1,8 dol./mmBtu. Kontrakty terminowe US Henry Hub pod koniec czerwca osiągnęły poziom 1,6 dol./mmBtu, a na początku kwietnia rekordowo niskie 1,55 dol./mmBtu⁶ . Takie spadki cen, w czasie zdominowanym przez pandemię COVID-19, znacznie obniżonym popycie na gaz ziemny oraz szalejącymi w Stanach Zjednoczonych huraganach spowodowały, że w trzecim kwartale nie pojawił się w polskim terminalu żaden metanowiec z amerykańskim LNG⁷. Ostatni kwartał wpisał się ponownie w sezonowość, spadki temperatury, zwiększone zapotrzebowanie na gaz ziemny oraz optymistyczne wiadomości medialne dotyczące szczepionki na wirus COVID-19. Te przesłanki pozwoliły odbić się cenom surowca. Dodatkowo, nie jest to uwzględnione w prognozie, ale według danych Thomson Reuters średnia cena LNG w dostawach na luty do Północnej Azji wynosiła 12,50 dol./mmBtu. S&P Global Platts poinformował także, że Vitol sprzedał transport do Trafigura z dostawą między 31 stycznia a 7 lutego 2021 r. po cenie około 13,55 dol./mmBtu⁸.

Prócz Polski, kolejny dobry rok zanotowała także Litwa (Rys. 4) gdzie w 2020 roku odebrano około 1,53 mln ton LNG czyli około 2,1 mld m3 (wykorzystanie infrastruktury terminala w około 55%). W porównaniu do 2019 r. mowa tu o wzroście o około 0,13 mln ton LNG (Rys. 3).

Rys. 4 Odbiór LNG w Terminalu Kłajpeda na Litwie, Opracowanie: Analiza Instytut Studiów Energetycznych na podstawie publicznie dostępnych danych

Jest to także bardzo dobry wynik, porównując oczywiście moc litewskiej infrastruktury jak i potrzeby krajowe, a był to pierwszy rok kiedy litewska infrastruktura była wykorzystywana każdego miesiąca.

Pomimo pandemii - zgodnie z planem 1 stycznia 2021 roku rozpocznie działalność operacyjną terminal importowy FSRU w chorwackiej wyspie Krk⁹. Statek LNG Tristar Ruby¹⁰, który został załadowany 19 grudnia 2020 r. w amerykańskim terminalu Cove Point w Maryland, płynie do chorwackiego terminala gdzie ładunek zostanie oddany do pływającego statku magazynującego i regazyfikującego LNG Croatia FSRU, który przypłynął z Sagunto w Hiszpanii 1 grudnia. Statek jest na miejscu i będzie wykorzystywany jako obiekt importowy. Można powiedzieć, że jest to już trend wybierany przez poszczególne kraje - także Niemcy - pływających rozwiązań FSRU jako znacznie szybszych i tańszych możliwości do wejścia do biznesu LNG¹¹. . Według danych, tankowiec ma przypłynąć 1 stycznia ok. godziny 6.00 , czyli w dacie rozpoczęcia pracy terminalu.

Nowy terminal w Chorwacji, w połączeniu z terminalami Litwy i Polski, stanowi punkt kotwiczenia korytarza północ-południe, który zapewnia znacznie większą różnorodność gazu i konkurencję w Europie Środkowej i Wschodniej. Wśród importerów LNG (posiadaczy terminali regazyfikacyjnych) na koniec roku 2020 znajdowało się 15 krajów europejskich: Belgia, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Litwa, Malta, Norwegia, Polska, Portugalia, Szwecja, Turcja, Wielka Brytania (w tym Gibraltar) i Włochy. Całkowita moc regazyfikacyjna europejskich terminali to około 175 mln t LNG/r. .

W 2019 roku Rosja uruchomiła terminal w Kaliningradzie. Ponadto trzy nowe terminale LNG znajdują się w różnych fazach realizacji w Niemczech. Natomiast prócz uruchamianego w Chorwacji także i Cypr planuje uruchomienie regazyfikacji z pływającego terminala LNG (FSRU) w 2021 roku, a w 2025 roku ma rozpocząć regazyfikację polski FSRU w Gdańsku.

Przypisy:

¹ https://www.cire.pl/item,207574,1,0,0,0,0,0,pgnig-ma-zakontraktowanych-na-2021-rok-31-dostaw-gazu-lng.html

² Sikora A., Sikora M., "Polskie LNG w trzecim kwartale 2020″, CIRE, 6.10.2020 - https://www.cire.pl/item,205303,13,0,0,0,0,0,polskie-lng-w-trzecim-kwartale-2020.html

³ Sikora A., Sikora M., "Polskie LNG w pierwszym kwartale 2020″, CIRE, 31.03.2020 - https://www.cire.pl/item,195902,13,0,0,0,0,0,polskie-lng-w-pierwszym-kwartale-2020.html

⁴ Sikora A., Sikora M., "Kto będzie pierwszy ciąć podaż LNG? OLEC - Organization of the LNG Exporting Countries.", CIRE, 20.04.2020 - https://www.cire.pl/item,196810,13,0,0,0,0,0,kto-bedzie-pierwszy-ciac-podaz-lng-olec-organization-of-the-lng-exporting-countries.html Także Biznes Alert: https://biznesalert.pl/ise-lng-podaz-opec-gaz-ziemny-nafta-ceny-ropa-energetyka/

⁵ JKM TM (Platts Japan Korea Marker) to referencyjna wycena Platts dla cen skroplonego gazu ziemnego (LNG) dla miejscowych dostaw fizycznych w umowach natychmiastowych, przetargach oraz krótko-, średnio- i długoterminowych kontraktach zarówno w Azji Północno-Wschodniej, jak i na całym świecie. JKM TM odzwierciedla wartość rynkową dostaw natychmiastowych dostarczanych ex-ship (DES) do Japonii, Korei Południowej, Chin i Tajwanu. Dostawy do tych lokalizacji odpowiadają większości światowego zapotrzebowania na LNG.

⁶ Sikora A., Sikora M., "Polskie LNG w drugim kwartale 2020″, CIRE, 2.07.2020 - https://www.cire.pl/item,200830,13,0,0,0,0,0,polskie-lng-w-drugim-kwartale-2020.html

⁷ ibid.

⁸ https://uk.reuters.com/article/global-lng-asia-idUKL1N2IR11A

⁹ Sikora A., 20200630 LNG CROATIA. 2020 Webinarium https://www.cire.pl/pokaz-pdf-%252Fpliki%252F2%252F2020%252F20200630_sikora_lng_croatia_clean.pdf
https://www.cire.pl/item,203801,2,0,0,0,0,0,webinar-modelling-gas-challenges-in-competitive-markets.html

¹⁰ TRISTAR RUBY (IMO: 9333606) Tankowiec LNG wybudowany w 2008, pływa pod banderą Liberii. Przewozi do 155000 m3 gazu płynnego LNG. Obecne zanurzenie 11,5 m., długość (LOA) 289 m I szerokość 44 m.

¹¹ Więcej por.: https://www.cire.pl/item,208233,13,0,0,0,0,0,komentarz-miesiecznych-zmian-w-produkcji-energii-elektrycznej-w-polsce-w-obszarze-zrodel-gazowych.html
https://www.cire.pl/

Polskie LNG - podsumowanie 2020 roku

Według wyliczeń Instytutu Studiów Energetycznych, PGNiG odebrał w terminalu w Świnoujściu w 2020 roku 35 transporty o łącznym wolumenie około 2,78 mln ton LNG (około 3,83 mld m3) i w porównaniu do 2019 roku jest to wzrost o około 0,26 mln ton LNG (Rys. 1).