Branża ciepłownicza: do lepszej walki z niską emisją potrzebujemy zmian prawnych

Branża ciepłownicza jest i chce być partnerem walki z niską emisją, potrzebuje jednak kilku zmian prawnych - wskazuje prezes Izby Gospodarczej Ciepłownictwo Polskie Jacek Szymczak.

Jak mówił Szymczak podczas czwartkowej sesji Europejskiego Kongresu Gospodarczego w Katowicach, sektor ciepłownictwa systemowego jest partnerem przy likwidacji niskiej emisji - choć nie jedynym, to istotnym. Potencjał sektora to bowiem 430 przedsiębiorstw z koncesją ciepłowniczą.

Jednocześnie przedstawiciel branży ciepłowniczej przypomniał, że wśród źródeł powstawania smogu ważnym elementem są pyły zawieszone i benzo(a)piren z niskiej emisji pochodzącej w znacznej mierze z ogrzewania indywidualnego.

Szymczak zaznaczył, że jeden z punktów "rekomendacji Komitetu Ekonomicznego Rady Ministrów ws. działań niezbędnych do podjęcia w związku z występowaniem na znacznym obszarze kraju wysokiego stężenia zanieczyszczeń powietrza" postuluje: "wprowadzenie wymogu stopniowego podłączania do sieci ciepłowniczej budynków zlokalizowanych na terenach miejskich i podmiejskich budynków, o ile nie dysponują efektywnym źródłem ciepła, w taki sposób by minimalizować związane z tym koszty oraz zapewnić wsparcie finansowe osobom go potrzebującym".

Przedstawiciel branży wymienił kilka zmian potrzebnych do tego, by w większym niż dotąd stopniu realizować podłączenia budynków do systemu sieci ciepłowniczych.

"Po pierwsze, do dzisiaj nie mamy regulacji prawnych, które pozwalają na regulację stanów prawnych przeprowadzania energetycznej infrastruktury liniowej; inaczej mówiąc - również sieci ciepłowniczych" - wskazał Szymczak. Wyjaśnił, że w obszarach zurbanizowanych, w miastach, ma to kluczowe znaczenie.

"Jeżeli chcemy podłączyć nowe osiedla, nowe budynki, musimy z siecią często przejść w dużych miastach przez kilkadziesiąt, czasem kilkaset działek należących do indywidualnych właścicieli nieruchomości. Czasem to droga przez mękę, czasem trwa to kilkanaście miesięcy" - zaznaczył, akcentując, że w takiej sytuacji prywatni inwestorzy często wolą szukać innego, mniej efektywnego, a często droższego rozwiązania.

"Projekt ustawy o korytarzach przesyłowych byłby sprawę rozwiązał; teraz jest w parlamencie nowelizacja Kodeksu urbanistycznego, która nie rozwiąże sprawy" - zrelacjonował Szymczak, przytaczając przykład skutecznego rozwiązania sprawy w Niemczech - krótko po zjednoczeniu kraju, przed 20 laty. "Dzisiaj nie mają problemów z regulacją stanów prawnych; pomijam aspekty finansowe, bo ta regulacja bardzo drogo kosztuje" - zastrzegł.

Drugim, prostszym elementem, byłaby - jak mówił - "synchronizacja aktów prawnych". Prawo energetyczne nakłada bowiem na każdego nowego właściciela, zarządcę, który buduje budynek w kategorii powyżej 50 kW, obowiązek sporządzenia audytu energetycznego - czy lepszym, efektywniejszym rozwiązaniem jest zaproponowane przez niego indywidualne źródło, czy też podłączenie do systemu ciepłowniczego.

"Tyle, że ustawa prawo budowlane zniosła obowiązek składania takiego audytu przy wniosku o pozwolenie o budowę" - przypomniał prezes Izby.

Ważnym elementem z perspektywy jego branży jest również możliwość finansowania rozwoju sieci. Szymczak podkreślił, że inwestycje w sieci nie zapewniają dziś rozsądnego, biznesowego zwrotu - zwracają się bowiem zwykle po kilkudziesięciu latach. Takie inwestycje są prowadzone, aby zwiększać bezpieczeństwo dostaw ciepła, a także, aby podłączać nowych odbiorców.

"A zatem, przy rentowności branży na poziomie 1,5 proc., musimy się wspierać źródłami zewnętrznymi. I tu pojawia się kolejny problem - możliwości pozyskiwania środków do tzw. nieefektywnych systemów ciepłowniczych. Sformułowaliśmy wniosek do Ministerstwa Energii, aby wystąpić na poziom Komisji Europejskiej i notyfikować program dla tzw. nieefektywnych systemów ciepłowniczych, których w kraju jest 90 proc." - wyjaśnił prezes.

Jak zaznaczył, należy zapewnić większą rentowność sektora zastrzegając, że nie oznacza to wyższej ceny. Podkreślił, że olbrzymi obszar do poprawy leży w efektywności energetycznej budynków. Pożądana przez branżę zmiana ustawy o efektywności energetycznej umożliwiłaby finansowanie inwestycji w formule ESCO (Energy Service Company - model zarządzania energią oparty o przekazanie części kompetencji do wyspecjalizowanego przedsiębiorstwa).

Szymczak zaapelował też o działania na rzecz zmiany - w obrębie branży - najmniej efektywnych źródeł, co również oznacza ograniczenie emisji. "Jeżeli mamy potencjał rozwoju kogeneracji liczony na 5-7 tys. megawatów po stronie energetycznej, to trzeba wprowadzić kolejną zmianę regulacyjną, która zapewni funkcjonowanie systemów wsparcia dla kogeneracji po 2018 r. - na tym polu też współpracujemy z resortem energii" - wskazał.

Ostatni z podniesionych przez niego w czwartek postulatów dotyczył edukacji - promocji ciepła systemowego jako produktu, by stawało się ono, w miarę możliwości, pierwszym naturalnym wyborem przy decyzjach związanych z wyborem źródła ciepła.

Prezes Izby Gospodarczej Ciepłownictwo Polskie przytoczył tu dane ze zleconych przez nią badań postaw konsumenckich w kontekście prowadzonego przez organizację programu edukacyjnego. Przeprowadzono je 10 lat i półtora roku temu.

W ostatnich badaniach okazało się, że dla 52 proc. badanych najważniejszymi cechami, jeśli chodzi o ogrzewanie, są wygoda i komfort. Na kolejnym miejscu (14 proc. pierwszych wskazań) znalazła się ekologia, jednak 10 lat temu znalazła się na 10. miejscu wśród wskazań. Trzecią cechą ważną (10 proc. pierwszych wskazań) okazała się cena (w 2007 r. cenę wskazało 47 proc. pytanych).

"Warto edukować, bo ta edukacja zmienia postawy i daje możliwość, też zgodę społeczną na niekiedy droższe rozwiązania, ale zdrowsze" - skonkludował Szymczak.