NIK: PAŻP nie gwarantowała w pełni niezakłóconej kontroli i bezpieczeństwa polskiej przestrzeni powietrznej

↳ Inny news z tej branży

Raport NIK o wykorzystaniu krajowych zasobów surowców energetycznych

Przede wszystkim nie była przygotowana na wypadek niedoboru kontrolerów ruchu lotniczego – a takie ryzyko wystąpiło z powodu sporu kontrolerów z kierownictwem PAŻP, podaje Najwyższa Izba Kontroli w komunikacie prasowym.

Innym poważnym stwierdzonym problemem był brak efektywnej infrastruktury zapasowej dla Centrum Zarządzania Ruchem Lotniczym w Warszawie. Ewentualne jego zniszczenie spowoduje poważne zaburzenia w ruchu lotniczym w Europie Centralnej i Wschodniej.

NIK zwraca również uwagę, że wyhamowały szkolenia kontrolerów ruchu lotniczego, a uzupełnienie braków kadrowych potrwa co najmniej do 2029 r. Co do zasady Prezes Urzędu Lotnictwa Cywilnego rzetelnie sprawował nadzór nad realizacją zadań przez PAŻP w celu zapewniania bezpieczeństwa ruchu lotniczego w lotnictwie cywilnym, jednakże nadzór Ministra Infrastruktury w powyższym zakresie był już niewystarczający, gdyż nie zapobiegł ryzyku licznych odejść z pracy kontrolerów ruchu lotniczego.

Podstawowym celem utworzonej w 2007 r. Państwowej Agencji Żeglugi Powietrznej (PAŻP/Agencja) jest zapewnianie bezpiecznej, ciągłej, płynnej i efektywnej żeglugi powietrznej w polskiej przestrzeni powietrznej, zarządzanie przestrzenią powietrzną oraz zarządzanie przepływem ruchu lotniczego zgodnie z przepisami UE. Agencja przygotowuje cywilnych kontrolerów ruchu lotniczego w prowadzonym przez siebie ośrodku szkolenia personelu.

Kontrolerzy ruchu lotniczego dzielą się na trzy grupy:

kontrolerzy obszaru (ACC) – pracują na sali operacyjnej bez kontaktu wzrokowego z samolotami przelatującymi nad Polską;
kontrolerzy zbliżania (APP) – ich zadaniem jest bezpiecznie doprowadzić samoloty do lotnisk, a maszyny startujące skierować na trasę przelotu;
kontrolerzy lotniska (TWR) – pracują na wieżach i odpowiadają za bezpieczny ruch samolotów w bezpośredniej okolicy lotniska.

W polskiej przestrzeni powietrznej każdego dnia znajduje się ok. 3000 samolotów.

Kontrola objęła okres od 1 stycznia 2022 r. do 22 grudnia 2023, z uwzględnieniem dowodów wykraczających poza ten okres. Jest to pierwsza kontrola NIK w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa ruchu lotniczego w lotnictwie cywilnym przez służby ruchu lotniczego. Dotychczas przeprowadzone kontrole dotyczyły głównie aspektów technicznych i zabezpieczenia fizycznego w portach lotniczych.

W ocenie NIK, struktura zatrudnienia Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej w grupie pracowników operacyjnych była wadliwa. Agencja nie realizowała planów zatrudnienia w grupie kontrolerów ruchu lotniczego, przez co wystąpiły braki kadrowe, które miały wpływ na zapewnienie pełnej, płynnej i efektywnej służby żeglugi powietrznej. W efekcie nie obsadzono w 2019 r. – 17 etatów kontrolerów, w 2020 r. – 54, 2021 r. - 49, 2022 r. - 30, 2023 r. (I połowa) – 28. Braki kadrowe w tym zakresie powodowały, że zatrudnieni kontrolerzy musieli wykonywać pracę w godzinach nadliczbowych, co generowało dodatkowe koszty dla Agencji.

W latach 2020-2022 Agencja zawiesiła nabór kontrolerów ruchu lotniczego, gdyż w okresie pandemii Covid-19 nie miała możliwości prowadzenia szkoleń. W efekcie nie przeszkolono 150 kandydatów, co spowodowało zatrzymanie stałego dopływu personelu do pracy operacyjnej. Czas szkolenia kandydatów to około 20-22 miesiące, w tej sytuacji uzupełnienie braków kadrowych spowodowane wstrzymaniem szkoleń będzie możliwe prawdopodobnie dopiero w 2029 r.

Pomimo wprowadzania oszczędności przez kierownictwo Agencji, sytuacja finansowa PAŻP była niestabilna i wymagała wsparcia środkami z kredytu udzielonego przez Bank Gospodarstwa Krajowego oraz ze środków pochodzących z Dobrowolnego Tymczasowego Funduszu Solidarności, który Eurocontrol utworzył 5 stycznia 2023 r.

W trakcie kontroli ustalono, że PAŻP z naruszeniem prawa przeprowadziła postępowanie na zakup systemu zarządzania ruchem lotniczym Pegasus_21 dla Ośrodka Kontroli Ruchu Lotniczego w Poznaniu, w wyniku czego mogło dojść do popełnienia przestępstwa polegającego na przekroczeniu uprawnień lub niedopełnieniu obowiązków.

Okazuje się, że były p.o. Prezes PAŻP prowadząc nieformalne negocjacje tylko z jednym prywatnym podmiotem, mimo braku akceptacji ze strony komórki ds. zakupów, dopuścił do zamówienia i przyjęcia bezumownie elementów systemu Pegasus_21, a następnie dokonał przyjęcia tego sprzętu przez Agencję bez protokołu odbioru oraz bez innych dokumentów stwierdzających rodzaj, ilość i jakość dostarczonego sprzętu.

↳ Inny news z tej branży

PLK chwali się poprawą stanu infrastruktury kolejowej