Samochody elektryczne stają się coraz bardziej popularną alternatywą dla aut spalinowych. Ich rosnąca obecność na drogach wynika z dążenia do redukcji emisji gazów cieplarnianych oraz poszukiwania bardziej zrównoważonych rozwiązań transportowych. Choć powszechnie uznaje się je za ekologiczne rozwiązanie, ich rzeczywisty wpływ na środowisko zależy od wielu czynników. W krajach, które bazują na odnawialnych źródłach energii, elektryczne pojazdy rzeczywiście pomagają ograniczyć emisje CO₂. Jednak w Polsce, gdzie wciąż dominuje energia z węgla, ich wpływ ekologiczny jest bardziej złożony. Ponadto, produkcja i recykling akumulatorów wiążą się z dużymi obciążeniami środowiskowymi.

Jak działają samochody elektryczne?

Pojazdy elektryczne (BEV – Battery Electric Vehicles) zasilane są wyłącznie energią elektryczną, którą magazynują akumulatory. Kluczowe elementy takiego pojazdu to:

• Akumulator, który przechowuje energię, najczęściej w formie baterii litowo-jonowych,
• Silnik elektryczny, który przekształca energię elektryczną w mechaniczną, napędzając pojazd,
• System zarządzania energią, który kontroluje przepływ energii między akumulatorem a silnikiem, poprawiając efektywność pojazdu.

Podczas jazdy energia z akumulatora zasila silnik, a proces hamowania regeneracyjnego pozwala odzyskać energię kinetyczną i przechować ją w akumulatorze.

Dlaczego samochody elektryczne są uznawane za bardziej atrakcyjne niż spalinowe?

Elektryczne pojazdy oferują liczne zalety, które czynią je kuszącą alternatywą. Przede wszystkim, nie emitują spalin, co znacząco poprawia jakość powietrza i redukuje smog, szczególnie w miastach. Silniki elektryczne są także znacznie bardziej efektywne niż spalinowe, wykorzystując więcej energii do napędu pojazdu. 

Dodatkowo, koszty eksploatacji samochodów elektrycznych na 100 km są niższe, a pojazdy te wymagają mniej serwisowania z uwagi na mniejszą liczbę ruchomych części. Samochody elektryczne są również cichsze, co poprawia komfort jazdy oraz zmniejsza hałas w miastach. Z rozwojem technologii i liczby stacji ładowania stają się coraz bardziej funkcjonalne, zwłaszcza w codziennym użytkowaniu.

Wady i wpływ samochodów elektrycznych na środowisko

Pomimo swoich zalet, samochody elektryczne mają również pewne wady, zarówno w kontekście użytkowania, jak i oddziaływania na środowisko. Jednym z głównych minusów jest ograniczony zasięg na jednym ładowaniu, który choć stopniowo rośnie, nadal pozostaje mniejszy niż w przypadku aut spalinowych. Ponadto, ładowanie pojazdu elektrycznego trwa znacznie dłużej niż tankowanie paliwa, a infrastruktura ładowania jest wciąż niewystarczająco rozwinięta, szczególnie poza dużymi miastami.

„Pod względem ekologicznym samochody elektryczne nie są całkowicie bezemisyjne, jak powszechnie się uważa, ponieważ ich wpływ na środowisko zależy od źródła energii wykorzystywanej do ich ładowania. W Polsce, gdzie duża część prądu pochodzi z elektrowni węglowych, emisja CO₂ związana z użytkowaniem pojazdów elektrycznych jest porównywalna do emisji aut spalinowych. Dodatkowo, produkcja akumulatorów wiąże się z intensywnym wydobyciem surowców, takich jak lit, kobalt i nikiel, co prowadzi do degradacji środowiska i wysokiej emisji gazów cieplarnianych. Utylizacja zużytych baterii również stanowi wyzwanie, ponieważ ich recykling jest kosztowny i technologicznie skomplikowany.

W związku z tym samochody elektryczne nie są w pełni ekologicznym rozwiązaniem, a ich realne korzyści zależą od rozwoju czystych źródeł energii i skutecznych metod recyklingu akumulatorów. Nie da się jednak nie powiedzieć o zaletach samochodów elektrycznych, takich jak niezaprzeczalnie niższe zużycia energii szczególnie w mieście, niewątpliwa przyjemność z jazdy a także branżowo - mniejsze skomplikowanie konstrukcji, brak konieczności częstych serwisów, a także dużo większe możliwości współdzielenia platform produktowych przy różnych rodzajach nadwozi.” - komentuje dr inż. Piotr Danielski, Prezes DB Energy.

Jaka przyszłość czeka samochody elektryczne?

W Polsce, na koniec stycznia 2024 roku, istniało 6086 ogólnodostępnych punktów ładowania dla pojazdów elektrycznych, w tym 3362 stacje. 27% z nich to szybkie punkty ładowania prądem stałym (DC), a 63% stanowiły źródła prądu przemiennego (AC) o mocy mniejszej lub równej 22 kW. Stale są uruchamiane nowe miejsca publiczne, gdzie można naładować samochód, a od 1 stycznia 2025 roku przy budynkach niemieszkalnych, przy których jest więcej niż 20 miejsc parkingowych, musi znaleźć się miejsce do ładowania samochodu elektrycznego. Zgodnie z ustawą o elektromobilności, obowiązek ten obejmie szpitale, centra handlowe, hotele, magazyny czy sklepy.  

Równocześnie, prognozy wskazują na szybki wzrost sprzedaży samochodów elektrycznych w Europie Zachodniej, z przewidywaną sprzedażą 2,7 miliona egzemplarzy w 2025 roku, co stanowi wzrost o 40% w porównaniu do 2024 roku. Wraz z postępem technologii i rozwojem infrastruktury ładowania, samochody elektryczne mogą stać się dominującą formą transportu.

Czy rozwijanie tego segmentu rynku ma sens?

Samochody elektryczne oferują wiele korzyści, które wykraczają poza sam aspekt ochrony środowiska. Jednym z ich największych atutów jest znakomita dynamika jazdy. Silniki elektryczne zapewniają pełny moment obrotowy już od startu, co sprawia, że reakcja na wciśnięcie pedału gazu jest natychmiastowa. W rezultacie, nawet popularne modele elektryczne często osiągami przewyższają swoje spalinowe odpowiedniki, a wersje premium dorównują pod względem przyspieszenia samochodom sportowym.

Pod względem użytkowania auta elektryczne wyróżniają się uproszczoną konstrukcją mechaniczną, co zmniejsza ryzyko awarii i obniża koszty eksploatacji. Brak skrzyni biegów, sprzęgła, układu wydechowego czy skomplikowanych układów wtryskowych ogranicza liczbę elementów podatnych na zużycie. Dodatkowo, właściciele samochodów elektrycznych nie muszą martwić się o wymianę oleju, filtrów czy pasków rozrządu, co z czasem przekłada się na realne oszczędności.

W warunkach miejskich samochody elektryczne sprawdzają się szczególnie dobrze. Częste zatrzymywanie i ruszanie pozwala efektywnie wykorzystać napęd elektryczny, a system rekuperacji nie tylko zwiększa zasięg, ale również zmniejsza zużycie hamulców. Komfort jazdy podnosi też cicha praca silnika i płynne przyspieszanie, co w zatłoczonych miastach wpływa na obniżenie stresu kierowcy.

Dużym udogodnieniem jest możliwość ładowania auta w domu, co eliminuje konieczność częstych wizyt na stacjach paliw. Samochód można naładować nocą, by rano był gotowy do drogi, a stale rosnąca liczba publicznych punktów ładowania dodatkowo wzmacnia atrakcyjność elektromobilności jako praktycznej alternatywy dla tradycyjnych napędów.

Warto również wspomnieć o szeregu ulg i zachęt dla właścicieli samochodów elektrycznych. Preferencyjne podatki, dopłaty do zakupu, darmowe parkowanie, możliwość jazdy buspasami czy wjazd do stref niskiej emisji — to tylko niektóre z przywilejów dostępnych w zależności od regionu. Wszystko to, w połączeniu z coraz bogatszą ofertą modeli, sprawia, że auta elektryczne stają się atrakcyjnym wyborem nie tylko ze względów ekologicznych, ale również ekonomicznych i praktycznych.

Podsumowanie

Obecnie trudno jednoznacznie ocenić, czy samochody elektryczne są docelowym rozwiązaniem wyzwań związanych z mobilnością. Z pewnością jest to technologia, która będzie się dalej rozwijać i przechodzić kolejne, być może przełomowe zmiany. Warto jednak pamiętać, że proces produkcji samochodów elektrycznych — mimo zalet użytkowania — pozostaje ich najsłabszym ogniwem pod względem wpływu na środowisko.

Chociaż samochody elektryczne już teraz oferują korzyści w postaci niższych kosztów eksploatacji i redukcji zanieczyszczeń w miastach, wciąż nie są idealnym rozwiązaniem. Ich przyszłość zależy od dalszego rozwoju technologii, infrastruktury ładowania oraz polityk wspierających elektromobilność. Jeśli zrównoważony rozwój będzie odpowiednio zarządzany, pojazdy elektryczne mogą stać się kluczowym elementem w budowaniu bardziej ekologicznego systemu transportowego.