Ukraina nie sprowadza gazu z Rosji. Skąd go bierze?

Jak poinformował BiznesAlert.pl, w pierwszym kwartale 2016 roku Ukraina nie kupowała rosyjskiego gazu. Dostawy surowca były realizowane wyłącznie z państw europejskich.

W 2015 roku Ukraina importowała 16,4 mld m3 gazu. Wskaźnik ten było o 15,9 procent niższy od tego osiągniętego w 2014 roku. Importowany z Europy wolumen wyniósł 10,3 mld m3. Natomiast z Rosji 6,1 mld m3. W porównaniu z 2014 rokiem oznacza to 2,4-krotny spadek.

Według danych statystki celnej Państwowej Służby Podatkowej w pierwszym kwartale 2016 roku ukraińskim cłem zostało obłożonych 2,26 mld m3 surowca. Tradycyjnie największym na Ukrainie importerem gazu był Naftogaz.

W okresie styczeń-marzec 2016 kupował on surowiec od siedmiu europejskich traderów. Największym partnerem Naftogazu była niemiecka spółka Uniper Global (wcześniej E.On Ruhrgas – przyp. red.), która dostarczyła 372,4 mln m3 gazu, Noble – 370 mln m3, francuska Enegie (wcześniej GDF – przyp. red.) – 301 mln m3, włoski Eni – 291 mln m3, szwajcarskie Axpo Trading – 207 mln m3, Trailstone – 160 mln m3. Najmniej surowca Naftogaz kupił od szwajcarskiej spółki DufEnergy – 18 mln m3.

Główni dostawcy Naftogaz w pierwszym kwartale 2016 r.

Dostawca	Wolumen dostaw (w mln m3)
Uniper Global	372,4
Noble	368
Engie	352
Eni	291
Axpo Trading	207
Trailstone	160
DufEnergy	18
Łącznie	1 768

Prywatni dostawcy

Prywatni traderzy z każdym rokiem zwiększają swoje dostawy paliwa na Ukrainę. Stało się to możliwe dzięki wejściu w życie ustawy o rynku gazu, która zakładała swobodną konkurencję na rynku dostaw surowca.

Zgodnie z danymi celnymi, na które powołuje się portal BiznesCenzor, w pierwszym kwartale 2016 roku prywatni traderzy importowali z Europy 0,5 mld m3.

Podobnie jak w 2015 roku w okresie styczeń-marzec br. największym, prywatnym importerem była spółka ERU Trading Andrieja Faworowa. Dostarczyła na Ukrainę 130 mln m3 gazu. Paliwo kupiła od Enteneo Energy oraz Engie. ERU Trading jest częścią spółki Energeticiskije Resursy Ukrainy, której właścicielem jest także Andriej Faworow. Do 2014 roku był on dyrektorem ds. handlowych w należącym do Rinata Achmetowa holdingu DTEK.

Drugie miejsce zajęła spółka Metida, która importowała 116,5 mln m3 gazu. Paliwo zostało zakupione od Axpo Trading AG. Metida należy menadżerów oligarchy Dmitrija Firtasza – Igora Woronina oraz Jurija Wieliczko. Wornin był prezesem zarządu w Ukrgaz-Energo a Wieliczko był jego zastępcą.

W latach 2006-2008 Ukragaz-Energo było monopolistą pod względem dostaw gazu dla przemysłu. Spółka ta została utworzona jako joint venture RosUkrEnergo oraz Naftogazu. Obecnie 50 procent udziałów w Ukrgaz-Energo należy do cypryjskiej spółki Centragas Holding Dmitrija Firtasza.

Trzecie miejsce pod względem importowanego wolumenu zajął Ukrgaz. Spółka kupiła 87 mln m3 paliwa od Antra,Nitrofer oraz Gunvor. Przy czym najwięcej surowca pochodziło od spółki Antra – 71 mln m3.

Pomimo sukcesów na rynku prywatnego handlu Ukrgaz nie sprawia wrażenia spółki o transparentnej strukturze korporacyjnej. Według danych państwowego rejestru Ukrgaz należy do mieszkańca obwodu czerkaskiego Aleksandra Hwostenki a dyrektorem spółki jest Sergiej Krawczenko.

Według informacji Liga.net Krawczenko wcześniej był dyrektorem należącej do byłego deputowanego partii Naszej Ukrainy Anatolija Szkribljaka spółki Technowa. Należą do niej elektrociepłownie Czerkaskaja oraz Darnickaja. Oprócz niej Technowa użytkuje na zasadzie arendy elektrociepłownię Czernihowską.

W 2015 roku INSIDER informował o tym, że partnerem Szkribljaka w tym biznesie był jego kolega z Naszej Ukrainy Nikołaj Martynenko.

Austriacka Antra, która łączona jest z Martynenką, dostarczała nie tylko dla Ukrgazu. Paliwo było sprzedawane do wielu podobnych spółek z nieznanymm, rzeczywistym kierownictwem. W pierwszym kwartale 2016 roku dostarczyła Energy Trade Group 24 mln m3 gazu, Office Business Group – 20,5 mln m3 oraz Gazoilpetroleum – 15,3 mln m3.

Także w ubiegłym roku wspomniane spółki kupowały od Antry gaz, który później trafiał do państwowych spółek. Na przykład w 2015 roku Energy Trade Group wygrała przetarg na dostawę gazu do państwowej spółki OGHK oraz WostGOK.

Na dzień dzisiejszy wobec Energy Trade Group prowadzone jest postępowanie karne. Ukraińskie służby podatkowe podejrzewają, że urzędnicy z WostGOK oraz kilku innych spółek w tym Energy Trade Group uchylają się od płacenia podatku VAT. Stojący na czele OGHK Rusłan Żurilo, który stał za karierą byłego deputowanego Naszej Ukrainy Nikołaja Martynenko.

W 2015 roku Antra była dostawcą gazu dla Odeskiego Zakładu Przyportowego (OZP; jedno z największych na Ukrainie przedsiębiorstw w branży chemicznej – przyp. red.). Jednocześnie Antra kupowała od Ukraińców nawozy. Obecnie służby podatkowe prowadzą postępowanie karne w związku ze sprzedażą przez OZP nawozów po zaniżonych cenach w tym dla Antra oraz spółki Newscope Estates Limited, która jest związana z Igorem Kononenko, partnerem oraz sojusznikiem prezydenta Petro Poroszenki.

Z kolei spółka hutnicza ArcelorMittal Kriwyj Rog oraz Astroinvest Ukraina importowały odpowiednio 39,9 oraz 34,3 mln m3 gazu. ArcelorMittal Kriwyj Rog kupił gaz od spółki ArcelorMittal Energy natomiast Astroinvest Ukraina od ONICO oraz Worldenergy. Trader należy d włoskiego Eni. Grupa UMBB importowała 17,3 mln m3 gazu, który pochodził od spółki Noble. Wcześniej UMBB nie importowała surowca. Należy do niej 49 procent Ukraińskiej Międzybankowej Giełdy Walutowej. Końcowym beneficjentem UMBB jest biznesmen Aleksandr Ginzburg.

Prywatni importerzy w pierwszym kwartale 2016 r.

Sprzedawca	Wolumen gazu (w mln m3)	Kupujący
Enteneo Energy, Engie Energy	130	ERU Trading
Axpo Trading AG	116,5	Metida
Antra, Nitrofer, Gunvor	87	Ukrgaz
ArcelorMittal Energy S.C.A.	39,23	ArcelorMittal
ONICO, Worldenergy	34,3	Astroinverst Ukraina
Antra GmbH	24	Energy Trade Grup
Antra GmbH	20,5	Office Business Group
Noble	17,3	Grupa UMBB
Antra GmbH	15,3	Gazoilpetroleum
Listrade SA	5,5	Energija Ukrainy
Dourado	3	Skela Tercium
MET Gas	3	Jug-Gaz
ONICO	2,4	Naftogazgrup Demetra
ONICO	1,5	Nikorgaz
Vertex Capital	0,1	Ekotechnoinvest
Łącznie	499,7