Wdowy górnicze zaniepokojone opóźnieniami w wypłatach rekompensat za utracony deputat

Wdowy i sieroty po górnikach, wspierane przez posłów PO, są zaniepokojone przedłużającą się weryfikacją wniosków o rekompensaty za utracony deputat węglowy oraz spodziewaną ilością odmów wypłaty tego świadczenia. SRK uspokaja, że weryfikacja jest w toku, a pierwsze środki już wypłacono.

Wypłata 10-tysięcznych rekompensat za utracone prawo do bezpłatnego węgla rozpoczęła się - na podstawie przyjętej w ub. roku ustawy - na przełomie czerwca i lipca. Świadczenie przysługuje m.in. wdowom i sierotom po górnikach, nieobjętym poprzednią tego typu ustawą z 2017 r., na podstawie której pieniądze dostało ponad 212 tys. emerytów i rencistów górniczych.

Podczas czwartkowej konferencji prasowej w siedzibie śląskich struktur Platformy Obywatelskiej, szefowa Stowarzyszenia Wdów i Sierot Górniczych Agata Kowalczyk wyraziła obawę, że również tym razem część osób, które liczą na 10-tysięczne rekompensaty, nie została objęta ustawą i może nie otrzymać świadczenia. Liczbę potencjalnych odmów oszacowała na ok. 4 tys.

"Rozpoczęły się wypłaty rekompensat. Niestety, znowu nas podzielono. Obecnie SRK (Spółka Restrukturyzacji Kopalń) wypłaciła 3,6 tys. wniosków, reszta tkwi w zawieszeniu (...). Z mojej wiedzy wynika, że będzie prawie 4 tys. odmów (...). Kiedy druga tura wypłaty wniosków?" - pytała przewodnicząca stowarzyszenia. "Wdowy i sieroty są rozgoryczone - dlaczego jedne dostały, a inne zostały pominięte? Nikt nie chce nam udzielić na to odpowiedzi" - dodała Kowalczyk.

Wskazała też, iż wdowy po górnikach z reguły otrzymują od rządu renty specjalne, gdy giną w nagłośnionych przez media wypadkach, zaś w przypadku pojedynczych śmiertelnych wypadków odmawia im się tego świadczenia.

Do SRK wpłynęło najwięcej spośród ok. 13 tys. wniosków o rekompensaty - ok. 9,5 tys. Rzecznik SRK Wojciech Jaros powiedział w czwartek PAP, że weryfikacja wszystkich złożonych wniosków jest w toku, a wypłaty będą realizowane sukcesywnie, w miarę potwierdzania uprawnień wnioskodawców do świadczenia. Osoby, które nie spełnią ustawowych kryteriów otrzymania rekompensaty, będą o tym powiadomione pisemnie i będą mogły odwołać się do sądu - ustawa nie przewidziała innego trybu odwoławczego w tej sprawie.

"Dotąd, w ramach pierwszej transzy, wypłaciliśmy rekompensaty 3601 osobom. Planowane są kolejne transze wypłat dla osób, których wnioski zostaną pozytywnie zweryfikowane. Wiele spraw jest w toku, czekamy np. na uzupełnienie dokumentów przez wnioskodawców" - wyjaśnił Jaros. Nie chciał przesądzać, ile osób ostatecznie może otrzymać odmowę wypłaty świadczenia.

Powodem negatywnego rozpatrzenia wniosku może być jedynie niespełnienie przez wnioskodawcę kryteriów ustawy. Wśród najczęstszych powodów odmowy wypłaty świadczenia jest brak potwierdzonych uprawnień danej osoby do bezpłatnego węgla. Chodzi np. o osoby, które nigdy nie pobierały deputatu węglowego i nie figurują w bazach danych, oraz takie, które nie były zatrudnione w kopalniach, ale w tzw. firmach obcych, świadczących usługi na rzecz kopalń.

Uprawnień do rekompensat nie mają też górnicy (oraz wdowy i sieroty po nich), którzy przeszli na emeryturę po 2014 roku, osoby bez uprawnień do renty rodzinnej po górniku na koniec 2014 roku, oraz ci, którzy już dostali 10-tysięczną rekompensatę na podstawie poprzedniej ustawy, z 2017 r.

Podczas czwartkowej konferencji prasowej przedstawiciele środowisk górniczych oraz posłowie PO zwracali uwagę na nierozwiązany problem grupy ok. 12 tys. emerytów górniczych, którzy przeszli na emeryturę krótko po odebraniu im uprawnień do deputatu węglowego. Przypomnieli, iż b. wiceminister energii Grzegorz Tobiszowski deklarował wcześniej, że podjęte będą rozmowy o wypłacie rekompensat dla tej grupy ze środków spółek węglowych (zamiast z budżetu państwa), jeśli pozwoli na to sytuacja tych firm.

Posłowie PO Krzysztof Gadowski i Paweł Bańkowski przypomnieli, że w ub. roku do Polski sprowadzono rekordową ilość blisko 20 mln ton węgla, z czego ok. 14 mln ton z Rosji. Oceniali, że deklaracje rządu i PiS dotyczące zbudowania "mocnych fundamentów" dla węgla i energii są "sloganami i pustymi słowami". Mówili też o stratach spółki Tauron Wydobycie oraz braku w rządzie osoby odpowiedzialnej za górnictwo po odejściu do europarlamentu wiceministra Tobiszowskiego.

Obok SRK, która przyjęła najwięcej wniosków, 10-tysięczne rekompensaty za utracone prawo do bezpłatnego węgla wypłacają także trzy inne spółki: Jastrzębska Spółka Węglowa, Tauron Wydobycie i Lubelski Węgiel Bogdanka.

Termin składania wniosków przez osoby uprawnione do tego świadczenia - m.in. wdowy i sieroty po zmarłych górnikach - minął 23 kwietnia; ustawa nie dała możliwości składania wniosków po tym terminie. Osoby, które złożyły swoje wnioski o wypłatę świadczenia rekompensacyjnego do SRK, a do końca listopada 2019 r. nie otrzymają wypłaty bądź nie otrzymają pisma odmowego, proszone są o zwrócenie się do spółki w celu wyjaśnienia sprawy.

Na mocy obowiązującej ustawy rekompensaty przysługują m.in. wdowom, wdowcom i sierotom po pracowniku, emerycie lub renciście, mającym ustalone uprawnienie do renty rodzinnej, a także emerytom, emerytkom i rencistom pobierającym zamiast swojej emerytury lub renty świadczenie korzystniejsze po współmałżonku, oraz osobom przebywającym na świadczeniach przedemerytalnych, mającym ustalone uprawnienie do świadczenia przedemerytalnego.