Wybór odpowiedniej technologii powinien jednak bazować na szczegółowej analizie potrzeb danego przedsiębiorstwa, co jest jednym z elementów audytów energetycznych realizowanych przez DB Energy. Konkretne rozwiązanie należy dopasować do specyfiki firmy, ale jedno jest pewne – inwestowanie w efektywność energetyczną zawsze przynosi korzyści. W dalszej części artykułu przedstawiono najważniejsze technologie stosowane w przemyśle i ich typowe okresy zwrotu.

Kogeneracja

Kogeneracja (produkcja energii elektrycznej i ciepła) oraz jej rozwinięcie – trigeneracja (uzupełniona o produkcję chłodu) – to systemy pozwalające na efektywne wykorzystanie energii zawartej w paliwie. W tradycyjnych procesach część energii jest tracona jako ciepło odpadowe, natomiast w systemach kogeneracyjnych ciepło to zostaje użyte, co zwiększa sprawność całego procesu i umożliwia znaczne oszczędności.

Z danych DB Energy wynika, że inwestycje w kogenerację zwracają się najczęściej w ciągu 2-4 lat, co czyni je bardzo atrakcyjnymi dla zakładów potrzebujących jednoczesnego dostarczania ciepła i energii elektrycznej. Wspierają to dodatkowo możliwości pozyskania dofinansowań, takich jak premie kogeneracyjne czy finansowanie w modelu ESCO.

Przykładem takiej realizacji jest inwestycja w firmie Schumacher Packaging z branży opakowań papierowych. Zainstalowana tam jednostka kogeneracyjna o mocy 4,5 MW ma okres zwrotu wynoszący 3 lata. W chwili ukończenia inwestycji we wrześniu 2024 roku była to największa tego typu kogeneracja w południowej Polsce zasilana gazem LNG, a koszt jednostki wraz z instalacjami towarzyszącymi wyniósł 21,8 mln zł.

Napędy elektryczne

Napędy elektryczne zużywają ponad 70% energii elektrycznej w przemyśle, a ich modernizacja, w tym wdrożenie odpowiednich systemów sterowania, może przynieść oszczędności na poziomie 30-60%.

Średni okres zwrotu z modernizacji napędów elektrycznych realizowanych przez DB Energy wynosi 2,5 roku. Przykładowo - firma zrealizowała inwestycję, obejmującą modernizację napędu pompy o mocy 1 000 kW. Pozwoliła ona na redukcję zużycia energii o 1 300 MWh rocznie, co przyniosło oszczędności na poziomie 160 000 zł rocznie, a okres zwrotu wyniósł 2 lata.

Pompy ciepła

Pompy ciepła stają się coraz popularniejsze w przemyśle, szczególnie w procesach wymagających ogrzewania. Wykorzystują one ciepło odpadowe lub energię z otoczenia, co pozwala zmniejszyć zapotrzebowanie na tradycyjne źródła energii. Typowy okres zwrotu waha się od 3 do 5 lat.

W Słodowni Soufflet, inżynierowie DB Energy zaproponowali pompę ciepła o mocy 2,3 MW, wykorzystującą ciepło odpadowe z suszarni, wspomaganą dwiema jednostkami kogeneracyjnymi. Inwestycja, która obejmowała między innymi modernizację układu cieplnego, chłodniczego oraz dwie jednostki kogeneracyjne o mocy 0,99 kWe, osiągnęła całkowity koszt w wysokości 29 milionów złotych. Firma DB Energy sfinansowała całą inwestycję w ramach modelu ESCO – ten projekt pozwala Słodowni Soufflet zaoszczędzić w skali roku około 30 GWh energii cieplnej oraz około 12 GWh energii elektrycznej.

Sprężone powietrze

Sprężone powietrze jest nieodzownym elementem wielu procesów przemysłowych, ale instalacje często działają nieefektywnie, co generuje straty. Wdrożenie systemów zarządzania produkcją sprężonego powietrza pozwala znacząco ograniczyć te koszty, a okres zwrotu inwestycji wynosi zwykle mniej niż 2 lata.

W analizach DB Energy wskazuje na ogromny potencjał związany z naprawą wycieków powietrza. Statystycznie w 80% zakładów w Europie wycieki występują na poziomie 25-30% (nasze doświadczenie i dane pomiarowe dają średnią 30% w zakładach przemysłowych).

Wycieki to zjawisko powszechne i trudne do zwalczenia w całości, ale za to uszczelnienie układów sprężonego powietrza przynosi zauważalne oszczędności przy relatywnie niewielkich nakładach finansowych – średni okres zwrotu to poniżej 6 miesięcy. W efekcie usunięcia wycieków w audytowanym przez DB Energy zakładzie zaoszczędzono 2,21 GWh energii, a koszty uniknięte osiągnęły poziom 574,6 tys. zł, przy nakładach inwestycyjnych rzędu 170 tys. zł.

Modernizacja oświetlenia

Wymiana przestarzałych systemów oświetlenia na nowoczesne oprawy LED pozwala ograniczyć zużycie energii o 60-80%. Dzięki zastosowaniu systemów sterowania, takich jak DALI, możliwa jest dodatkowa optymalizacja zużycia energii poprzez regulację natężenia światła w zależności od warunków.

,,Przykładowo u naszego Klienta – Simoldes Plasticos Polska, dzięki wykorzystaniu opraw oświetleniowych LED oraz systemu sterowania Dali, roczne oszczędności energii wynoszą około 60%. Cała modernizacja została przeprowadzona bez zatrzymywania procesu produkcyjnego. Dzięki specjalnym czujnikom możliwa jest regulacja natężenia oświetlenia sztucznego – kiedy naturalne światło dzienne jest wystarczająco silne, następuje zmniejszenie natężenia opraw LED do odpowiedniego poziomu i odwrotnie.” - mówi Przemysław Kurylas, Dyrektor Operacyjny w DB Energy.

Fotowoltaika

Choć instalacje fotowoltaiczne mają nieco dłuższe okresy zwrotu (średnio 5-7 lat), oferują istotne korzyści w dłuższej perspektywie. Uniezależnienie od zmiennych cen energii i możliwość produkcji zielonej energii przemawiają na ich korzyść.

Według DB Energy, inwestycje w instalacje fotowoltaiczne charakteryzują się okresem zwrotu na poziomie 5-7 lat. To czas akceptowalny w kontekście korzyści płynących z uniezależnienia się od zmiennych cen energii oraz możliwości produkcji własnej, zielonej energii. Warto również pamiętać, że dla mikroinstalacji o mocy do 50 kW, formalności są uproszczone, co dodatkowo skraca czas realizacji inwestycji.

,,Kogeneracja, modernizacja systemów sprężonego powietrza czy zwiększenie efektywności napędów elektrycznych to inwestycje, które często mają stosunkowo krótki okres zwrotu, co pozwala szybko odczuć realne oszczędności. Dla firm produkcyjnych kluczowe jest maksymalne wykorzystanie dostępnych zasobów przy jak najniższych kosztach operacyjnych, a technologie, które można wdrożyć zachowując SPBT na poziomie 2-4 lat, to krok w stronę niższego zużycia energii i stabilności finansowej.” - komentuje Przemysław Kurylas.

Każda z przedstawionych technologii przyczynia się do oszczędności energetycznych i finansowych. Ich równoczesne wdrażanie umożliwia poprawę efektywności energetycznej na wielu płaszczyznach, wspierając zrównoważony rozwój przedsiębiorstw oraz realizację celów klimatycznych. Dzięki szczegółowej analizie potrzeb i możliwości zakładu, odpowiedni dobór technologii przynosi korzyści zarówno w perspektywie krótkoterminowej, jak i w długofalowej strategii energetycznej.