Biogaz rolniczy w znowelizowanej ustawie

Nowe regulacje znacząco wpłyną na funkcjonowanie instalacji wykorzystujących biogaz rolniczy. Nowe przepisy generalnie przewidują rozwiązania mniej korzystne dla większości producentów energii ze źródeł odnawialnych niż przepisy obowiązujące dotychczas. To pogorszenie sytuacji "zielonej" gałęzi sektora energetycznego doskonale ilustruje dalszy spadek ceny tzw. zielonych certyfikatów na Towarowej Giełdzie Energii do najniższego poziomu w historii. Jedną z nielicznych grup, które zyskują na wejściu w życie nowelizacji, są jednak producenci energii z biogazu rolniczego. Nowe przepisy przewidują bowiem szereg mechanizmów wspierających tego rodzaju instalacje.

Biogaz rolniczy

Na wstępie rozważań nad nowymi rozwiązaniami prawnymi należy wskazać, czym jest biogaz rolniczy, a w konsekwencji jakie podmioty mogą skorzystać z nowych, preferencyjnych rozwiązań ustawowych, które zostaną omówione w artykule.

Definicje biogazu rolniczego odnajdujemy w art. 2 pkt 2 Ustawy z 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii (DzU z 2015 r. poz. 478 ze zm.) - dalej: ustawa o OZE. Zgodnie z tym przepisem biogazem rolniczym jest: gaz otrzymywany w procesie fermentacji metanowej surowców rolniczych, produktów ubocznych rolnictwa, płynnych lub stałych odchodów zwierzęcych, produktów ubocznych, odpadów lub pozostałości z przetwórstwa produktów pochodzenia rolniczego lub biomasy leśnej, lub biomasy roślinnej zebranej z terenów innych niż zaewidencjonowane jako rolne lub leśne, z wyłączeniem biogazu pozyskanego z surowców pochodzących z oczyszczalni ścieków oraz składowisk odpadów.

Z przywołanej definicji wyraźnie wynika, iż co do zasady biogaz rolniczy może być wytwarzany z surowców lub odpadów pochodzenia rolniczego lub leśnego. Omawiana definicja dopuszcza jednak także wytwarzanie biogazu rolniczego z biomasy roślinnej, która została pozyskana z terenów innych niż leśne i rolne. Co jednak bardzo istotne, definicja wyraźnie wyłącza z kategorii biogazu rolniczego biogaz pochodzący z odpadów innego pochodzenia niż rolnicze i leśne, czy też osadów ściekowych. W istocie zatem preferencyjne rozwiązania, o których mowa w poniższym artykule dotyczyć będą jedynie "wycinka" rynku biogazu, a wyłączone z nich zostają bowiem inne rodzaje biogazu niż biogaz rolniczy.

Niebieskie certyfikaty

Po rozstrzygnięciu kwestii definicyjnych należy przejść do omówienia mechanizmów wsparcia, które ustawodawca przewidział w przepisach nowelizacji dla podmiotów wytwarzających energię z biogazu rolniczego. Pierwszym jest wdrożenie nowego rodzaju świadectw pochodzenia energii. Znowelizowany przepis art. 44 ust. 1a ustawy o OZE wprowadził bowiem rozróżnienie świadectw pochodzenia energii w zależności od źródła jej wytworzenia. Tak zwane zielone certyfikaty (których cena na Towarowej Giełdzie Energii wynosi aktualnie nieco poniżej 40 zł/MWh i pozostaje w okolicach historycznego minimum) będą dalej wydawane dla energii produkowanej ze wszystkich źródeł odnawialnych poza biogazem rolniczym. Dla tego ostatniego wprowadzony został bowiem nowy rodzaj certyfikatów - niebieskie certyfikaty. Co istotne, został dla nich wprowadzony także osobny obowiązek przedstawiania ich do umorzenia przez zobligowane podmioty, takie jak m.in. przedsiębiorstwa energetyczne.

Zgodnie ze znowelizowanym przepisem art. 59 pkt 2 ustawy o OZE, o spełnieniu obowiązku przedstawienia do umorzenia prezesowi URE świadectw pochodzenia energii będzie można mówić, kiedy udział ilościowy energii wytworzonej z biogazu rolniczego (dla której został wydany niebieski certyfikat) w energii wykorzystywanej przez zobligowany podmiot w celach wskazanych w omawianym przepisie wyniesie 0,65%. Obowiązkowy udział energii wytworzonej z biogazu rolniczego może wydawać się na pierwszy rzut oka niewielki, należy jednak wziąć pod uwagę, że ogół mocy zainstalowanej instalacji wykorzystujących do produkcji energii biogaz (zatem nie tylko biogaz rolniczy) to, zgodnie ze stanem z 30 czerwca 2016 r., nieco ponad 229 MW (1) w skali kraju. Tymczasem ogół mocy zainstalowanej wszystkich instalacji w Polsce wynosił na koniec 2015 r. ponad 40 000 MW (2). Nietrudno zatem policzyć, iż udział instalacji wykorzystujących wszystkie rodzaje biogazu wynosi zaledwie ok. 0,57% ogółu mocy zainstalowanej. Udział samego biogazu rolniczego w rynku energii jest zatem jeszcze niższy, gdyż przywołane dane procentowe dotyczą także instalacji wykorzystujących np. biogaz pochodzący z odpadów komunalnych czy też osadów ściekowych. Wydzielenie przez nowelizację ustawy o OZE nowej kategorii certyfikatów dla energii pochodzącej z biogazu rolniczego oraz wprowadzenie osobnego obowiązku przedstawiania takich certyfikatów do umorzenia stanowić powinno znaczące wsparcie dla instalacji wykorzystujących to odnawialne źródło energii. W połączeniu z niewielką podażą tego typu energii wprowadzenie obowiązku umarzania niebieskich certyfikatów powinno spowodować, iż ich cena będzie znacząco wyższa niż cena zielonych certyfikatów i może być nawet zbliżona do wysokości opłaty zastępczej (wnoszonej przez zobligowany podmiot w przypadku nieprzedstawienia do umorzenia odpowiedniej liczby certyfikatów), tj. 300,03 zł/MWh.

Zmiany w systemie aukcyjnym

Opisane zmiany legislacyjne dotyczą instalacji produkujących energię z biogazu rolniczego, które już funkcjonują. Nowe biogazownie rolnicze zostaną natomiast objęte systemem aukcyjnym, który był także przewidziany w ustawie o odnawialnych źródłach energii w brzmieniu sprzed ostatniej nowelizacji. Jednak w przypadku tego systemu nowelizacja wprowadziła korzystne zmiany dla podmiotów wytwarzających energię z biogazu rolniczego.

Reforma systemu aukcyjnego dokonana omawianą nowelizacją przewiduje wydzielenie odrębnych aukcji dla energii produkowanej z niektórych rodzajów odnawialnych źródeł. Zgodnie z przepisem art. 73 ust. 3a pkt 6 ustawy o OZE, taka odrębna aukcja będzie przeprowadzana właśnie dla instalacji wykorzystujących do produkcji energii elektrycznej wyłącznie biogaz rolniczy. Jednocześnie utrzymany został także wprowadzany już w pierwotnym brzemieniu ustawy o OZE podział aukcji na przeznaczone dla instalacji o mocy do i powyżej 1 MW. Dla producentów energii wykorzystujących wyłącznie biogaz rolniczy oznacza to, iż będą oni uczestniczyć w odrębnych, dedykowanych dla nich aukcjach, w dodatku z podziałem na instalacje o mocy do i powyżej 1 MW. Taka reforma spowoduje, że producenci energii z biogazu rolniczego nie będą musieli konkurować w toku jednej aukcji z producentami energii z innych źródeł odnawialnych, które charakteryzują się znacząco niższymi kosztami produkcji energii, jak np. farmy wiatrowe.

Kolejnym udogodnieniem dla producentów energii z biogazu rolniczego jest regulacja wprowadzona na mocy przepisu art. 77 ust. 2 ustawy o OZE. Przepis ten gwarantuje bowiem, że cena referencyjna, tj. maksymalna cena za 1 MWh, za jaką może zostać w danym roku kalendarzowym sprzedana przez wytwórców w drodze aukcji energia elektryczna z odnawialnych źródeł energii, w latach 2016-2018 dla instalacji wykorzystujących wyłącznie biogaz rolniczy będzie wynosić nie mniej niż 550 zł/MWh. Cena ta jest niezwykle korzystna, biorąc pod uwagę prawdopodobne ceny niebieskich certyfikatów. Warto też zaznaczyć, iż jest ona także wyższa niż cena referencyjna dla energii wytworzonej z biogazu rolniczego, która była przewidziana w wydanym na gruncie pierwotnego brzmienia ustawy o OZE Rozporządzenia Ministra Gospodarki z 13 listopada 2015 r. w sprawie ceny referencyjnej energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii w 2016 r. W tym akcie prawnym, cena referencyjna dla energii pochodzącej z biogazu rolniczego wynosiła bowiem 500 zł/MWh dla instalacji o mocy do 1 MW oraz 470 zł/MWh dla instalacji o mocy powyżej 1 MW.

Nie sposób zatem nie zauważyć, że modyfikacje systemu aukcyjnego wprowadzone omawianą nowelizacją są nadzwyczaj korzystne dla instalacji wykorzystujących do produkcji energii biogaz rolniczy i znacząco wpłyną na poziom opłacalności inwestycji w tego typu instalacje.

Podsumowanie

Podsumowując, należy stwierdzić, że Ustawa z 22 czerwca 2016 r. o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw wprowadziła mechanizmy niezwykle korzystne dla producentów energii z biogazu rolniczego, i to zarówno w przypadku instalacji już funkcjonujących na rynku energii jak i tych, które dopiero rozpoczną działalność. Wprowadzenie nowego rodzaju świadectw pochodzenia energii oraz preferencyjnych rozwiązań w systemie aukcyjnym powinno bowiem pozytywnie wpłynąć na rentowność takich przedsięwzięć. Zmiany w tym kierunku niewątpliwie należy ocenić pozytywnie. Niestety takich preferencyjnych rozwiązań ustawodawca nie przewidział dla instalacji wykorzystujących inne rodzaje biogazu, jak np. biogaz pochodzący z odpadów komunalnych czy też osadów ściekowych. Energia pochodząca z tego typu instalacji nadal będzie objęta zielonymi certyfikatami, a nowe instalacje zmierzą się w ramach aukcji m.in. z farami wiatrowymi.

Źródła

1. http://www.ure.gov.pl/download/1/7982/daneOZEmocwww.pdf
2. http://www.ure.gov.pl/pl/rynki-energii/energia-elektryczna/charakterystyka-rynku/6543,2015.html

Biogaz rolniczy w znowelizowanej ustawie

Większość przepisów Ustawy z 22 czerwca 2016 r. o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw (dalej: nowelizacja) weszła w życie 1 lipca 2016 r.