Jak podaje Wydział Monitorowania NOAA / Earth System Research Laboratory, który już od kilku dziesięcioleci mierzy stężenia dwutlenku węgla oraz innych gazów cieplarnianych dzięki sieci stacji pobierania próbek powietrza mieszczących się w różnych lokalizacjach na całym świecie – w grudniu 2022 r. stężenie CO₂ w powietrzu wynosiło 418,82 ppm. 

Choć największy wpływ na efekt cieplarniany na Ziemi ma para wodna (około 36-70 proc. całkowitego efektu cieplarnianego), to na jej zawartość w atmosferze nie ma bezpośrednio wpływu działalność człowieka. Jednak zależy od temperatury atmosfery, a tu dwutlenek węgla jest najbardziej istotnym oraz bezpośrednio wpływającym na klimat gazem cieplarnianym.

Na jego ilość w atmosferze mamy już wpływ.


Wychwytywanie i składowanie CO₂

Poza rezygnacją z procesów produkcyjnych i wytwarzania energii elektrycznej powodujących emisję dwutlenku węgla można go wychwytywać, a następnie składować (carbon capture and storage – CCS). W ten sposób zagospodarowuje się CO₂ powstający w trakcie spalania np. węgla i biomasy, produkcji cementu itp. procesów prowadzonych w choćby w przemyśle chemicznym. Wykorzystuje się w tym celu różne technologie i zgodnie z dostępnymi danymi ich skuteczność obecnie wynosi od 50 do 68 proc., przy czym, cały czas dąży się do osiągnięcia wartości bliskich 100 proc. Od 2022 r., około jedna tysięczna globalnych emisji CO₂ jest wychwytywana przez systemy CCS, a większość tych projektów dotyczy przetwarzania gazu ziemnego. 

Obecnie CO₂ jest magazynowany głównie w głębokich formacjach geologicznych lub w postaci węglanów. Należy zwrócić uwagę na ostatnio znaczne przyspieszenie, jeśli chodzi o projektowanie i realizację takich przedsięwzięć. Jak podał 7 marca tego roku „Pipeline & Gas Journal” wysiłki na rzecz ograniczenia emisji dwutlenku węgla pochodzącego z przemysłu i przechowywania ich w podziemnych magazynach, nabrały tempa w ciągu ostatnich kilku lat w całej Europie, ponieważ kraje starają się osiągnąć swoje cele klimatyczne. 

Tylko na Morzu Północnym planowanych i będących w fazie rozwoju projektów jest ponad dziesięć. To na przykład: Northern Lights – projekt joint venture Equinor, TotalEnergies i Shell, Smeaheia – projekt Equinor, Luna – projekt prowadzony przez niemiecki Wintershall Dea, Errai – wspólny projekt brytyjskiego Neptune Energy i norweskiego Horisont Energi, Trudvang – wspólny projekt Sval Energi, Storegga i Neptune Energi, Acorn CCS – projekt u wybrzeży Szkocji, Viking CCS – kierowany przez niezależną firmę naftowo-gazową Harbour Energy, Northern Endurance – projekt prowadzony przez BP, Portos – projekt portu w Rotterdamie, Gasunie i EBN, L10 – projekt prowadzony przez Neptune Energy, Greensand – projekt pilotażowy prowadzony przez INEOS Energy INEO. NS i Wintershall Dea, Bifrost – projekt prowadzony przez Total Energies, Wilhelmshaven CO₂ export terminal – projekt prowadzony przez Wintershall Dea. 

To tylko obecne inwestycje dotyczące składowania CO₂ w Morzu Północnym. Jest ono szczególnie odpowiednie dla tego typu projektów, ponieważ region ma już rurociągi i potencjalne składowiska pozostałe po dziesięcioleciach produkcji ropy i gazu. Realizowane są także projekty budowy innego typu punktów przechowywania CO₂ i prowadzą je: Wielka Brytania, Bułgaria, Francja, Islandia, Włochy, Irlandia i Szwecja. 

W marcu z dużym zainteresowaniem spotkał się wspomniany już powyżej projekt Greensand. Ma on na celu bezpieczne wychwytywanie i stałe składowanie do 8 mln ton dwutlenku węgla rocznie, co stanowi 40 proc. całkowitego celu Danii w zakresie redukcji emisji. Projekt uroczyście uruchomił w Danii 8 marca Książę Fryderyk i oficjalnie zainicjował pierwszy na świecie bezpieczny przesył dwutlenku węgla z Belgii do wyczerpanego pola naftowego znajdującego się na duńskim Morzu Północnym.


CO₂ to także wartościowy produkt

W opublikowanym 8 marca tego roku przez Market Research Guru raporcie „Rynek dwutlenku węgla (2023-2028)” przewiduje się, że rynek ten osiągnie 8633,1 mln dolarów do 2028 r. z szacowanych 6086 mln dolarów w 2022 r., przy średnim rocznym wzroście w latach 2023-28 wynoszącym 6,0 proc. Wśród głównych globalnych graczy na tym rynku, autorzy raportu wymieniają takie firmy jak: Linde, Air Liquid i Air Products and Chemicals. CO₂ jest powszechnie używany praktycznie we wszystkich gałęziach przemysłu. Jako gaz na przykład przy produkcji napojów. Także w instalacjach przeciwpożarowych i chłodniczych. Natomiast w formie ciała stałego (suchy lód) w przetwórstwie mięsa, medycynie i w transporcie.

Pod względem biznesowym coraz atrakcyjniejsze staje się także wychwytywanie i przechowywanie CO₂. Jak podał portal „The Maritime Executive” Wielka Brytania rozpoczyna właśnie badanie rynku dotyczące wychwytywania, wykorzystywania i składowania dwutlenku węgla. Po szybkim rozwoju morskiej energetyki wiatrowej i staniu się jednym z krajów o największym przemyśle morskim pracuje się obecnie nad zbudowaniem przemysłu utylizacji i magazynowania dwutlenku węgla. Rozpoczęto już pierwszą rundę w ramach formalnego zaangażowania deweloperów w zakresie wychwytywania, wykorzystywania i składowania dwutlenku węgla z zagospodarowaniem dna morskiego i tworzeniem podpowierzchniowych magazynów CO_2.

Coraz bardziej aktualna jest opinia, że tak jak producent odpadów powinien płacić za ich usuwanie, to również producenci paliw kopalnych powinni „odbierać” dwutlenek węgla. Mamy już technologię wychwytywania i przechowywania CO₂ pod ziemią i jak się uważa, brakuje tylko skutecznej polityki do jej wykorzystania na szeroką skalę. Mogłoby to wesprzeć działania mające na celu redukcję emisji dwutlenku węgla. 

Prowadzi się też badania dotyczące wychwytywania CO₂ z powietrza. Dimitris Mavrokefalidis w artykule opublikowanym przez portal Energy Live News w lutym tego roku informował o badaniach prowadzonych przez naukowców z Plymouth, mających na celu zbadanie roli, jaką morska hodowla wodorostów może odgrywać w wychwytywaniu i magazynowaniu węgla. 

Amazon planuje sfinansować pierwszą na świecie komercyjną farmę wodorostów zlokalizowaną między morskimi turbinami wiatrowymi. Wiadomo, że wodorosty pochłaniają duże ilości dwutlenku węgla, ale zakres ich opłacalności do jego usuwania na skalę przemysłową, nie został jeszcze określony. Projekt „North Sea Farm 1” będzie zlokalizowany na farmie wiatrowej u wybrzeży Holandii.

Choć już przechowywane ilości CO₂ są mierzone w milionach ton, to nadal stanowią niewielki ułamek całkowitej jego emisji. Według Europejskiej Agencji Środowiska (EEA) tylko w 2020 r. państwa członkowskie Unii Europejskiej wyemitowały do atmosfery 3,7 mld ton gazów cieplarnianych.

Analiza i komentarz: Bohdan Szafrański


źródło: nowyswiat24.com.pl