Promieniowanie jonizujące towarzyszy ludzkości od zawsze. Pochodzi z naturalnych źródeł, takich jak kosmiczne promieniowanie czy radon i inne pierwiastki w skorupie ziemskiej. Rozwój energetyki jądrowej, medycyny nuklearnej, przemysłu i badań naukowych sprawił jednak, że może ono – i to w znacznie wyższych dawkach – pochodzić również z działalności człowieka. Jego kontrola, wykrywanie i monitorowanie to ważny aspekt bezpieczeństwa – i właśnie tu nieocenioną rolę odgrywa licznik Geigera.

Zasada działania licznika Geigera

Licznik Geigera jest znany również jako licznik Geigera-Müllera lub dozymetr. Centralnym elementem tego urządzenia jest rurka Geigera – wypełniona gazem szlachetnym (najczęściej argonem lub helem), podłączona do źródła napięcia rzędu kilkuset woltów. Gdy do wnętrza rurki trafia cząstka promieniowania (alfa, beta, gamma), powoduje jonizację gazu. W efekcie powstaje krótki impuls elektryczny, rejestrowany przez elektronikę urządzenia. Impuls ten może być przeliczany na liczbę zliczeń na minutę (CPM) lub na jednostki dawki promieniowania, takie jak mikrosiwerty na godzinę (µSv/h). Współczesne liczniki potrafią nie tylko mierzyć natężenie promieniowania, ale też prowadzić statystyki zarejestrowanych danych, alarmować o przekroczeniu norm oraz łączyć się z komputerem czy aplikacją mobilną.

Rola licznika Geigera w atomistyce

W elektrowniach jądrowych, zakładach przerobu paliwa nuklearnego, laboratoriach radiochemicznych czy instytutach badawczych liczniki Geigera służą do detekcji ewentualnych wycieków lub skażeń. Operatorzy i technicy wykorzystują przenośne liczniki do sprawdzania powierzchni, narzędzi, ubrań oraz próbek środowiskowych.

W ten sposób można szybko wykryć niepożądane promieniowanie i podjąć działania naprawcze. Liczniki Geigera do różnych zastosowań można zamówić na https://www.srtech.pl/licznik-geigera.



Wokół zakładów jądrowych stale monitoruje się poziom promieniowania tła – jego wzrost może świadczyć o wycieku lub awarii. Liczniki Geigera stosowane są zarówno w pomiarach punktowych, jak i w automatycznych stacjach monitorujących, które przesyłają dane do centrów analiz w czasie rzeczywistym.

Dozymetry dostępne na https://www.srtech.pl/ są ponadto ważnym elementem wyposażenia pracowników mających kontakt z materiałami radioaktywnymi. Pracownicy laboratoriów, elektrowni, centrów badawczych oraz służby BHP używają ich do codziennej kontroli poziomu narażenia.

Jak widać, licznik Geigera jest w atomistyce bardzo ważnym narzędziem. Szczególnie istotną rolę odgrywa w kontekście kontroli promieniowania, diagnostyki ewentualnych skażeń i ochrony przed ich skutkami. Dzięki prostej zasadzie działania, wysokiej czułości i łatwości użycia, urządzenie to stało się standardem. Jest wykorzystywane wszędzie tam, gdzie występuje ryzyko skażenia promieniotwórczego – od laboratoriów badawczych po tereny działań ratunkowych. W nowoczesnym wydaniu licznik Geigera to relikt przeszłości, jeszcze niedawno kojarzony z czasami zimnej wojny. To przede wszystkim zaawansowane urządzenie wspierające bezpieczeństwo ludzi, środowiska i procesów technologicznych.