Mielczarski: Umieralnia elektrowni NABE

Zamiast stworzenia Narodowych Aktywów Bezpieczeństwa Energetycznego (NABE) jako podmiotu odpowiedzialnego za zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego, Ministerstwo Aktywów Państwowych proponuje, aby NABE było "umieralnią" dla elektrowni węglowych, bez możliwości inwestycji umożliwiających zachowanie bilansu mocy czyli ciągłości produkcji energii elektrycznej.

Odejście od węgla jako paliwa w elektroenergetyce, jakie ma nastąpić do 2050 r., wymaga znacznych inwestycji w nowe moce wytwórcze, aby uzupełnić bilans, kompensując ubytek mocy spowodowany poprzez zamykanie elektrowni węglowych.

Bilans mocy musi być zrównoważony przez elektrownie zawsze dyspozycyjne, którymi są elektrownie węglowe, gazowe i jądrowe. Rezygnując z elektrowni węglowych konieczne jest na ich miejsce budowanie nowych elektrowni: gazowych lub jądrowych. Budowa elektrowni jądrowych ze względu na wysokie koszty inwestycyjne i negatywną postawę najbardziej znaczących krajów Unii Europejskiej jest mało prawdopodobna.

Bilans mocy mogą zrównoważyć tylko elektrownie gazowe o stosunkowo małym koszcie inwestycyjnym (~ US$1 mln/MW). Problemami, jakie powstają przy inwestowaniu w energetykę gazową jest zapewnienie dostatecznego wolumenu gazu dla elektroenergetyki i sieci rurociągów. Biorąc jednak po uwagę horyzont czasowych 30 lat problemy te można rozwiązań.

Jeżeli do 2050 r. mają zostać zamknięte wszystkie elektrownie węgla, to na ich miejsce trzeba wybudować ponad 80 jednostek gazowych o mocy 450 MW każda. Takie zadania mogłoby spoczywać na NABE, który przy niewielkich subsydiach rzędu 1 mld zł rocznie mógłby zapewnić bezpieczeństwo energetyczne. Przykład zapewnienia bilansu mocy i bezpieczeństwa energetycznego przez elektrownie gazowe jest pokazany na rysunku.

Przy obecnej propozycji Ministerstwa Aktywów Państwowych, nowy podmiot NABE ma obejmować tylko elektrownie węglowe, bez możliwości inwestycji, stając się "umieralnią" dla elektrowni węglowych. Nie jest wiadomo jak taka "umieralnia" byłaby finansowana, ponieważ sprzedaż energii elektrycznej na rynku nie zapewni odpowiednich przychodów.

Nie wiadomo również, jaki podmiot byłby odpowiedzialny za nowe inwestycje w elektrownie gazowe i w jaki sposób te inwestycje zapewniające bezpieczeństwo energetyczne byłyby subsydiowane.

Należy zdać sobie sprawę, że nowe elektrownie gazowe pracowałyby w znacznej mierze jako uzupełniające dla odnawialnych źródeł energii elektrycznej, a roczny czas ich pracy nie przekraczałby 1500-2000 godzin, a przy takiej pracy ze względu na znaczny wzrost kosztów stałych¹ wymagałby subsydiów.

Utrzymanie bezpieczeństwa energetycznego przy znacznym udziale odnawialnych źródeł powoduje, że elektrownie dyspozycyjne pracują jako regulacyjne dla OZE, co znacznie zwiększa koszt działania ze względu na krótki czas pracy. Każda elektrownia dyspozycyjna pracująca jako kompensująca zmiany OZE wymaga subsydiów.

Gdyby NABE mógł inwestować w nowe źródła mocy zachowana byłaby również profesjonalna siła robocza, która ze starych elektrowni stopniowo przechodziłaby do nowych. W obecnym projekcie NABE to "umieralnia" dla elektrowni węglowych i poczekania na emeryturę dla pracowników.

¹ Koszty obliczono metodą sLCOE (NREL) przy danych inwestycyjnych z DoE, USA oraz założeniach d=8 proc., długość budowy 4 lata, koszty CO2 - 40 euro/Mg, koszt gazu 23zł/GJ. CRF = Capital Recovery Factor odzwierciedlający koszty finansowe.

Czytaj również:

Mielczarski: Koszty morskich farm wiatrowych