CIRE.pl: W połowie grudnia 2020 r. Polska Spółka Gazownictwa dołączyła do partnerstwa na rzecz budowy gospodarki wodorowej i weźmie udział w tworzeniu sektorowego porozumienia wodorowego. Czemu ma służyć ta współpraca?

Jakub Kowalski: Uczestnicy partnerstwa na rzecz budowy gospodarki wodorowej chcą podjąć wspólne działania, które mają na celu wypracowanie, podpisanie i realizację porozumienia sektorowego o współpracy na rzecz rozwoju gospodarki wodorowej w Polsce, w tym technologii wodorowych i krajowego łańcucha wartości - czyli Polskiego porozumienia wodorowego.

PSG będzie aktywnie uczestniczyć w opracowaniu "Planu inwestycji wodorowych" - zestawiania priorytetowych projektów, które mają m.in. zapewnić rozwój sieci dystrybucji wodoru. Zgodnie z planem, niezbędne jest wybudowanie rurociągu dedykowanego tylko dla tego gazu oraz wsparcie rozwoju i upowszechnienia metod produkcji wodoru z odnawialnych źródeł energii. Należy dodać, że porozumienie, do którego dołączyła Polska Spółka Gazownictwa nie będzie jednak skutkowało wykluczeniem z obrotu wodoru produkowanego ze źródeł konwencjonalnych, np. wytwarzanego z gazu ziemnego.

CIRE.pl: W całej Unii Europejskiej jednym z głównych tematów związanych z branżą energetyczną jest radykalne zmniejszenie emisji CO2 do atmosfery, co w naszych warunkach sprowadzi się do odejścia od węgla na rzecz gazu i Odnawialnych Źródeł Energii. Jak PSG przygotowuje się do tych zmian?

Jakub Kowalski: Mając na uwadze wyzwania czekające Polskę w oparciu o długofalową politykę Unii Europejskiej tzw. Europejski Zielony Ład, czyli m.in. założenie osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 r. oraz priorytet w wytwarzaniu energii z Odnawialnych Źródeł Energii (OZE) PSG już od wielu lat analizuje możliwości technologiczne i regulacyjne dotyczące poszerzenia funkcjonalności infrastruktury gazowej o zdolność do transportu gazu ziemnego z domieszką innych gazów, przede wszystkim wytworzonych ze źródeł OZE tj. biometanu, wodoru oraz syntetycznego gazu ziemnego. Naszym zdaniem modernizacja i rozbudowa sieci gazowych w kierunku dystrybucji paliw gazowych OZE pozwoli także pozyskać nowych odbiorców z sektorów energetycznego, transportowego, a także sektorów przemysłowych, które wykorzystują paliwo gazowe w celu ograniczania śladu węglowego swoich wyrobów. To działanie wpłynie również na zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego Polski. Wszystkie te zagadnienia odzwierciedlane są w planach strategicznych spółki.

CIRE.pl: W drugiej połowie ubiegłego roku GK PGNiG zaprezentowała swoje plany na przyłączanie biometanowni do sieci dystrybucyjnej. Jak do dystrybucji biometanu, a w przyszłości także wodoru przygotowuje się największa spółka Grupy Kapitałowej PGNiG?

Jakub Kowalski: Dystrybucja tzw. gazów odnawialnych, przede wszystkim biometanu oraz wodoru, jest ambitnym wyzwaniem dla PSG, zwłaszcza w aspekcie zwiększenia wykorzystywania paliw gazowych w ciepłownictwie do zastąpienia węgla. Zaangażowanie się w ten sposób w transformację energetyczną daje szansę w perspektywie po 2040 r. kiedy spodziewany jest początek procesu odchodzenia od gazu ziemnego jako paliwa przejściowego i kiedy wodór ma stać się jednym z głównych nośników energii na świecie. Dlatego zakładając przyszły, istotny udział biometanu w rynku energii, PSG do 2025 r. planuje uzyskać zdolność do dystrybucji minimum 1 mld m sześc. tego gazu rocznie. Od 2030 r. może to być nawet 4 mld m sześc. biometanu.

Chcemy stworzyć efektywne ekonomicznie i optymalne technicznie warunki umożliwiające przyłączenie do sieci gazowej biometanowni i innych źródeł gazów odnawialnych. Obecnie PSG jest przygotowana proceduralnie do przyłączenia do sieci i współpracy z biometanowniami: zidentyfikowaliśmy bariery natury technicznej i prawnej dla wtłaczania tego paliwa do sieci dystrybucyjnej, określiliśmy procedury usprawniające proces przyłączania biometanowni oraz opracowaliśmy wymagania dla biometanu, który będzie dystrybuowany naszą siecią.

CIRE.pl: Które z tych barier mogą okazać się największym wyzwaniem dla PSG?

Jakub Kowalski: Warto zwrócić uwagę, że gazowe sieci dystrybucyjne w Polsce nie były dotychczas zasilane paliwem ze źródeł odnawialnych. Do tego na razie nie ma jeszcze mechanizmów wsparcia inwestycji w zakresie wytwarzania biometanu, przyłączenia tego typu źródeł do sieci gazowej oraz mechanizmów rozliczeń wydatków związanych z dystrybucją paliw odnawialnych.

Wytwórnie biometanu zlokalizowane są zwykle w oddali od potencjalnych odbiorców paliwa gazowego, a istniejące lokalne sieci dystrybucyjne obecnie w znacznej części mają niewystarczający poziom chłonności dla przyjmowania tego gazu, dlatego przyłączenie instalacji biometanowni może być możliwe zwykle po wybudowaniu odcinka gazociągu o znacznej długości - z reguły ponad 10 km - i zamontowania układu sprężarek w celu zatłoczenia gazu do sieci wysokiego ciśnienia. To wymaga dużych nakładów, które odzwierciedlone są w wysokości opłaty przyłączeniowej.

Obecnie, w ramach przygotowania Spółki na wprowadzanie do sieci dystrybucyjnej wodoru, w pierwszej kolejności analizujemy możliwości jego transportu siecią dystrybucyjną w postaci domieszki do gazu ziemnego, ale badamy także konieczny do tego stopień modernizacji sieci. W kwestii dystrybucji wodoru widać szereg wyzwań technicznych - wiążą się one m.in. z jego potencjalnie negatywnym wpływem na prawidłowe i bezpieczne funkcjonowanie komponentów sieci gazowej.

Monitorujemy nowe technologie ważne dla sektora energetycznego i obserwujemy wprowadzane przez rząd zachęty wspierające zazielenianie gazu. Będziemy gotowi współuczestniczyć w biometanowej ewolucji. Mam nadzieję, że ta transformacja nie będzie gwałtowna i rewolucyjna, lecz będzie dobrze przemyślaną dynamiczną przemianą.