W środę członkowie zgromadzenia Metropolii zdecydowali o zmianie w jej wieloletniej prognozie finansowej i przesunięciu środków przeznaczonych wcześniej na powołanie spółki celowej do przygotowania budowy spalarni odpadów.

Chodzi o kwotę 5,9 mln zł, która wspierając dotychczasowe środki projektu "Opracowanie i wdrożenie metropolitalnego programu poprawy jakości powietrza" - zapewni mu teraz łącznie ponad 7,2 mln zł: 1,4 mln zł w 2021 r. i 5,8 mln zł w 2022 r.

Jak poinformował PAP w środę Witold Trólka z zespołu prasowego GZM, na obecnym etapie trudno jeszcze określić dokładne koszty planowanej na 2022 r. realizacji programu "Stop Smog" przez Metropolię oraz gminy.

"Wszystko zależeć będzie od wyników ustaleń z gminami, które wyrażą zainteresowanie na przystąpienie do wspólnego programu z Metropolią GZM. Zarząd Metropolii przygotowuje takie działania, decyzje jeszcze nie zapadły" - zastrzegł Trólka.

GZM będzie mogła brać udział w działającym od lutego 2019 r. programie "Stop Smog" w efekcie jej wcześniejszych starań o zmianę w zapisach ustawy o wspieraniu termomodernizacji i remontów. Nowelizację, umożliwiającą m.in. udział GZM w programie wraz z zainteresowanymi gminami, prezydent podpisał 13 listopada ub. roku.

Przedstawiciele GZM komentowali wówczas, że zmiana dała Metropolii kolejny finansowy instrument do efektywniejszego prowadzenia polityki związanej z ograniczaniem niskiej emisji. "Będziemy mogli aktywnie współpracować z gminami na rzecz wsparcia mieszkańców, których nie stać finansowo na wymianę nieekologicznych źródeł ciepła czy termomodernizację budynków jednorodzinnych" - mówił w listopadzie przewodniczący zarządu GZM Kazimierz Karolczak.

Jego zdaniem, udział w programie Stop Smog może zwiększyć skuteczność działań GZM w oddziaływaniu na środowisko. "Ważne, aby skoordynować go z naszymi obecnymi działaniami na rzecz gmin w ramach metropolitalnego +Programu działań na rzecz ograniczenia niskiej emisji+" - ocenił przewodniczący zarządu GZM.

Uruchomiony w ub. roku roku w GZM "Program działań na rzecz ograniczenia niskiej emisji" dysponował w 2020 r. budżetem ok. 90 mln zł, podzielonym na dofinansowanie ponad 100 projektów. Niemal połowa z nich dotyczyła termomodernizacji budynków użyteczności publicznej i budynków mieszkalnych stanowiących własność gmin. Tegoroczna edycja programu zasilana jest dotąd kwotą ok. 26 mln zł.

Program "Stop Smog" jest realizowany na podstawie przepisów ustawy o wspieraniu termomodernizacji i remontów. Przewiduje dotacje do termomodernizacji prywatnych budynków jednorodzinnych należących do osób ubogich energetycznie wraz z wymianą nieekologicznego źródła ciepła, przyłączeniem budynku do sieci ciepłowniczej, elektroenergetycznej lub gazowej.

Realizacja programu "Stop Smog" ma potrwać do końca 2024 r. Jego całkowity budżet ma wynieść 1,2 mld zł. W tej kwocie ok. 883 mln zł zapewnia budżet państwa (poprzez dotacje dla gmin sięgające do 70 proc. kosztów), pozostałą część finansują gminy.

Zgodnie z danymi ze strony programu z połowy października ub. roku do tego czasu w całym kraju do programu "Stop Smog" przystąpiło 7 gmin. Wśród nich znajduje się wchodzący w skład GZM Sosnowiec. Od 1 stycznia 2021 r. program jest obsługiwany przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

Metropolia skierowała na program "Stop Smog" środki, których nie może wykorzystać w projekcie budowy spalarni odpadów, ponieważ w listopadzie ub. roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach podtrzymał rozstrzygnięcie nadzorcze wojewody śląskiego unieważniające uchwałę ws. powołania spółki pod kątem spalarni.

Służby wojewody uznały, że zagospodarowanie odpadów komunalnych jest zadaniem własnym gmin. W ocenie służb wojewody na początkowym etapie prac dot. spalarni GZM powinna była zawrzeć z gminami porozumienia, na mocy których przekażą one do GZM realizację tego zadania własnego.

Przedstawiciele Metropolii komentując tę sugestię akcentowali, że dla miast oznaczałoby to konieczność ustalenia dodatkowej składki zmiennej, z której sfinansowany byłby np. wkład założycielski do spółki w wysokości planowanych 20 mln zł. Wkład ten miał być wniesiony bezpośrednio przez Metropolię.