Miesięczne zmiany w produkcji energii elektrycznej w Polsce w obszarze źródeł gazowych

Zgodnie z danymi ENTSO-E w czerwcu 2021 r. wytworzenie EE z gazu ziemnego w Polsce wynosiło 1 016 261 MWh wobec maja - 906 630 MWh (wzrost o 12,1 proc. m/m) i był to drugi po styczniu wynik tego roku. Przypomnijmy, w styczniu 2021 r. wytworzenie wynosiło 1 370 171 MWh i było znacząco wyższe w porównaniu do czerwca roku ubiegłego (805 595 MWh) - czyli wzrost o 26,2 proc. r/r.

W polskiej strukturze produkcji EE z gazu ziemnego (czerwiec 2021 r./czerwiec 2020 r.) pokazuje niewielki wzrost do 8,2 proc. wobec 7,8 proc. rok wcześniej. Można to skomentować jednym zdaniem, spadek importu EE w czerwcu (aż o 45,5 proc.) przełożył się prawie w połowie na wzrost generacji z gazu ziemnego. Szkoda, że w wartościach bezwzględnych jest to ciągle jednak wielkość pomijalna(?) - pokazująca jak wiele pozostaje do zrobienia w gazowym sektorze wytwarzania. Także pośrednio wpływ na to miały ceny uprawnień, które oscylowały wokół EUR/tonę CO2, a ich notowania ponownie ruszyły jak z kopyta i doszły do ok. 58 EUR/tonę CO2 (dla porównania trzy lata temu notowane były po 15-17 euro/tonę CO2). W skali jednego miesiąca czerwca oznacza to zwyżkę aż o 10 proc., a od początku roku o 76 proc., a w ostatnich dwunastu miesiącach to zawrotne 106 proc.

3 czerwca przyniósł doroczny raport International Gas Union (IGU), gdzie wskazano, że w 2020 r. światowy wolumen handlu skroplonym gazem ziemnym (LNG) wzrósł do rekordowego poziomu 356,1 mln ton, (wzrost o 1,4 mln ton, czyli około 0,4 proc. w porównaniu z 2019 r. gdzie zanotowano wzrosty o 40,9 mln ton, czyli 11,5 proc. w stosunku do 2018 r.).

Liderem była oczywiście Azja, chociaż wzrost był marginalny (głównie dzięki zwiększonemu eksportowi ze Stanów Zjednoczonych i Australii), ponieważ popyt został zahamowany przez ograniczenia wywołane przez koronawirusa. LNG był jednym z niewielu towarów, które odnotowały wzrost handlu w 2020 r. Dodatkowo, pierwszy raz w historii Australia wyprzedziła Katar jako największy eksporter LNG na świecie, podczas gdy USA i Rosja pozostały odpowiednio trzecim i czwartym co do wielkości eksporterem. W 2020 r. Stany Zjednoczone wyeksportowały 11 mln ton, czyli o 1/3 więcej niż w 2019 r., dzięki nowej infrastrukturze Freeport LNG, Cameron LNG i Elba Island. Jednak w 2020 r spadły wolumeny eksportu z takich krajów jak: Trynidad i Tobago, Malezja, Egipt, Algieria i Norwegia. I jeszcze taka lokalna ciekawostka, że w czerwcu norweski Equinor, pierwszy raz w historii, zamówił importowe zdolności przeładunkowe LNG w litewskim terminalu w Kłajpedzie (łącznie w kontrakcie zamówiono 8,9 TWh na 12 miesięcy od 1/10/2021 - co stanowi ok. 25 proc. zdolności terminala szacowanych na 39 TWh). PGNiG to ok. 21 TWh importu do Polski i ok. 27 TWh na rynek litewski.

W czerwcu także poszybowały ceny gazu ziemnego w Europie¹. O grze cenowej rosyjskiego Gazpromu trzeba pewnie napisać osobno. Ale w tym krótkim komentarzu zwracam uwagę na bardzo niskie stany magazynowe gazu ziemnego w Europie. Poniżej rysunek GIE:

Rys.1
Stany magazynowe gazu ziemnego dla lat 2017-2021

Źródło: GIE

Pokazuje, że stany magazynowe w Europie są obecnie o ok. 25 proc. poniżej średniej z pięciu lat, a poziom referencyjny dla obszaru TTF (hubu holenderskiego) wzrósł w tym roku o ponad 50 proc. Kontrakty terminowe są obecnie notowane na najwyższym poziomie o tej porze roku od 2008 r. W pierwszym półroczu 2021 r. w Europie było tak mało gazu ziemnego, że kontynent - zwykle postrzegany jako jedyny, najważniejszy globalnej walki z emisją - nagle zwrócił się w stronę węgla, aby zaspokoić zapotrzebowanie na energię elektryczną, które wraca powoli do poziomu sprzed pandemii. Zużycie węgla na kontynencie podskoczyło w tym okresie roku od 10 proc. do 15 proc. po tym, jak chłodniejsza i dłuższa niż ostatnimi laty zima wyczerpała magazyny gazu. Gdy gospodarki ponownie się otwierają, a ludzie wracają do biur, kraje takie jak Niemcy, Holandia i Polska zwróciły się ku węglu, aby utrzymać zwiększone zapotrzebowanie na energię.

Rys.2
Światowe i europejskie benchmarki cenowe gazu ziemnego

Źródło: Prezentacja Poten&Partners czerwiec 2021 r.

Europa ma największy na świecie rynek praw do emisji dwutlenku węgla. Za zanieczyszczenie środowiska odpowiadają także, prócz klasycznej energetyki, przedsiębiorstwa użyteczności publicznej (ciepłownie), producenci stali, czy producenci cementu. Niskie rezerwy gazu powodują, że nawet przy rekordowych cenach węgla, w tym roku palenie nim znów stało się bardziej powszechne, gdyż pomimo horrendalnych obecnie cen uprawnień do emisji dwutlenku węgla, często zabezpiecza się ją jednak na stałym poziomie z wieloletnim wyprzedzeniem. Oznacza to, że spalanie węgla nadal może być opłacalne, skoro ktoś wcześniej kupił prawa za 5-10 euro/tonę CO2... a zapotrzebowanie na energię w Europie jest duże. Obserwujemy ożywienie po pandemii, a odbiorcy myśleli, że Rosja zarezerwuje większą przepustowość zatłaczania gazu ziemnego przez Ukrainę, a tak się nie stało, a i jeszcze planowane remonty i wyłączenia na starych drogach z Rosji do Europy. Przesył rosyjskiego gazu przez Ukrainę w I połowie 2021 r. spadł o 12,7 proc. to 21,7 mld m sześc. r/r.

¹ Poten&Partner "Europe as the Global Gas Market Dynamo: LNG Drivers and Trends" czerwiec 2021 r.