Dobre wyniki Orlenu za drugi kwartał: stabilność w niepewnym środowisku

Populizm podpowiada, że branża paliwowa, w tym PKN Orlen, korzysta z sytuacji i drenuje kieszenie klientów. Prawda wygląda zgoła inaczej.

Populizm podpowiada, że branża paliwowa, w tym PKN Orlen, korzysta z sytuacji i drenuje kieszenie klientów. Prawda wygląda zgoła inaczej. Modelowa marża rafineryjna koncernu za lipiec br. była niemal o połowę niższa, niż miesiąc wcześniej. Sieć stacji paliw Orlenu zanotowała w drugim kwartale spadek zysku operacyjnego o 129 mln zł w porównaniu do tego samego kwartału w 2021 r. Jednocześnie w tym czasie sprzedaż w segmencie detalicznym wzrosła o 15 proc. O 127 mln zł pogorszył się zysk sieci stacji w Polsce, przy jednoczesnym wzroście wyniku w Niemczech o 23 mln zł. Sprzedaż wzrosła, zysk spadł – gdzie tu mityczne zarabianie na kierowcach?

Zyski generuje cała branża

Wojna na Ukrainie, zrywane łańcuchy dostaw, spekulacje rynkowe, spadki sprzedaży paliw, wysoka inflacja w większości krajów najwyżej uprzemysłowionych, niestabilna sytuacja makroekonomiczna… Czy coś jeszcze może silniej wpływać na modelowe marże rafineryjne wszystkich koncernów paliwowych? Od początku wojny kraje UE radykalnie ograniczają dostawy ropy naftowej i gotowych paliw z Rosji. Wprowadzane sankcje odcinają ten rynek. Do tego zapotrzebowanie na ropę i gotowe paliwa w ostatnich miesiącach nadzwyczajnie rosło. Od początku wojny notowania paliw (benzyna i diesel) na europejskich giełdach, z uwzględnieniem kursu dolara, wzrosły o 35-40 proc. A od początku tego roku wzrost wyniósł 65-70 proc.

W tak trudnych warunkach cała branża petrochemiczna generuje zyski i kumuluje zasoby niezbędne do podjęcia narastających wyzwań. Gospodarka światowa nie czeka na recesję, ona już w tej recesji jest. Prognozy popytu na paliwa wskazują na organicznie konsumpcji, przy równoczesnej dbałości producentów ropy, aby cena światowa utrzymywana była na wysokim poziomie, nieadekwatnym do warunków popytowo-podażowych. Kolejne dni przynoszą informacje o doskonałych wynikach koncernów paliwowych za drugi kwartał 2022 r. Koncern GALP - prawie dwukrotnie wzrósł zysk netto – ze 140 do 265 mln EUR. Koncern SHELL – ponad pięć razy wzrósł też zysk netto – z 3,4 do 18,0 mld USD. Koncern NESTE – prawie o połowę wzrósł zysk netto – z 434 do 600 mln EUR. Koncern TOTALENERGIES – dwa i pół razy wzrósł zysk netto, z 2,2 do 5,7 mld USD.
Wyniki innych koncernów układają się wedle tego samego modelu.

Zysk na petrochemii i wydobyciu

To dywersyfikacja działalności pozwoliła grupie Orlen wygenerować większą część zysku poza produkcją i sprzedażą paliw. Drugi kwartał 2022 r. zakończył się przychodami ze sprzedaży na poziomie 58 mld zł i zyskiem netto w wysokości 3,7 mld zł. Jednak to prawie 50 proc. przychodów koncernu wygenerowana została na sprzedaży za granicą. Tylko za ok. 8 proc. zysku operacyjnego EBITDA LIFO koncernu odpowiada sprzedaż paliw na stacjach Orlenu w Polsce. Spadek marż paliwowych odpowiada również za niższe niż przed rokiem wyniki na stacjach paliw.
Warto podkreślić, że od początku wojny w Ukrainie nie są realizowane dostawy spotowe z Rosji, zaopatrzenie z tego kierunku oparte jest wyłącznie na kontraktach długoterminowych. W efekcie ok. 70 proc. ropy przerabianej w Grupie Orlen pochodzi z kierunków alternatywnych. Nasz narodowy koncern definitywnie żegna się z ropą z Rosji, w przerabianiu której specjalizowała się notabene gdańska rafineria przejętego Lotosu, co jest jeszcze jednym argumentem za koniecznością dokonania w niej zmian we współpracy z saudyjskim partnerem.

Kwartalne rezultaty budują doskonałe wyniki petrochemii, czyli produkcja m. in. materiałów dla nowoczesnych tworzyw sztucznych. Kolejny obszar sukcesu to energetyka, która już w 60 proc. produkuje energię z nisko- i zeroemisyjnych źródeł. Aż pięciokrotny wzrost wyniku odnotował segment wydobycia ropy i gazu, którego zysk operacyjny stanowi równowartość niemal połowę zysku segmentu detalicznego obciążonego niższymi marżami paliwowymi.

Inwestycje w zieloną zmianę

Wszystko to pozwala na realizację planów inwestycyjnych na niespotykanym dotychczas poziomie. Budowany koncern multienergetyczny przeznacza miliardy złotych na inwestycje w bezpieczeństwo energetyczne kraju i w nisko- oraz zeroemisyjną energetykę. Tylko w pierwszym półroczu Grupa Orlen zrealizowała inwestycje na poziomie 6,3 mld zł, czyli niemal tyle ile wyniosły całe wydatki inwestycyjne całej Grupy w latach 2014-2015. Od 2018 r. do pierwszego kwartału 2022 r. spółka zainwestowała 35 mld zł, a w tym czasie jej zysk wyniósł łącznie 27 mld zł.
Jednak sytuacja jest na tyle niestabilna, że ocena musi brać po uwagę prawdopodobną zmienność wyników w kolejnych okresach. Wysokie ceny paliw doprowadzają do ograniczeń popytu, wysoka inflacja doprowadza do pauperyzacji społeczeństwa. W tych warunkach prognozy dla branży wskazują na trudny okres, który jest jeszcze przed nią i przed Orlenem. Dlatego strategia generowania zysku, inwestycji i kumulowania zasobów niezbędnych do podjęcia wyzwań bazuje nie tylko na zdrowym rozsądku, ale przede wszystkim na przewidywaniu następstw związanych z zaniechaniem. Pamiętajmy, że w 2014 r. Skarb Państwa musiał dokapitalizować Lotos, w tak wydawałoby się niezniszczalnej branży…

dr Artur Bartoszewicz
Szkoła Głowna Handlowa w Warszawie