Pomoc dla Litwy - zamknąć elektrownię Ignalino

Prof. Jerzy Niewodniczański, prezes Państwowej Agencji Atomistyki poinformował, że Polska jako jedno ośmiu państw przekaże fundusze mające pomóc w zamknięciu pierwszego reaktora w elektrowni jądrowej w Ignalinie na Litwie.

Polska ofiaruje środki w wysokości 1,5 mln euro, tyle samo dadzą Holandia, Norwegia, Finlandia i Austria. Niemcy przeznaczą 7 mln euro, Szwecja 6 mln euro, Szwajcaria 3, Belgia 1,65. Unia Europejska postanowiła przeznaczyć 165 mln euro na pomoc dla Litwy. - W 2005 r. zostanie zamknięty pierwszy reaktor elektrowni, a w 2004 r. zapadnie decyzja o losie drugiego. Prawdopodobnie termin jego zamknięcia ustalony zostanie na rok 2009 - oświadczył Rimantus Vaitkus, wiceminister gospodarki, odpowiedzialny za energetykę jądrową. Do roku 2005 Litwa z funduszy własnych (zgromadziła już na ten cel 200 mln euro) i pomocowych zamierza wybudować nową elektrownię oraz urządzenie do przechowywania wypalonego paliwa z pierwszego reaktora. - Za dwa, trzy lata rozpocznie się prywatyzacja sektora energetycznego. Wówczas przedsiębiorstwa najlepiej będą wiedziały co wybudować w miejsce Ignalina - zapowiedział Vaitkus. Może będzie to europejski reaktor nowej konstrukcji EPR z żelazobetonową obudową bezpieczeństwa, a może taki jak jest obecnie budowany w Południowej Afryce - wysokotemperaturowy ziarnisty (modułowy reaktor chłodzony helem z paliwem w postaci kul z uranem wzbogaconym w otoczce grafitowej). Szef dozoru jądrowego (WTESI) na Litwie, Saulius Kutas, przyznał, że decyzja o likwidacji Ignalina podyktowana została chęcią przystąpienia jego kraju do UE. Elektrownia została zbudowana w 1983 roku i zaprojektowana technicznie na 30 lat pracy Ignalino jest potrójną rekordzistką. Ma najmocniejsze bloki na świecie, po 1500 megawatów każdy Są to reaktory grafitowe radzieckiego typu RBMK (Reaktor Bolszoj Moszcznosti Kanalnyj). Podobne reaktory, ale we wcześniejszej wersji, o mocy tysiąca megawatów, znajdują się w Czarnobylu. Elektrownia jako jedyna jądrowa na Litwie, zaspokaja 80 proc. krajowych potrzeb energetycznych i ma prąd po najniższej cenie w Europie - 1,5 centa za kilowatogodzinę (w Europie od 2,5 do 4 centów). Wiceminister Rimantus Vaitkus zaprasza: - Polska może skorzystać z naszej taniej energii jądrowej -. Elektrownia do niedawna umożliwiała eksport ok. 5 mld kWh rocznie na Ukrainę, Białoruś i do Kaliningradu, ale teraz kraje te przestały płacić za dostawy energii, skutkiem czego Litwa ma nadwyżki w produkcji prądu. Saulius Kutas uspokaja, że Ignalino jest elektrownią bezpieczną w takim samym stopniu jak podobne elektrownie budowane w tym samym czasie na Zachodzie. Mimo iż reaktory są typu czamobylskiego, ale już nowej, trzeciej generacji i mają wiele ulepszeń. Od zachodnich różnią się brakiem containmentu (obudowy która w czasie awarii zatrzymuje radioaktywną chmurę nie pozwalając się jej uwolnić na zewnątrz). Obiekt jest nadzorowany przez szwedzkich specjalistów. Szwecja wydała na poprawę bezpieczeństwa elektrowni ponad 300 mln koron. Dostarczyła wyposażenie do ochrony przeciwpożarowej, robota do instalowania zaworów bezpieczeństwa, nowoczesne urządzenia do inspekcji kanałów technologicznych oraz zagęszczania odpadów stałych. Raport opracowany przez zachodnich ekspertów na temat Ignalina składa się z 25 tomów. W sferze bezpieczeństwa zawiera 158 punktów. Jeden z ważniejszych nie dotyczy jednak techniki czy technologii, tylko poprawy kultury pracy. Pierwszy reaktor energetyczny RBMK został uruchomiony w 1973 r. w elektrowni Leningrad, a ostatni w 1990 r. w EJ Smoleńsk. Zaprojektowali je naukowcy z Moskiewskiego Instytutu Badawczo-Konstrukcyjnego Techniki Energetycznej. Nigdzie poza terytorium ZSRR tego typu reaktorów nie budowano. Reaktory RBMK pracują w Leningradzie, Kursku, Smoleńsku oraz w Ignalinie i oczywiście w Czarnobylu. Według zapowiedzi Leonida Kuczmy do 15 grudnia zostanie zamknięty ostatni reaktor w Czarnobylu. W sumie na terenie b. ZSRR jest ich 15. Niepokój europejskich ekspertów wywołują również reaktory wodnociśnieniowe starej generacji WWER (bez obudowy bezpieczeństwa), które działają w słowackich Bohunicaeh, bułgarskim Kozloduju, w rosyjskim Woroneżu i na półwyspie Kola. W obrębie 500 km od granic Polski pracuje 26 elektrowni jądrowych. Po podłączeniu Temelina do sieci będzie ich 27 Większość z nich to nowoczesne siłownie o wysokich standardach bezpieczeństwa - ocenia Państwowa Agencja Atomistyki. Ze wszystkimi naszymi sąsiadami mamy podpisane umowy o bezpieczeństwie i współpracy.