Do obecnej sytuacji na rynku gazu przyczyniły się zarówno czynniki popytowe jak i podażowe. Zapotrzebowanie na gaz rośnie w ciepłownictwie mieszkaniowym, przemyśle i energetyce.

Mroźna zima spowodowała w I kwartale 2021 roku wzrost zapotrzebowania na gaz w Unii Europejskiej o  7,6%. Z kolei letnie upały zwiększyły wykorzystywanie klimatyzacji w II i III kwartale.

W Unii Europejskiej gaz ziemny dostarcza około jednej piątej energii elektrycznej

Pojawiły się również ograniczenia podaży. Rosja ograniczyła eksport gazu rurociągami do Europy z powodu wysokiego popytu wewnętrznego, zakłóceń produkcji i wysokich cen skroplonego gazu ziemnego (LNG), eksportowanego do Azji. Ogranicza też celowo dostawy gazu ziemnego do Europy, aby wesprzeć swoją argumentację za uruchomieniem gazociągu Nord Stream 2.

Europejskie rezerwy gazu są niskie. Konieczność uzupełnienia tych rezerw oznacza wyższy import LNG  w najbliższych miesiącach, co spowoduje dalszy wzrost cen gazu.

polecamy przy okazji: Energetyka powinna mieć własny system łączności - branża o LTE 450


Do 2005 roku ceny gazu w kontraktach długoterminowych w UE powiązane były zazwyczaj z cenami ropy naftowej. Obecnie tylko 20% dostaw ma takie powiązania, a reszta wyceniana jest w oparciu o bieżące ceny rynkowe. To dodatkowo zwiększa wahania cen gazu.

Energia stanowi prawie 10% wydatków konsumentów w Europie

W Unii Europejskiej gaz ziemny dostarcza około jednej piątej energii elektrycznej, ale wyższe ceny gazu wywierają nieproporcjonalnie większą presję na wzrost cen energii elektrycznej, ponieważ w odróżnieniu od elektrowni wiatrowych lub solarnych dostarczają stabilnej energii.

Dlatego wzrost cen gazu spowodował podwojenie hurtowych cen energii elektrycznej w UE z około 50 euro za MWh do 100 euro za MWh.

W Polsce hurtowe ceny energii elektrycznej (tzw cena base) wzrosły od stycznia 2021 roku z 260 PLN (58 euro) za 1 MWh w styczniu do  490 PLN (106 euro) obecnie. Hurtowe ceny gazu wzrosły z ok. 100 PLN za 1 MWh w styczniu do ponad 300 PLN obecnie.

Energia stanowi prawie 10% wydatków konsumentów w Europie. Ceny energii rosną nie tylko w Unii Europejskiej. W sierpniu 2021 roku były o ponad 20% wyższe niż rok wcześniej w Kanadzie i USA. Dwucyfrowe wzrosty odnotowano także w Korei Południowej, Chile i Meksyku. Wywarło to wpływ na inne towary, w tym na żywność.

Istnieją fundamentalne przyczyny dużej zmienności i wysokich cen surowców energetycznych i energii elektrycznej na świecie. System energetyczny przechodzi głęboką i szybką transformację.

Inwestycje w aktywa kopalne nie są trwałe w perspektywie długoterminowej. Bilans podaży i popytu na energię będzie zależał od tego, jak szybko paliwa kopalne będą wycofywane pod naciskiem rządów i wprowadzana zielona energia.

Witold Gadomski
aleBank.pl