Uczestnicy tego połączonego systemu muszą spełniać określone wymagania techniczne gwarantujące jego sprawne funkcjonowanie. W skrajnych przypadkach, awaria powstała w jednym z systemów krajowych przenosi się na systemy krajów sąsiednich. Przykładem tego była awaria mająca miejsce w północnych Niemczech w dniu 4 listopada ubiegłego roku, której skutkiem była przerwa w dostawie energii do 10 milionów klientów z Austrii, Belgii, Francji, Niemiec, Włoch, Portugalii i Hiszpanii.

Kraje europejskie, których systemy narodowe tworzą jeden wspólny europejski system elektroenergetyczny należą do organizacji o nazwie UCTE (Union for the Co-ordination of Transmission of Electricity). Polski system elektroenergetyczny połączony został z systemem krajów należących do UCTE w dniu 18 października 1995 r.

Odrębną część europejskiego rynku energii tworzy rynek skandynawski obejmujący Szwecję, Norwegię, Finlandię i Danię. Połączone systemy tych krajów tworzą grupę o nazwie NORDEL.

Rozwój europejskiego rynku energii

Uwzględniając wspomniane już wcześniej strategiczne znaczenie elektroenergetyki dla funkcjonowania każdego państwa, poszczególne kraje rozwijały własne systemy, których celem było zapewnienie zaopatrzenia ich odbiorców w energię elektryczną.

Z czasem, mający miejsce po wojnie proces liberalizacji wspólnego rynku europejskiego objął również rynek energii elektrycznej. W poszczególnych krajach w różnym stopniu i zakresie przebiegają procesy konsolidacji przedsiębiorstw energetycznych, a powstałe już w ich wyniku firmy stały się uczestnikami rynku energii w skali całego kontynentu.

Do najważniejszych uczestników europejskiego rynku energii należą: szwedzki Vattenfall, francuskie EdF i GDF Suez, niemieckie E.ON i RWE, hiszpańska Endesa, włoski Enel oraz czeski CEZ.

Mający obecnie miejsce w Polsce proces konsolidacji poszczególnych przedsiębiorstw energetycznych (przede wszystkim wytwórców i dystrybutorów energii) ma na celu przygotowanie naszego kraju do udziału w międzynarodowym rynku energii oraz sprostaniu przyszłej konkurencji firm zagranicznych na rynku krajowym.

Należy mieć jednocześnie świadomość, że jednolity rynek energii elektrycznej w Europie znajduje się obecnie w przejściowej fazie tworzenia − nie są to już wyłącznie oddzielne rynki narodowe, ale jeszcze nie jest to jeden rynek europejski. Coraz większą rolę zaczynają odgrywać rynki regionalne (np. rynek skandynawski), które często postrzegane są jako krok pośredni przed jednolitym rynkiem europejskim.

Handel na rynku międzynarodowym

Handel na międzynarodowym rynku energią odbywa się w formie transakcji zawieranych pomiędzy poszczególnymi firmami lub na giełdach energii. Do największych europejskich giełd energii należą EEX (European Energy Exchange) oraz Nord Pool. Uczestnikami EEX jest ponad 130 firm z 16 krajów. Nord Pool jest natomiast giełdą rynku skandynawskiego, uczestniczy w niej ponad 120 firm.

Struktura wytwarzania energii w krajach europejskich

Struktura wytwarzania energii elektrycznej w poszczególnych krajach uzależniona jest przede wszystkim od posiadanych przez nie zasobów paliw lub naturalnych możliwości wytwarzania energii. W większości krajów podstawowym paliwem, z którego wytwarzania jest energia elektryczna jest węgiel (kamienny i brunatny). Kraje posiadające odpowiednie warunki wynikające z położenia geograficznego, wytwarzają znaczącą część energii w elektrowniach wodnych (przede wszystkim Austria i Szwecja).

Kraje takie jak Francja, Belgia i Szwecja ponad połowę zużywanej energii elektrycznej produkują w elektrowniach jądrowych. Paliwem, z którego produkowana jest energia elektryczna jest również gaz ziemny.

We wszystkich krajach europejskich rośnie natomiast systematycznie ilość energii wytwarzanej w Odnawialnych Źródłach Energii (OZE)

Polska jako uczestnik europejskiego rynku energii

Jednym z podstawowych ograniczeń w funkcjonowaniu europejskiego rynku energii jest niedostateczna przepustowość linii elektroenergetycznych łączących poszczególne systemy krajowe. Wynika to oczywiście ze wspomnianego już narodowego charakteru systemów krajowych.

Problem ten dotyczy oczywiście również naszego kraju. Brak dostatecznej przepustowości linii łączących polski system elektroenergetyczny z systemami krajów sąsiednich ogranicza możliwości zarówno eksportu, jak i importu energii przez nasz kraj. W chwili obecnej polski eksport energii elektrycznej przeszło trzykrotnie przewyższa jej import z zagranicy.

Jednym z elementów rozwoju połączeń transgranicznych polskiego systemu jest budowa tzw. mostu energetycznego Polska-Litwa. W perspektywie zamknięcia do 2009 r. litewskiej elektrowni atomowej w Ingalinie, do czasu wybudowania nowego źródła energii, Litwa chce zaopatrywać się w energię między innymi z Polski.

Poniższy rysunek ilustruje połączenia polskiego systemu elektroenergetycznego z systemami krajów sąsiednich.

Zapamiętaj:

• Systemy elektroenergetyczne większości krajów europejskich połączone są ze sobą, co umożliwia wzajemny eksport i import energii pomiędzy nimi. Odrębną część europejskiego rynku energii tworzy rynek skandynawski obejmujący Szwecję, Norwegię, Finlandię i Danię.
• Handel na międzynarodowym rynku energią odbywa się w formie transakcji zawieranych pomiędzy poszczególnymi firmami lub na giełdach energii. Do najważniejszych uczestników europejskiego rynku energii należą: szwedzki Vattenfall, francuskie EdF i GDF Suez, niemieckie E.ON, RWE, hiszpańska Endesa, włoski Enel oraz czeski CEZ.
• W chwili obecnej polski eksport energii elektrycznej przeszło trzykrotnie przewyższa jej import z zagranicy.