Stan biogazowni w Polsce - ZIELONA GOSPODARKA

Zgodnie ze Strategią Europa 2020 Polska ma obowiązek uzyskania 15-procentowego udziału OZE w całkowitym zużyciu energii do 2020 r. Biogazownie mogą pomóc w realizacji tego celu.

Według danych Urzędu Regulacji Energetyki, w Polsce funkcjonują 303 biogazownie (stan z 30 września 2016 r.). W porównaniu z 2015 r. ich liczba wzrosła o 36. Największy przyrost odnotowano w przypadku biogazowni rolniczych, gdyż w ciągu roku powstało 26 tego typu instalacji. Ogólna liczba biogazowni rolniczych wynosiła 93, co stanowi 31% wszystkich biogazowni w Polsce (tab. 1).

Powoli, ale systematycznie

Biogazownie wytwarzające energię z biogazu z oczyszczalni ścieków stanowiły 35% i były dominującym typem biogazowni (106 instalacji). Na drugim miejscu pod względem liczby instalacji znajdowały się elektrownie wytwarzające energię z biogazu pochodzącego ze składowisk odpadów (33% - 100 biogazowni). Biogazownie generujące energię z biogazu mieszanego stanowiły 1% wszystkich biogazowni i występowały pojedynczo w czterech województwach - śląskim, zachodniopomorskim, lubelskim i dolnośląskim.

Największą liczbę instalacji odnotowano w województwach: mazowieckim (38), śląskim (35) i dolnośląskim (29). Biogazownie znajdujące się w tych regionach cechowały się również największą mocą w Polsce (ponad 20 MW w każdym z województw). Dominującym typem elektrowni biogazowych były instalacje wykorzystujące biogaz pochodzący ze składowisk odpadów. W województwie śląskim dużym udziałem cechowały się biogazownie zasilane surowcem z oczyszczalni ścieków. Z kolei najmniej biogazowni działało w województwach: świętokrzyskim (4), opolskim (7) i lubuskim (8), a ich moc zainstalowana należała do najmniejszych w kraju (maks. 4,3 MW w woj. lubuskim). Dominującym typem elektrowni biogazowej w tych województwach były instalacje wykorzystujące biogaz pochodzący z oczyszczalni ścieków.

Analizując udział poszczególnych typów elektrowni biogazowych w Polsce, można wyróżnić regiony, w których dominował wybrany rodzaj biogazowni. W województwach w zachodniej części Polski (lubuskie) przez północną (zachodnio-pomorskie, pomorskie i warmińsko-mazurskie) oraz we wschodniej części (podlaskie i lubelskie) przeważały biogazownie rolnicze (rys. 1).

W środkowej części Polski najwięcej było elektrowni wytwarzających energię z biogazu składowiskowego. Z kolei elektrownie generujące energię z biogazu pochodzącego z oczyszczalni ścieków występowały w południowej części Polski (woj. opolskie, śląskie, małopolskie i podkarpackie). Województwo pomorskie wyróżnia się pod względem mocy instalacji - 19 biogazowni wyprodukowało tam. ok. 22,1 MW energii (głównie biogazownie rolnicze), podczas gdy w woj. śląskim prawie dwa razy tyle instalacji (35) wygenerowało ok. 21,4 MW. W województwie śląskim przeważają biogazownie produkujące energię z biogazu z oczyszczalni ścieków.

W strukturze elektrowni biogazowych w woj. wielkopolskim przeważają elektrownie wytwarzające energię z biogazu pochodzącego ze składowisk odpadów, które stanowiły 40% wszystkich instalacji. Dużym udziałem cechowały się także biogazownie rolnicze (32%). Pozostałe generowały energię z surowców z oczyszczalni ścieków (28%).

Według stanu z 30 września 2016 r., w woj. wielkopolskim istniało 25 biogazowni o łącznej mocy ok. 22,8 MW (tab. 2). Występowanie biogazowni było nierównomierne. Na 31 powiatów w województwie 13 dysponowało biogazowniami, czyli 41%. Duża liczba biogazowni funkcjonowała w powiatach we wschodniej części woj. wielkopolskiego oraz w powiecie poznańskim (rys. 2).

Cel trudny do osiągnięcia

Według dokumentu Polityka energetyczna Polski do 2030 roku, w kraju do 2020 r. ma powstać średnio jedna biogazownia w każdej gminie. Cel ten jest bardzo trudny do zrealizowania. Na obecną sytuację wpływa wiele czynników, w tym przede wszystkim niewielkie wsparcie inwestycji w budowę biogazowni ze strony państwa. Zgodnie z nowelizacją Ustawy z 28 czerwca 2016 r. o odnawialnych źródłach energii, cena referencyjna dla wszystkich instalacji odnawialnego źródła energii wykorzystującego wyłącznie biogaz rolniczy do produkcji energii elektrycznej wynosi nie mniej niż 550 zł/MWh. Według szacunków Instytutu Energetyki Odnawialnej (IEO), koszty produkcji sięgają 600-700 zł/ MWh, co potwierdza niski poziom rentowności. Ważnym ograniczeniem w rozwoju biogazowni w Polsce jest także niestabilne prawo. Jasne uwarunkowania prawno-administracyjne mogłyby stać się impulsem do budowy nowych instalacji na szeroką skalę.

Pomijając kwestię związaną z pozyskaniem środków finansowych na realizację inwestycji, inwestor planujący budowę biogazowni musi uzyskać szereg dokumentów administracyjnych. Przede wszystkim chodzi o sprawdzenie, czy teren inwestycji jest objęty miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego. W przypadku braku planu miejscowego niezbędne jest uzyskanie decyzji o warunkach zabudowy. Realizacja inwestycji związana z budową biogazowni wymaga zdobycia decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach realizacji inwestycji. Określony zostaje m.in. bezpośredni i pośredni wpływ przedsięwzięcia na środowisko przyrodnicze, społeczne, na dobra materialne oraz zabytki. W toku uzyskiwania tej decyzji często przeprowadza się ocenę oddziaływania inwestycji na środowisko. W rozporządzeniu Rady Ministrów z 9 listopada 2010 r. przedstawione są rodzaje przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko. W sposób szczegółowy zostały sklasyfikowane przedsięwzięcia, dla których przeprowadza się tę procedurę. Kolejnym krokiem jest uzyskanie promesy koncesji, która ułatwi uzyskanie dofinansowania do inwestycji ze środków publicznych. W kolejnych etapach inwestor uzyskuje zgodę na budowę.

Biogazownie mają szansę stać się korzystnym rozwiązaniem dla energetyki odnawialnej. Stabilne prawo i wsparcie inwestycji biogazowych przyniesie korzyści w zakresie oszczędzania zasobów paliw kopalnych i będzie sprzyjać zapewnieniu bezpieczeństwa energetycznego kraju.

Źródła

- Główny Urząd Statystyczny. www.stat.gov.pl (dostęp: 12.12.2016 r.)
- Polityka energetyczna Polski do 2030 roku. http://www.pigeor.pl/media/js/kcfinder/upload/files/Polityka-energetyczna-Polski-do-2030r.pdf (dostęp: 10.12.2016 r.)
- Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu Społecznemu: Europa 2020. http://ec.europa.eu/eu2020/pdf/1_PL_ACT_part1_v1.pdf (dostęp: 10.12.2016 r.)
- Urząd Regulacji Energetyki, http://www.ure.gov.pl/ (dostęp: 12.12.2016 r.)
- Ustawa z 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii (DzU z 2015 r. poz. 478). http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU20150000478 (dostęp: 11.12.2016 r.)
- Wieczerzak-Krusińska A.: Ministerstwo Energii: Nie będzie biogazowni w każdej gminie. http://www.rp.pl/Energianews/308089889-Ministerstwo-Energii-Nie-bedzie-biogazowni-w-kazdej-gminie.html (dostęp: 12.12.2016)