GZE i Huta Łaziska. Spór trwa - SERWIS INFORMACYJNY CIRE 24

Mimo faktu, że Huta jest położona bardzo blisko Elektrowni energię dostarcza jej pośrednik – zakład energetyczny. Huta, która zużywa około 1 proc. sprzedawanej w kraju energii elektrycznej, miała korzystać z prądu wytwarzanego w pobliskiej elektrowni, co znacznie by obniżyło koszty przesyłu.
W poprzednim ustroju gospodarczym takie rozwiązanie było tolerowane i nie miało większego wpływu na sytuację ekonomiczna Huty. Jednak w warunkach gospodarki rynkowej Huta jest zmuszona do kontrolowania i obniżania kosztów produkcji, ale w przypadku energii elektrycznej nie ma na nie większego wpływu bo jest uzależniona od jednego dostawcy. Huta, ze względu na wysoką energochłonność produkcji (koszty energii stanowią ok. 67 proc kosztach produkcji) należy do grona dużych odbiorców energii, odbiera średnio około 11 proc. całej energii dostarczanej przez GZE.
Jednak ta przymusowa zależność nie wychodziła na zdrowie obu firmom, a w końcowym rozrachunku akcje przynosząca starty Huta Łaziska decyzją minister SP z października 1997 trafiły do wierzycieli. W wyniku tej operacji, głównym akcjonariuszem huty (53,7 proc. akcji) został Górnośląski Zakład Energetyczny. Pracownicy otrzymali niespełna 15 proc. walorów, a skarb państwa ponad 10 proc. Jednak cła ta operacja nie doprowadziła do uzdrowienia sytuacji Huty. Mimo zysku netto na poziomie 15 mln zł wynik brutto z działalności gospodarczej zamknął się stratą prawie 39 mln zł.
Ograniczanie kosztów i restrukturyzacja nie poprawiły sytuacji Huty również w następnych latach. W 1998 r. przy 215,9 mln zł przychodów ze sprzedaży spółka miała 51,7 mln zł strat. W 1999 przychody wyniosły 158,7 mln zł, a straty - 37,5 mln. Również w 2000 r., mając 166,2 mln zł przychodów ze sprzedaży, huta miała 34,2 mln zł strat, a kapitał własny osiągnął wartość ujemną - minus 38,5 mln zł. Jednak kolejne walne zgromadzenia akcjonariuszy Huty Łaziska SA podejmowały uchwały o dalszym prowadzeniu działalności gospodarczej przez spółkę, zobowiązując jednocześnie zarząd do podjęcia wielostronnych działań, które miały ją uzdrowić.
Od momentu, gdy GZE stał się właścicielem większościowego pakietu akcji huty, szukał dla niej inwestora. Nie było to łatwe, bo warunkiem sprzedaży akcji była korzystna cena oraz przyjęcie zobowiązań wobec GZE - a było to 88 mln zł należności głównej i 32 mln zł odsetek. W wyniku przetargu - na który wpłynęły dwie oferty, w tym tylko jedna ważna, 17 czerwca 1999 r. - podpisano z GEMI sp. z o. o. umowy sprzedaży akcji i przejęcia wierzytelności podstawowej w wysokości 83,1 mln zł oraz 26 mln zł odsetek. Jednak do dzisiaj GZE nie otrzymał zapłaty za wierzytelność główną.
Decydujące dla sukcesu ekonomicznego i przetrwania Huty są koszty energii elektrycznej. Spółka starała się je negocjować używając argumentów o wielkości odbiorów oraz wysokim poziomie eksportu, który sięgał 70 proc sprzedaży. Władysław Presak, prezes zarządu Huty Łaziska twierdzi, że lepiej sprzedawać za granicę produkt przetworzony, jakim są nasze wyroby, niż energię elektryczną, której w Europie Zachodniej jest nadmiar, a jej cena znacznie niższa niż w Polsce .
Niestety współpraca pomiędzy GZE i Hutą jest nie układa się najlepiej i jest pełna wzajemnych oskarżeń i nieporozumień. W kwietniu 1999 r. zakład energetyczny podpisał z Hutą Łaziska - po korzystnej dla niej cenie - umowę na sprzedaż energii i świadczenie usług przesyłowych. Dostawca, po wcześniejszych ostrzeżeniach, wypowiedział ją w końcu grudnia 2000 r.: zadłużenie huty przekroczyło 84 mln zł i GZE nie był w stanie dłużej kredytować hutniczej spółki. Zdaniem zarządu huty, to GZE nie chciał kontynuować współpracy na dotychczasowych warunkach i odrębnie rozliczać energię do produkcji eksportowej. Po intensywnych negocjacjach z udziałem przedstawicieli Ministerstwa Gospodarki i Polskich Sieci Energetycznych obie firmy podpisały 31 stycznia 2001 r. umowę o sprzedaż i przesyłanie energii do 30 czerwca 2001 r. Stosownym aneksem jej ważność przedłużono o miesiąc. Natomiast kolejny kontrakt zawarto 31 lipca - i miał on obowiązywać do końca roku. Za energię do produkcji eksportowej huta miała płacić 67,75 zł za MWh, zaś do przesyłu zastosowano współczynnik 0,1, co dawało 18,32 zł za MWh.
W marcu br. Powołując się na rozporządzenie ministra gospodarki z 14 grudnia 2000 r. w sprawie szczegółowych zasad kształtowania i kalkulacji taryf oraz zasad rozliczeń w obrocie energią elektryczną Huta wystąpiła do GZE o utworzenie odrębnej grupy taryfowej odpowiedniej do charakteru pracy huty, a opartej na uzasadnionych kosztach przesyłu energii. Jednak GZE nie chciał się zgodzić na takie rozwiązanie. Z ekspertyz zleconych niezależnym firmom: Partner na Rynku Energii i Energoprojekt Kraków wynikało, że cena przesyłu energii elektrycznej jest zawyżona w stosunku do przepisów wykonawczych prawa energetycznego. Wyliczenia ekspertów przekazaliśmy GZE SA informując, że od 9 października 2001 r. przestajemy płacić zawyżone rachunki.
Reagując na tę sytuację dwa dni później GZE wstrzymano dostawy energii do Huty, ograniczając je do niezbędnego minimum gwarantującego bezpieczeństwo. Do sporu włączono Urząd Regulacji Energetyki, który postanowieniem z 12 października 2001 r. nakazał GZE kontynuowanie dostaw energii elektrycznej dla Huty Łaziska.
Dorota Kozioł, dyrektor Południowego Oddziału Terenowego URE z siedzibą w Katowicach poinformowała, że w sprawie wniosku huty prezes URE wszczął dwa odrębne postępowania administracyjne. - Pierwsze w sprawie nieuzasadnionego wstrzymania dostaw energii dla huty. Zostało ono zakończone 14 listopada na mocy decyzji, że zaprzestanie dostaw energii przez GZE było uzasadnione i dlatego należy uchylić wydane 12 października postanowienie o kontynuowaniu dostarczania energii. Huta Łaziska SA do 10 października nie zapłaciła wrześniowej faktury za dostawy energii elektrycznej i jej przesyłanie, do czego była zobowiązana umową z 31 lipca 2001 r.
Według informacji Rezczpospolitej , ta faktura opiewała na kwotę 5098 tys. zł za dostawy energii elektrycznej. Natomiast, zdaniem zarządu huty, nie miała ona żadnych zaległości w płatnościach, gdyż w 2001 roku powstała nadpłata wartości 18 079 tys. zł z tytułu obciążenia hutniczej spółki ceną przesyłu energii elektrycznej nieznajdującej pokrycia w uzasadnionych kosztach, o których mówi art. 45. prawa energetycznego. W tej chwili rozpatrywany jest drugi spór dotyczący odmowy zmiany umowy sprzedaży energii elektrycznej i świadczenia usług przesyłowych do obiektów huty.
Prezes GZE Piotr Kołodziej oskarża Hutę o łamanie zawartych umów handlowych . Według niego ostatni przypadek jest o tyle kuriozalny, że odwołuje się do umowy, która została już zrealizowana i rozliczona, a tymczasem zarząd Huty Łaziska nalicza jakieś nadpłaty. Jest to zupełnie oderwane od realiów ekonomicznych i prawnych. Ponieważ hutnicza spółka była znaczącym odbiorcą produkującym głównie na eksport, dlatego cena energii, którą kupowała, była niższa niż zatwierdzona przez URE w taryfie GZE. Natomiast mieszanie do tego sporu naszego inwestora strategicznego, którym jest Vattenfall, jest nieporozumieniem. Szwedzki właściciel chce tylko odzyskać należne pieniądze.
Rzeczpospolita podaje, że według GZE, łączne udokumentowane zaległości Huty Łaziska w płatnościach według stanu na 23 listopada wynoszą 189,5 mln zł. Z kolei huta wystąpiła 22 listopada tego roku przeciwko GZE z pozwem o zapłatę 163,7 mln zł, gdyż po dokonaniu analiz ustaliła, że w latach 1997-99, gdy GZE był właścicielem 53 proc. akcji huty, wytransferował z niej kapitał w kwocie nie mniejszej niż 162,7 mln zł. Dodatkowy 1 mln zł ma stanowić zadośćuczynienie za naruszenie dobrego imienia Huty Łaziska.