Dzięki wymianie hydrozespołów wraz z ich zapleczem technologicznym daliśmy drugie życie zabytkowej elektrowni wodnej w Gubinie, która posłuży jeszcze mieszkańcom miasta i okolic przez wiele lat. Po raz ostatni przechodziła ona modernizację prawie 50 lat temu. Teraz zwiększyliśmy jej wydajność do 4000 MWh energii elektrycznej rocznie. Taka ilość energii jest w stanie zasilić około 2000 gospodarstw domowych – powiedział Mariusz Dudziuk, dyrektor Biura Eksploatacji Elektrowni Wodnych Przepływowych w PGE Energia Odnawialna.

Elektrownia w Gubinie została wybudowana w 1905 roku na stopniu wodnym piętrzącym wody Nysy Łużyckiej, dzielącej dziś Gubin na polską i niemiecką część. Najstarsza z turbin wymienionych w ramach modernizacji pochodzi z 1925 roku – w tamtym czasie prąd z elektrowni wodnej zasilał m.in. linię tramwajową działającą w mieście przed II wojną światową.

Z uwagi na zabytkowy charakter obiektu modernizacja Elektrowni Wodnej Gubin przebiegła pod okiem konserwatora zabytków. Zdemontowany prawie 100-letni wirnik turbiny z transformatorem i aparatem kierowniczym zostały wyeksponowane przed budynkiem elektrowni. To najstarsza turbina Kaplana  funkcjonująca do niedawna w Polsce.

Elektrownia Wodna Gubin należy do spółki PGE Energia Odnawialna z PGE Polskiej Grupy Energetycznej, która zarządza obecnie 29 przepływowymi elektrowniami wodnymi o łącznej mocy przekraczającej 95 MW oraz czterema elektrowniami wodnymi szczytowo-pompowymi, których łączna moc wynosi ok. 1540 MW.

Projekt „Modernizacja wyposażenia technologicznego EW Gubin” korzysta z dofinansowania o łącznej wartości blisko 8 mln zł otrzymanego w proporcji 85% z Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego 2014-2021 oraz 15% ze środków budżetu państwa. Celem programu „Środowisko, Energia i Zmiany Klimatu” jest złagodzenie zmian klimatycznych i zmniejszenie wrażliwości na zmianę klimatu.

Dodatkowe informacje o EW Gubin:

- Rodzaj: elektrownia wodna przepływowa

- Moc: ok. 1,26 MW (przed modernizacją ok. 1,1 MW)

- Operator: PGE Energia Odnawialna

- Lokalizacja: stopień wodny na Nysie Łużyckiej

- Roczna produkcja energii elektrycznej: 4000 MWh

- Wyposażenie: 3 turbiny typu Kaplan

- Data rozpoczęcia produkcji energii elektrycznej: 1905 rok

- Ostatnie modernizacje przechodziła kolejno w latach: 1927, 1957, 1970, 1974

- Zakres prac modernizacyjnych: adaptacja istniejących komór turbin, produkcja korpusów turbin, przekładni oraz łopat aparatu kierowniczego i wirnika, dostawy generatorów wraz z urządzeniami
w zakresie elektryki i automatyki.

- Najstarsza z wymienionych turbin elektrowni została w niej zamontowana w 1925 roku. Była pierwszą maszyną typu Kaplan zamontowaną w tej elektrowni w okresie międzywojennym. Aż do niedawnej wymiany była najstarszą działającą w Polsce turbiną wodną tego typu. Dziś można ją wraz z elementami całego hydrozespołu oglądać jako zabytek przed budynkiem elektrowni.

- Od 1905 roku elektrownia produkowała energię elektryczną dzięki 3 turbinom Francisa. Jej łączna moc wynosiła 1 MW. Dwie z nich dostarczały energię dla miasta, a jedna dla prywatnego zakładu młynarskiego. W 1925 roku została dołożona pierwsza turbina Kaplana. Podczas modernizacji w latach 70. XX w. zdemontowane zostały 3 turbiny Francisa i zainstalowane kolejne 2 turbiny Kaplana. Do dziś w elektrowni działają 3 turbiny Kaplana.

- Zamontowany w 1925 roku hydrozespół był wyposażony w nietypowy sześciofazowy transformator, co było istotne dla potrzeb zasilania linii tramwajowej istniejącej w ówczesnym Guben.

- Biorąc pod uwagę, że pierwsza w historii turbina Kaplana została zainstalowana w 1919 roku (przy przędzalni w Velm w Austrii), montaż i uruchomienie tego typu turbiny w 1925 roku było bardzo ważnym momentem w dziejach rozwoju energetyki na Ziemi Lubuskiej.  

- Pod nadzorem konserwatora zabytków znalazły się transformator oraz wirnik turbiny oraz aparat kierowniczy (elementy wyeksponowane przed budynkiem elektrowni) oraz transformator ze skrzynką wzbudzenia i mosiężna tablica przedstawiająca producenta turbiny, które znajdują się wewnątrz budynku elektrowni.