Trwa załadunek paliwa w elektrowni jądrowej Ostrowiec na Białorusi

Rosyjski państwowy koncern jądrowy Rosatom poinformował, że rozpoczęto załadunek paliwa do pierwszego reaktora w Białoruskiej Elektrowni Jądrowej (BNPP) w Ostrowcu, potwierdzając jednocześnie plany uruchomienia do 2022 r. drugiego reaktora. Jest to pierwsza elektrownia jądrowa, która ma powstać na Białorusi.

Realizacja projektu posunęła się naprzód pomimo ostrego sprzeciwu sąsiedniej Litwy, gdzie wyrażano obawy dotyczące bezpieczeństwa od czasu rozpoczęcia budowy w 2011 roku. Wilno, stolica Litwy, znajduje się około 45 km od Ostrowca, a litewski rząd zapowiedział, że nie będzie importować prądu z elektrowni ze względu na bezpieczeństwo narodowe. Litwa wraz z Estonią i Łotwą rozważała również wprowadzenie opłat na import energii z Rosji w związku z budową elektrowni.

Aleksander Lokshin, pierwszy zastępca dyrektora generalnego ds. zarządzania operacyjnego w Rosatomie, powiedział 7 sierpnia, że zakończenie budowy drugiego reaktora planowane jest na połowę 2022 roku. EJ Ostrowiec jest budowana przez firmę AtomStroyExport (ASE), spółkę zależną Rosatomu.

Załadunek paliwa do reaktora jądrowego w bloku nr 1 rozpoczął się 7 sierpnia, i do końca miesiąca mają zostać załadowane łącznie 163 zespoły paliwowe. Jądrowy blok energetyczny nr 1 wyposażony jest w reaktor wodny ciśnieniowy (PWR) typu WWER-1200/V-491 (водо-водяной энергетический реактор), zbudowany według rosyjskiego projektu AES-2006 o mocy 1110 MWe, a drugi reaktor będzie modelem bliźniaczym.

Według założonego harmonogramu, pierwszy blok Białoruskiej Elektrowni Jądrowej w Ostrowcu zostanie uruchomiony do końca 2020 roku. Budowa drugiego bloku elektrowni ma być ukończona do połowy 2022 r.

"Republika Białorusi stała się właścicielem jądrowego bloku energetycznego zbudowanego zgodnie z najnowszą technologią Generacji 3+" - powiedział Aleksiej Lichaczow, dyrektor generalny Rosatomu w e-mailu do redakcji POWER. "Ta technologia została sprawdzona i przetestowana podczas pracy podobnych bloków energetycznych w Rosji. Spełniają one wszystkie wymogi bezpieczeństwa ustanowione po awarii w Fukushimie, a wszystkie misje Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej (MAEA) potwierdziły ich niezawodność. To dla nas bardzo ważne, że zbudowaliśmy pierwszą jednostkę WWER-1200 za granicą w Republice Białorusi, u naszego dobrego sąsiada".

Urzędnicy na Białorusi wielokrotnie powtarzali, że zakład spełnia wymogi MAEA, powołując się na kilka inspekcji przeprowadzonych przez agencję. Urzędnicy powiedzieli również, że prace nad projektem nadzorowali przedstawiciele Komisji Europejskiej i Grupy Europejskich Regulatorów Bezpieczeństwa Jądrowego (ENSREG).

Zakwestionowane bezpieczeństwo zakładu

Pomimo zapewnień, co do bezpieczeństwa elektrowni, litewski prezydent Gitanas Nauseda nazwał elektrownię "zagrożeniem dla bezpieczeństwa narodowego, zdrowia publicznego i środowiska naszego państwa". Zygimantas Vaiciunas, litewski minister energetyki, powiedział, że ostrzegł MAEA przed "pośpiechem władz Białorusi, aby uruchomić projekt".

Litwa, Łotwa i Estonia chcą do 2025 r. odłączyć się od wspólnego systemu elektroenergetycznego pochodzącego jeszcze z czasów radzieckich.

Rosyjscy urzędnicy twierdzą, że zakład w Ostrowcu będzie kosztować 10 miliardów dolarów. Jest finansowany z pożyczki państwowej, która będzie spłacana przez 25 lat.

"Budujemy wiele bloków jądrowych na całym świecie, a białoruscy specjaliści już uczestniczą w dwóch naszych projektach budowlanych, elektrowni Kursk w Rosji i Rooppur w Bangladeszu" - powiedział Lokshin, ogłaszając harmonogram budowy bloku nr 2.

Eksport rosyjskiej technologii

Reaktor w bloku nr 1 na Białorusi to pierwszy reaktor najnowszej generacji Gen 3+ wykorzystujący rosyjskie technologie, który jest budowany poza Rosją. W Rosji działają obecnie trzy jednostki tego typu - dwie w EJ Nowoworoneż i jedna w EJ Leningrad. Rosyjscy eksperci jądrowi stwierdzili, że WWER-1200, modernizacja poprzedniego reaktora typu WWER-1000, jest nie tylko bardziej zaawansowanym reaktorem, ale także bezpieczniejszym, który będzie działać wydajniej, z lepszym profilem ekonomicznym.

"W porównaniu z blokami energetycznymi z reaktorem WWER-1000 (AES-92) poprzedniej generacji, innowacyjny blok energetyczny Gen 3+ z reaktorem WWER-1200 ma szereg zalet, które znacznie zwiększają jego wydajność ekonomiczną i bezpieczeństwo" - powiedział Andrey Petrov, dyrektor generalny Rosenergoatom i pierwszy wiceprezes Grupy ASE ds. budowy elektrowni jądrowych, w oświadczeniu przekazanym POWER.

Według Rosatomu główną cechą WWER-1200 "jest połączenie aktywnych i pasywnych systemów bezpieczeństwa, które czynią elektrownię jądrową w pełni odporną na wpływy zewnętrzne i wewnętrzne. Na przykład wszystkie bloki energetyczne są wyposażone w chwytacz rdzenia, urządzenie przeznaczone do wyłapywania stopionego materiału rdzenia reaktora jądrowego, a także inne pasywne systemy bezpieczeństwa zdolne do pracy przy całkowitym zaniku zasilania i bez udziału operatorów. Dodatkowo moc bloku energetycznego wzrosła o 20%, znacznie zmniejszono liczbę personelu obsługowego, a projektowana żywotność głównego wyposażenia została podwojona z 30 do 60 lat z możliwością przedłużenia o kolejne 20 lat".

Białoruś chce zmniejszyć zależność od rosyjskiego gazu ziemnego

Elektrownia jądrowa jest częścią strategii energetycznej Białorusi, sformułowanej w ostatniej dekadzie. Kraj ten chce zmniejszyć zależność od rosyjskiego gazu ziemnego, z którego obecnie wytwarzane jest około 95% energii elektrycznej w kraju. Białoruska strategia energetyczna przewiduje również budowę elektrowni węglowej o mocy 1000 MWe, czterech elektrowni wodnych o łącznej mocy 120 MWe oraz farm wiatrowych o łącznej mocy 300 MWe.

Białoruscy urzędnicy stwierdzili, że plan, jeśli zostanie w pełni wdrożony, zmniejszy udział rosyjskiego gazu w produkcji energii elektrycznej do około 55%.

Rosatom powiedział POWER, że Atomenergomash JSC, dział inżynierii mechanicznej firmy, dostarcza całe kluczowe wyposażenie wyspy jądrowej dla białoruskiej elektrowni jądrowej. Paliwo do elektrowni jest produkowane w Nowosybirskich Zakładach Koncentratów Chemicznych, które są częścią TVEL, rosyjskiej firmy zajmującej się cyklem paliwowym, należącej do Rosatomu. Według Rosatomu poziom wzbogacenia paliwa waha się od 1,3% do 4,4%.

Rosatom realizuje obecnie budowę 25 reaktorów w dziewięciu krajach, a międzynarodowy portfel zamówień obejmuje 36 jednostek WWER na różnych etapach wdrażania w 12 krajach.