Wiceminister Środowiska o budowie nowej kopalni węgla kamiennego Jan Karski w Lubelskim Zagłębiu Węglowym

Wiceminister Środowiska, Główny Geolog Kraju prof. Mariusz Orion Jędrysek odpowiedział na pismo skierowane do niego przez przedstawicieli pięciu miejscowości Lubelszczyzny w sprawie budowy nowej kopalni węgla kamiennego Jan Karski w Lubelskim Zagłębiu Węglowym.

Min. Jędrysek przypomniał, że Lubelskie Zagłębie Węglowe jako jedno z dwóch funkcjonujących obecnie zagłębi znajdujących się w granicach Polski dysponuje 11 284,81 min t zasobów bilansowych węgla kamiennego, co stanowi około 1/5 krajowych zasobów tego surowca. Prekursorem odkryć złóż węgla kamiennego na Lubelszczyźnie był polski geolog Jan Samsonowicz. Opublikowana w 1931 r. praca autorstwa p. Samsonowicza pt. "O przypuszczalnym występowaniu karbonu w zachodniej części Wołynia" przedstawiała śmiałą koncepcję mówiącą o występowaniu w zachodniej części Wołynia w dorzeczu górnego Bugu utworów karbonu i stanowiła uzasadnienie geologicznych badań prowadzonych w ramach państwowej służby geologicznej w latach 1937-1939. Kolejne kroki zmierzające do rozpoznania i kolejno udokumentowania złóż na Lubelszczyźnie podejmowane były w latach 60. ubiegłego wieku. Wskazać przy tym należy, że projekt ten był kolosalnym jak na ówczesne czasy przedsięwzięciem. Prowadzono go w sposób niezwykle intensywny i już na wstępie, w jego założeniach uwzględnione było zagospodarowanie złóż lubelskich. Od pierwszych analiz wykonanych w 1964 r. do utworzenia pierwszych koncepcji eksploatacji złóż LZW minęło 7 lat, a w 1975 r. zapadła decyzja o budowie kopalni pilotująco - wydobywczej w Bogdance. W ramach szeroko zakrojonych działań, w latach 1964 - 1982 wykonano około 270 otworów wiertniczych. Na uwagę zasługuje fakt, że przeprowadzane wówczas badania, prowadziły jednostki naukowo - badawcze, instytuty i przedsiębiorstwa, działające przy pomocy wykonującego wówczas zadania państwowej służby geologicznej Centralnego Urzędu Geologicznego. Koszty tych badań pokrywane były w całości przez Skarb Państwa.

Począwszy od roku 2012 działalność rozpoznawczą w rejonie odkrytych już złóż rozpoczęła firma PD Co Sp. z o.o. Zgodnie z uzyskanymi koncesjami, Spółka zobowiązała się do wykonania łącznie 23 otworów wiertniczych. W trakcie prowadzenia prac rozpoznawczych, przedsiębiorca dysponował danymi pochodzącymi z ponad 100 archiwalnych otworów wiertniczych zlokalizowanych w granicach udzielonych koncesji. Do chwili obecnej zrealizowanych zostało 8 otworów, a kolejnych 5 jest w trakcie wykonywania. W efekcie, zgodnie z warunkami koncesji, na chwilę obecną wykonano około 1/3 zaplanowanych prac. Po przeprowadzeniu robót geologicznych w ramach czterech koncesji, przedsiębiorca sporządził dokumentację geologiczną złoża "Lublin", która zatwierdzona została w dniu 2 kwietnia 2015 r., jednak z merytorycznego punktu widzenia nie wprowadzała żadnych istotnych informacji w odniesieniu do danych i opracowań już istniejących, a wykonanych przez Skarb Państwa. Co więcej, mimo wykonanej i zatwierdzonej dokumentacji geologicznej, której sporządzenie jest głównym efektem wynikającym z udzielonych koncesji, przedsiębiorca miesiąc później zwrócił się o przedłużenie czasu obowiązywania o kolejne 3 lata koncesji dotyczących tego samego obszaru, tym samym rezygnując w tamtym czasie z możliwości złożenia wniosku o udzielenie koncesji na wydobywanie węgla kamiennego ze złoża.

Stąd też, w zaistniałych okolicznościach wątpliwości organu (uwarunkowane wyłącznie działaniami inwestora) co do szans szybkiej budowy kopalni przez firmę PD Co Sp. z o.o. budzi nie tylko niezłożenie wniosku o udzielenie koncesji wydobywczej, ale również wydłużenie czasu obowiązywania koncesji rozpoznawczych, przy istniejącym efekcie w postaci sporządzonej dokumentacji geologicznej złoża w kategorii rozpoznania C1 + C2, czyli upoważniającej do złożenia wniosku o udzielenie koncesji na wydobywanie kopaliny ze złoża. Sytuacja taka winna mieć miejsce tylko w szczególnie uzasadnionych przypadkach oraz przy uwzględnieniu interesu Skarbu Państwa - napisał w swoim piśmie Mariusz Orion Jędrysek.

Wiceminister Środowiska zwrócił uwagę, że pojawiają się głosy, iż w rejonie lubelskim niektórzy przedstawiciele samorządu terytorialnego wspierają swoimi działaniami tylko jednego z czterech przedsiębiorców działających w regionie.

Wskazał on też, że PD Co Sp. z o.o. prowadzi swoją działalność od 5 lat na złożach dobrze rozpoznanych przez Skarb Państwa. Na terenie LZW działa także Lubelski Węgiel Bogdanka S.A., Global Minerał Prospects Sp. z o.o. oraz Polska Grupa Górnicza Sp. z o.o., które nie mogą liczyć na tak duże wsparcie i zaangażowanie władz lokalnych. Zatem wspieranie działań tylko jednej firmy może budzić wątpliwości w kwestii równego traktowania przedsiębiorców przez władze lokalne.

W ocenie Min. Jędryska wątpliwości budzą chociażby ogólnie dostępne informacje (zawarte m. in. w Krajowym Rejestrze Sądowym), z których wynika, że na różnych etapach działalności, w zarządzie, czy też radzie nadzorczej PD Co Sp. z o.o. zasiadali/zasiadają: były Główny Geolog Kraju - Henryk Jezierski, były prezes LW Bogdanka S.A. - Mirosław Taras, czy też była Podsekretarz Stanu kolejno w Ministerstwie Infrastruktury oraz Ministerstwie Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej - Patrycja Wolińska - Bartkiewicz.

Główny geolog kraju wyjaśnił również, że cały proces wydawania koncesji na rozpoznawanie złóż węgla kamiennego w Lubelskim Zagłębiu Węglowym na rzecz firmy PD Co Sp. z o.o., objęty jest postępowaniem prokuratorskim. Z uwagi na dobro śledztwa Minister Środowiska nie może udzielać bardziej szczegółowych informacji w tym zakresie.

Ponadto zarówno prowadzone obecnie badania jak i liczba wykonanych przez inwestora otworów wiertniczych nie poszerzają w sposób znaczący merytoryczno-geologicznego zasobu wiedzy na temat budowy Lubelskiego Zagłębia Węglowego, bo złoża te dawno zostały już udokumentowane - napisał prof. Mariusz Orion Jędrysek.

W rozmowie z CIRE Min. Jędrysek poinformował, że oczekuje na pilne złożenie wniosku o koncesje na wydobycie węgla.