Nowelizacja ustawy – Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw przewiduje możliwość tworzenia obywatelskich społeczności energetycznych w formach: spółdzielni, spółdzielni mieszkaniowej, wspólnoty mieszkaniowej, stowarzyszenia (z wyłączeniem stowarzyszenia zwykłego), spółki osobowej (z wyłączeniem spółki partnerskiej), oraz spółdzielni rolników. Przedmiotem działalności obywatelskiej społeczności energetycznej może być: wytwarzanie, dystrybucja, obrót, agregacja, magazynowanie energii elektrycznej, realizowanie przedsięwzięć służących poprawie efektywności energetycznej oraz świadczenie usług w zakresie ładowania pojazdów elektrycznych swoim członkom. Społeczność może działać w obrębie sieci jednego operatora systemu dystrybucyjnego.

Nowela opóźnia o rok - do 1 lipca 2025 r. - uruchomienie Centralnego Systemu Informacji o Rynku Energii (CSIRE). Przepisy umożliwiające techniczną zmianę sprzedawcy energii elektrycznej w ciągu 24 godzin mają obowiązywać od 2026 r.

Ustawa wprowadza dla wytwórców energii z OZE 97-proc. odpis od przychodów ze sprzedaży gwarancji pochodzenie energii ze źródeł odnawialnych. Odpis ma trafiać na Fundusz Wypłaty Różnicy Ceny, na rekompensaty za ograniczenie cen energii dla odbiorców.

Urząd Regulacji Energetyki (URE) będzie miał za zadanie stworzenia porównywarki wszystkich dostępnych na rynku ofert sprzedaży energii elektrycznej do gospodarstw domowych i firm o zużyciu poniżej 100 MWh rocznie. W porównywarce znajdą się obowiązkowo tylko oferty sprzedaży, możliwe będzie porównanie innych usług związanych ze sprzedażą energii elektrycznej świadczonych przez sprzedawców energii. Sprzedawcy pod groźbą sankcji będą musieli udostępniać swoje oferty regulatorowi na potrzeby porównywarki.

Możliwe ma być zawieranie umów z ceną dynamiczną energii elektrycznej, z minimalną częstotliwością rozliczeń co 15 min. Oferować takie umowy mają sprzedawcy obsługujący powyżej 200 tys. odbiorców końcowych; odbiorca końcowy będzie musiał mieć licznik zdalnego odczytu. Ustawa zawiera także definicje agregatora rynku energii oraz odbiorcy aktywnego, który ma możliwość zużywania, magazynowania lub sprzedaży wytworzonej we własnym zakresie energii elektrycznej, świadczenia usług systemowych lub usług elastyczności. Jedynym warunkiem jest, aby działalność nie stanowiła podstawowej działalności gospodarczej czy zawodowej tego odbiorcy.

Ustawa zawiera również przepisy dotyczące tzw. linii bezpośredniej łączącej odbiorcę z wytwórcą energii elektrycznej. Przedsiębiorcy, którzy będą chcieli budować takie linie, nie będą musieli już występować o stosowną zgodę do prezesa URE, a jedynie złożyć zgłoszenie. Po spełnieniu przesłanek bezpieczeństwa sieci przedsiębiorca posiadający linię bezpośrednią ze źródłem zyska możliwość wprowadzenia energii elektrycznej do Krajowego Systemu Elektroenergetycznego.

Prezes URE ma opracowywać wytyczne co do kierunku rozwoju sieci i realizacji inwestycji priorytetowych, które mają zostać uwzględnione w planach rozwoju sieci, aby zapewnić na poziomie krajowym spójny, systematyczny i skoordynowany rozwój sieci w pożądanych kierunkach. Ponadto, prezes URE ma dostać uprawnienia do ustalenia uzasadnionej stopy zwrotu z kapitału zaangażowanego w realizację zadań określonych w wytycznych. Możliwość wynagradzania za realizację inwestycji priorytetowych ma być zachętą dla przedsiębiorstw energetycznych do podjęcia decyzji o ich rozpoczęciu.

Ustawa przewiduje, że właścicielami połączeń międzysystemowych gazowych i elektroenergetycznych z sąsiednimi krajami będą mogli być tylko polscy operatorzy przesyłu energii elektrycznej lub gazu. Elementy systemu przesyłowego gazu lub energii elektrycznej będą mogli budować tylko operatorzy przesyłowi.

Przepisy zakładają skorzystanie z prawa odstępstwa od zapisów dyrektywy i utrzymanie możliwości skorzystania z cen energii zatwierdzanych przez regulatora taryfą.

Ustawa wprowadza także mechanizm nierynkowego ograniczenia generacji z farm wiatrowych i fotowoltaiki przez operatora systemu przesyłowego w przypadku problemów z jego zbilansowaniem. Ograniczenie ma być stosowane w przypadku wykorzystywania innych dostępnych, wymienionych środków.

Jak podała Kancelaria Prezydenta RP, ustawa wejdzie w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, z wyjątkiem regulacji wchodzących w życie w innym terminie.