Mielczarski: Awaria w Bełchatowie - RYNEK ENERGI ELEKTRYCZNEJ I GAZU

Przez media przetoczyła się "sensacja", jaką była awaria w rozdzielni wyprowadzającej moc z elektrowni Bełchatów I, największej elektrowni w Polsce. Moc elektrowni zmalała o 3200 MW w ciągu 2 godzin. Problem dosyć szybko zażegnano zwiększając import z 2000 MW do 3000 MW oraz zwiększając produkcję w elektrowniach węglowych. Ta awaria ma też pozytywny aspekt. Zaczęto zastanawiać się czy energii elektrycznej nie zabraknie, a jak zabraknie, to co zrobimy.

Niewielka usterka w rozdzielni Rogowiec, która łączy bloki elektrowni Bełchatów I z systemem elektroenergetycznym doprowadziła do odcięcia największej polskiej elektrowni od systemu elektroenergetycznego i zmniejszenia mocy dyspozycyjnych o 3200 MW, czyli ok. 15 proc. zapotrzebowania jakie było w chwili awarii. Taki niedobór mocy dyspozycyjnych nie jest jeszcze tragedią, ale może być znacznie gorzej, kiedy awariom będą ulegać coraz bardziej starzejące się polskie elektrownie, których większość jest już w wieku "postemerytalnym".

Czas działania elektrowni oblicza się na 30-35 lat, na 200 000 godzin pracy. Oznacza, to że wszystkie elektrownie zbudowane przed 1990 r. powinny zostać odstawione lub przebudowane na nowe. W tych "postemerytalnych" elektrowniach jest obecnie ok. 70 proc. mocy dyspozycyjnych zapewniających ciągłość dostaw energii elektrycznej czyli bezpieczeństwo energetyczne. Elektrownie te będą coraz starsze i coraz bardziej rośnie prawdopodobieństwo ich awarii.

Ciągłość dostaw energii elektrycznej, 24 godziny na dobę i 7 dni w tygodniu, są w stanie zapewnić tylko trzy technologie produkcji: elektrownie węglowe, gazowe i jądrowe. Na elektrownie jądrowe nas nie stać. Gazu nie mamy zbyt dużo, bo aby przestawić elektroenergetykę z węgla na gaz potrzeba dodatkowo ponad 35 mld m sześc. gazu rocznie i to tylko na potrzeby elektrowni. Takie dostawy może jedynie zapewnić nowy duży rurociąg, taki Jamal II plus. Ale czy coś takiego jest realne?

Pozostaje zmienić "modus operandi" elektroenergetyki. Energia elektryczna nie będzie dostępna, jak obecnie, na każde żądanie. Odbiorca otrzyma energię elektryczną, kiedy będzie dostępna, czyli jak będzie świecić słońce czy będzie wiał wiatr. Prosumentów to też dotyczy, ponieważ magazyny energii niewiele pomogą. I chyba trzeba będzie się dostosować do takiej sytuacji, bo tak już będzie w Nowym Zielonym Ładzie.

Braki mocy powstałe na skutek awarii w elektrowni Bełchatów udało się szybko zbilansować dzięki zwiększeniu obciążenia elektrowni węgla kamiennego. Może powinno się podziękować górnikom?

W czasie awarii elektrownie węgla kamiennego pracowały wykorzystując 50 proc. swoich możliwości. Dobrze mieć jakieś rezerwy mocy ale one kosztują coraz więcej, więc nie powinniśmy się dziwić, że ceny energii elektrycznej rosną i nie tylko na skutek rosnących cen pozwoleń na emisje CO2.

W elektroenergetyce dwie rzeczy są pewne: będą rosły ceny, a energii elektrycznej będzie coraz mniej. I będzie, kiedy będzie dostępna.

Poniżej załączam ilustrację pokazującą produkcję energii elektrycznej w Polsce w dniu 17.05.2021. Awaria jaka miała miejsce nie była stosunkowo duża. Znacznie większe awarie będą w przyszłości, kiedy starzejące się elektrownie nie będą zastępowane nowymi w pełni dyspozycyjnymi. W Nowym Ładzie zarówno europejskim, jak i krajowym, nie ma zbyt dużo miejsca na bezpieczeństwo energetyczne i ciągłe dostawy energii elektrycznej do odbiorców.

Czas zacząć myśleć jak może funkcjonować społeczeństwo i gospodarka w nowej rzeczywistości z brakami w dostawach energii elektrycznej. Niektóre kraje jakoś funkcjonują z dostawami energii elektrycznej tylko przez kilka godzin w ciągu dnia. Tylko czy do tego zmierzamy w transformacji energetycznej?

Pokazana poniżej analiza została wykonana z wykorzystaniem danych publikowanych w Raportach Dobowych przez Polskie Sieci Elektroenergetyczne SA na portalu www.pse.pl.

Rys. 1
Produkcja energii elektrycznej w dniu 17.05.2021 r. [w MWh/h]