Wyzwania w aspekcie przestępczości środowiskowej

Przestępstwa środowiskowe nie znają granic, ani tych między poszczególnymi województwami ani też międzynarodowych. Nie powinien więc dziwić fakt, że liczba postępowań karnych związanych z ochroną środowiska drastycznie wzrosła w ostatnich latach.

Suche liczby i dane nie pozostawiają złudzeń. Tylko z tytułu nieodpowiedniego gospodarowania odpadami w 2019 roku wszczęto 412 postępowań. W porównaniu z 2015 rokiem liczba ta zwiększyła się ponad dwukrotnie. Aby przeciwdziałać tym procederom, koordynowane są działania dedykowanych służb i planowane zmiany prawa.

Podczas drugiego, organizowanego przez kancelarię CMS webinarium z cyklu "ABC sporów środowiskowych" eksperci z praktyki prawa ochrony środowiska oraz zespołu postępowań spornych dyskutowali o ryzykach gospodarczych związanych ze sporami środowiskowymi. Webinarium, które odbyło się 24 czerwca poświęcone było problematyce prawa karnego i kwestiom wykroczeniowym. Omówione zostały najbardziej istotne kwestie z zakresu przestępstw i wykroczeń środowiskowych.

Zacząć należy od wyjaśnienia i wskazania różnicy pomiędzy przestępstwem a wykroczeniem. - zaczął mecenas Arkadiusz Korzeniewski. Podstawowa różnica dotyczy ustawowego zagrożenia. Jeśli chodzi o wykroczenia to maksymalna kara grzywny wynosi do 5000 złotych. Przestępstwa są zagrożone (tam, gdzie grzywna jest w ogóle przewidziana) zdecydowanie bardziej surową karą grzywny. W przypadku wykroczeń maksymalny wymiar kary, jeżeli chodzi o kary izolacyjne to 30 dni aresztu, podczas kiedy w przypadku przestępstw kary wymierzane są w latach. Druga bardzo istotna różnica polega na innych okresach przedawnienia ścigania. W przypadku wykroczeń jest to zasadniczo rok, w momencie, kiedy zostało wszczęte postępowanie przed upływem tego terminu podlega on przedłużeniu o dwa lata. Okres przedawnienia dotyczący przestępstw jest zdecydowanie dłuższy. - zauważył mecenas Arkadiusz Korzeniewski.

W omawianym zakresie dominują wykroczenia, których jest zdecydowanie więcej i jest ich niestety dosyć dużo. - powiedział prawnik Wojciech Szopiński. Dotyczą one naprawdę wielu aspektów. Oprócz tego, że mamy wykroczenia określone w kodeksie wykroczeń, przewidziane są także w wielu innych ustawach, choćby w ustawie prawo ochrony środowiska, ustawie o odpadach, ustawie prawo wodne. Oprócz oczywistych naruszeń, jak na przykład użytkowanie instalacji powodującej emisję pomimo braku uzyskania wymaganego pozwolenia, mogą to być wykroczenia dotyczące kwestii pozornie mało istotnych, na przykład z zakresu nieprowadzenia ewidencji odpadów, ale i np. zaniechania powiadomienia organów ochrony środowiska o określonych zdarzeniach, gdy przepisy tego wymagają.

Między wykroczeniem a przestępstwem przebiega cienka granica, o czym mówili uczestnicy panelu. Eksperci zwracali uwagę, że wiedza w tym zakresie pomaga uniknąć nieprzyjemnych sytuacji.

Coraz częściej mamy również do czynienia z przestępstwami środowiskowymi, które zapisane są w kodeksie karnym - dodaje starszy prawnik Mariusz Minkiewicz. Ustawodawca uznaje dane naruszenia za przestępstwo, a nie wykroczenie na ogół w sytuacjach, kiedy powstaje realne zagrożenie dla środowiska, albo zaistniało konkretne zniszczenie środowiska. Zdarzają się również formalne przestępstwa - jest to np. nielegalny przywóz odpadów do kraju.

Warto pamiętać także, że jeśli chodzi o kwestie zagrożenia dla środowiska to często nie musi nastąpić konkretne, realne zniszczenie. Ustawodawca za przestępstwo uważa np. uwolnienie jakiejś substancji w ilości lub okolicznościach, które może spowodować zagrożenie. Wiele zależy oczywiście od konkretnej sytuacji. - zaznaczył Mariusz Minkiewicz.

Innymi poruszanymi zagadnieniami były zagadnienia z zakresu odpowiedzialności. Eksperci odpowiedzieli na pytania dotyczące tego, czy członkowie zarządu mogą ponosić osobistą odpowiedzialność za przestępstwa lub wykroczenia środowiskowe, czy i jaką odpowiedzialność może ponosić spółka? Wspominano również o tym, jak zachować się w przypadku wizyty Policji.

Było to bardzo wartościowe i merytoryczne spotkanie. Zaprosiliśmy ekspertów, którzy poruszyli wszystkie istotne kwestie i wyczerpująco odpowiedzieli na ciekawe pytania widzów. - powiedziała Agnieszka Skorupińska. Wartość tego spotkania wynikała również z doboru ekspertów. Nasze wieloletnie doświadczenie w zakresie sporów środowiskowych udowadnia nam, że coraz częściej pojawiają się sprawy, które znajdują się na granicy między uregulowaniami środowiskowymi a kwestiami karnymi i wykroczeniowymi. Dlatego, aby najlepiej omówić to zagadnienie należy pracować w zespole, który jest w stanie spojrzeć na temat z obu, jakże ważnych perspektyw. Nie inaczej będzie na naszym trzecim spotkaniu, na który już dziś Państwa zapraszam - dodała Agnieszka Skorupińska.

Ostatnie spotkanie z cyklu ABC sporów środowiskowych - jak się do nich przygotować? Poświęcone będzie postępowaniom administracyjnym. Odbędzie się już 15 lipca o godz. 11:00.

W przypadku zainteresowania udziałem, uprzejmie prosimy o kontakt z Marią Pawłowską maria.pawlowska@cms-cmno.com

Serdecznie zapraszamy w imieniu Kancelarii CMS!