Wysokie ceny paliwa zależą od kilku czynników

Nasze państwo co do zasady ma ograniczony wpływ na cenę paliwa, ponieważ zgodnie z przepisami unijnymi (dyrektywa 2003/96/WE) nie może zmniejszyć wysokości akcyzy stanowiącej poniżej sztywno wyznaczonego zakresu. Przy czym w Polsce jest to wartość bliska minimum wymaganego przez UE.

Cena, jaką przychodzi nam obecnie zapłacić za paliwo na stacji benzynowej, jest wypadkową kilku elementów. Na cenę benzyny w połowie składa się cena w rafinerii, a w połowie obciążenia podatkowe.

Poszczególne składowe ceny benzyny bezołowiowej prezentują się następująco:

• za 49 proc. odpowiada koszt zakupu rafinerii, ten z kolei jest powiązany z ceną ropy naftowej. Cena hurtowa w rafinerii jest determinowana przez cenę ropy, z której pozyskuje się paliwo. Ta z kolei jak wiemy dynamicznie wzrasta. Obecnie za baryłkę ropy należy zapłacić powyżej 80 dolarów za baryłkę
• 26 proc. stanowi akcyza, czyli podatek pośredni, który nie jest płacony bezpośrednio do skarbówki jak np. PIT; obecnie akcyza wynosi 1 514 zł za 1 000 l (zarówno dla benzyny Pb95, jak i Pb98)
• podatek VAT stanowi 19 proc
• marża detaliczna (różnica między ceną hurtową a detaliczną) odpowiada za 4 proc
• 3 proc. stanowi opłata paliwowa, czyli należność za wprowadzanie na polski rynek paliw silnikowych oraz gazu, wykorzystywanych do napędu silników spalinowych; obecnie jej wysokość to 165,14 zł za 1 000 l.

W przypadku oleju napędowego rozkład poszczególnych składników jest nieznacznie inny.

Cena w rafinerii to obecnie 53 proc. ceny detalicznej. Akcyza i VAT odpowiadają za 19 proc. każde, 6 proc. to opłata paliwowa, a 3 proc. – marża detaliczna. Tym samym na cenę 5,91 zł za 1 l na stacji benzynowej składają się: koszt zakupu w rafinerii wynoszący 3,12 zł, 1,15 zł akcyzy, 1,11 zł podatku VAT, 0,34 zł opłaty paliwowej oraz 0,20 zł marży detalicznej.

Podobne wartości prezentuje portal e-petrol.pl. Według jego wyliczeń akcyza odpowiada za 25,5 proc. ceny benzyny Pb 95. W przypadku oleju napędowego jest to dokładnie 19 proc.

Z czego wynika obecny wzrost cen na stacjach benzynowych?

Wiosną 2020, kiedy w poszczególnych krajach wprowadzano pierwsze lockdowny ropa naftowa drastycznie potaniała. Jeszcze na początku 2020 roku cena baryłki ropy Brent wynosiła ok. 65 dolarów. W marcu 2020 zaczął się jednak mocny zjazd, najpierw do 30, potem w okolice 20 dolarów. W kwietniu 2020 w momencie największego rozchwiania rynków ceny ropy naftowej zeszły poniżej zera. Popyt zamarł, a dostawcy skłonni byli zapłacić, byle tylko ktokolwiek odebrał od nich surowiec. Chętnych nie było, większość tankowców była zatankowana pod korek.

Później covidowy szok minął i ruszyły procesy wzbudzania światowej gospodarki. Obecnie popyt na ropę nie powrócił jeszcze do poziomów sprzed pandemii, ale na rynkach widać równowagę pomiędzy podażą a popytem. Zastój na rynkach ropy, który pojawił się po wprowadzeniu blokad w wielu gospodarkach w 2020 to już przeszłość ale mamy nowe zjawiska wpływające na ceny ropy.

Niedobór węgla i gazu ziemnego na świecie napędza większy popyt na ropę, a to jest główną przyczyną wzrostu cen tego surowca. Cena ropy naftowej w USA wynosi ponad 84 USD za baryłkę - najwyżej od 2014. Mówi się coraz częściej, że tej zimy ropa może nawet przekroczyć poziom 100 dol. za baryłkę.

Na cenę paliwa jednocześnie wpływa również kurs walutowy. Rozliczenia z rafineriami są dokonywane w dolarach. Obecnie za jednego dolara płacimy ok. 3,95 zł, co jest prawie najwyższym kursemod 3 lat.

Budżet zarabia na rosnących cenach paliw

Obecnie raczej nie ma mowy o zmniejszeniu akcyzy, która mogłaby wpłynąć na niższą cenę paliwa na stacjach. Dlaczego? Wzrost ceny benzyny z 5 do 6 zł na litrze powoduje, że państwo zbiera do budżetu więcej poniędzy z akcyzy. Jeśli założymy, że przy cenie 5 zł za litr akcyza na paliwo przyniosłaby rocznie 35 miliardów złotych, to podwyżka ceny paliwa do 6 zł powoduje przyrost wpływów do 42 miliardów. Złotówka na litrze przynosi budżetowi Polski 7 miliardów dodatkowego zysku rocznie.

Cena paliwa ma też wpływ na wysokość wpływów do budżetu z tytułu podatku VAT

Wyższe ceny mają też odzwierciedlenie w notowaniach giełdowych Orlenu czy Lotosu

Skarb Państwa ma 27,52 proc. akcji PKN Orlen oraz 53,19 proc. akcji Lotosu. Obecna sytuacja przekłada się pozytywnie na zyski tych koncernów.

CIRE.pl poleca w kontekście cen paliw

1. Litr paliwa w Portugalii kosztuje 7 zł, rząd ogłasza pomoc dla obywateli

2. Ceny ropy pozostaną relatywnie wysokie co najmniej do wiosny

3. Lotos podał szacunkowe dane finansowe za III kwartał 2021 r.