Zagadnienia formalnoprawne

Po zakończeniu montażu dokonano zgłoszenia mikroinstalacji PV do odpowiedniego operatora systemu dystrybucyjnego celem jej przyłączenia do sieci elektroenergetycznej. Polega ono na wymianie licznika na dwukierunkowy i OSD ma na to 30 dni. Z racji lokalizacji omawianej instalacji przyłączenia dokonywała Enea Operator Sp. z o.o. Zgłoszenia dokonano 3 marca. Niestety, w toku weryfikacji złożonych dokumentów stwierdzono błędy, które wymagały korekty, w związku z czym wymiana licznika (przyłączenie do sieci) odbyła się 14 kwietnia. Tego samego dnia włączono falownik, co umożliwiło produkcję energii elektrycznej we własnej mikroinstalacji. Po kilku dniach od wymiany licznika Enea Operator przesłała potwierdzenie przyłączenia mikroinstalacji do sieci (zaświadczenie wymagane jest do zgłoszenia do programu "Mój prąd"), a Enea SA - umowę o świadczenie usługi kompleksowej.

Rys. 1. Zdjęcia układu pomiarowo-rozliczeniowego przed i po wymianie licznika na dwukierunkowy

Pomimo ogłoszenia w międzyczasie stanu pandemii w Polsce i zamknięcia z tego powodu Biur Obsługi Klienta na obszarze działania Enei Operator, uznać należy, że proces zgłoszenia mikroinstalacji do sieci i komunikacja z OSD przebiegły wzorcowo. Po otrzymaniu potwierdzenia przyłączenia mikroinstalacji do sieci oraz numeru umowy kompleksowej 26 kwietnia dokonano zgłoszenia instalacji do programu "Mój prąd".

Program priorytetowy "Mój prąd" stanowi instrument wsparcia rozwoju energetyki prosumenckiej, a konkretnie mikroinstalacji fotowoltaicznych (PV) w Polsce. Obejmuje on osoby fizyczne wytwarzające energię elektryczną na własne potrzeby, które mają zawartą umowę kompleksową na wprowadzanie do sieci energii elektrycznej wytworzonej w mikroinstalacji. Dofinansowanie w formie dotacji wynosi do 50 proc. kosztów kwalifikowanych mikroinstalacji, jednak nie więcej niż 5 tys. zł. Kwota alokacji w ramach programu sięga miliona złotych.

Od 31 marca wniosek do programu "Mój prąd" złożyć można jedynie w formie elektronicznej, co wymaga posiadania kwalifikowanego podpisu elektronicznego lub profilu zaufanego. Wypełnienie samego wniosku jest stosunkowo proste, wymaga jednak dołączenia do niego kilku dokumentów:

• kopii faktury za dostawę i montaż mikroinstalacji PV,
• dowodu zapłaty faktury,
• zaświadczenia operatora sieci dystrybucyjnej, potwierdzającego montaż licznika wraz z numerem Punktu Poboru Mocy, w którym go zainstalowano,
• oświadczenia o samodzielnym montażu instalacji, w przypadku gdy jest ona montowana samodzielnie.

Z uwagi na liczbę złożonych w ramach programu "Mój prąd" wniosków, obecny czas ich rozpatrzenia sięga trzech miesięcy, a w przypadku błędów wymagających poprawek wydłuża się do pół roku.

Rys. 2. Liczba dotacji przyznanych w ramach programu "Mój prąd" oraz moc instalacji PV w podziale na województwa (źródło: https://mojprad.gov.pl)

Doświadczenia eksploatacyjne

Ponieważ mikroinstalację przyłączono do sieci 14 kwietnia, siłą rzeczy doświadczenia obejmują niezwykle krótki okres (15 kwietnia - 3 maja). Przedstawienie poniższych danych jest możliwe dzięki przyłączeniu falownika do Internetu i utworzeniu przez instalatora dostępu do aplikacji podającej podstawowe parametry pracy instalacji - większość falowników i producentów oferuje taką funkcjonalność. Dostępna jest także uproszczona aplikacja na smartfon. Poniżej przedstawiono kilka pierwszych obserwacji dla omawianej instalacji (dla przypomnienia: falownik o mocy 3 kW, panele o mocy 3,4 kWp, kierunek ustawienia paneli praktycznie na południe, kąt nachylenia to 40°):

• instalacja w kwietniu w pogodne dni dostarczała ponad 23 kWh energii dziennie,
• najmniejsza ilość wyprodukowanej energii w ciągu doby to 4,691 kWh (29 kwietna przy praktycznie całkowitym zachmurzeniu),
• średnia ilość energii wyprodukowanej w ciągu jednego dnia w obserwowanym okresie to 18,019 kWh (342,362 kWh w czasie 19 dni),
• przez pierwsze trzy tygodnie pracy zanotowano jedynie jedno wyłączenie instalacji - 23 kwietnia - spowodowane brakiem napięcia w sieci zasilającej (falownik wyłączył się automatycznie; ponieważ mikroinstalacja skonfigurowana jest na pracę z siecią elektroenergetyczną, brak napięcia w sieci powoduje natychmiastowe wyłączenie falownika, co skutkuje brakiem zasilania w gospodarstwie domowym),
• co ciekawe, nawet brak bezpośredniego nasłonecznienia paneli PV nie powoduje ich automatycznego wyłączenia - pracują nadal, jednak z bardzo małą mocą.

Wykres 1. Przykładowy wykres pracy mikroinstalacji 17 kwietnia

Wykres 2. Przykładowy wykres pracy mikroinstalacji w pierwszym tygodniu funkcjonowania (15-21 kwietnia)

Wykres 3. Produkcja energii elektrycznej w kwietniu

Według danych producenta falownika, mikroinstalacja o podanych parametrach powinna produkować w kwietniu średnio około 12 kWh energii na dzień. W tym konkretnym przypadku udało się wyprodukować 311,17 kWh w 16,5 dnia (14 kwietnia dokonano przyłączenia mikroinstalacji do sieci około godz. 12.00), czyli średnio 18,859 kWh energii dziennie. Ponieważ doświadczenia odnoszą się do wyjątkowo krótkiego okresu, trudno powiedzieć, jaka będzie produkcja energii elektrycznej w kolejnych miesiącach. Może to także wynikać z wyjątkowo bezdeszczowego (niestety) i słonecznego kwietnia.

Pytania i uwagi

Ponieważ pierwszą część artykułu opublikowano także na portalu CIRE (https://cire.pl), pojawiło się tam kilka komentarzy i uwag, do których chciałbym się odnieść.

Wśród nich był m.in. zarzut, że instalacja PV bez dotacji i bez współpracy z systemem elektroenergetycznym zwracałaby się dużo dłużej lub byłaby trwale nierentowna (w przypadku budowy własnego magazynu energii). Myślę, że jest w tym dużo prawdy, warto jednak pamiętać, iż:

• Polska zobowiązana jest do wywiązania się z celu OZE. Dotacje zachęcają prywatnych inwestorów do inwestowania w PV własnych środków, co ułatwi naszemu krajowi wywiązanie się z nałożonych zobowiązań.
• W rzeczywistych warunkach (zużycie w domu jednorodzinnym bez ogrzewania elektrycznego to na ogół 2500-3000 kWh rocznie, czyli mikroinstalacja powinna mieć około 3,0-3,6 kW) dotacja rzadko pokrywa połowę kosztów mikroinstalacji. W omawianym przypadku mówimy jednak o stosunkowo niewielkiej mikroinstalacji, gdzie możliwe dotacje czy zwolnienia stanowią liczącą się pomoc przy jej budowie. Jednak dla przywołanych w komentarzach odbiorców ogrzewających budynek mieszkalny energią elektryczną moc instalacji musi być nawet kilkukrotnie wyższa - wówczas wielkość dotacji (procentowo) maleje. Maleje również współczynnik energii pobranej z sieci do energii oddanej.
• Wbrew pozorom, mimo większego obciążenia, przesyłowe linie energetyczne lepiej radzą sobie zimą niż latem, gdy dzięki niższej temperaturze otoczenia wzrasta moc przesyłowa. Latem spory problem mają także elektrownie węglowe, które wymagają wody do chłodzenia - a w warunkach obecnej suszy staje się to trudne do zagwarantowania. Dzięki zwiększeniu mocy instalacji PV i coraz bardziej rosnącemu latem zapotrzebowaniu na energię dla instalowanych masowo systemów klimatyzacji, wydaje się, że ryzyko poważnej awarii systemu maleje.
• Oczywiście duża liczba mikroinstalacji, często zlokalizowana punktowo (np. na jednej ulicy) i przyłączona do sieci nn może spowodować problemy z odbiorem tak dużej mocy, co rodzi konieczność przebudowy sieci nn przez OSD.

Jeden z komentarzy sugerował, że nie każdego stać na dotację. Jednak teraz stosunkowo łatwo uzyskać kredyt na budowę mikroinstalacji, zwłaszcza fotowoltaicznej. Często pośredniczą w tym firmy dokonujące jej montażu. Stąd każdy, kto posiada odpowiednie warunki techniczne (usytuowanie budynku, powierzchnię na instalację paneli PV), może taką instalację zamontować.

I ostatnia uwaga: w instalacji elektrycznej, do której przyłączona jest omawiana mikroinstalacja PV, zauważalne są zmiany napięcia - zdarza się, że w słoneczny dzień napięcie przekracza 240 V, gdy rano i wieczorem spada na ogół o 3 do 5 V.

Jeśli mają Państwo uwagi lub komentarze do tego artykułu, zapraszam do kontaktu.