B. Jankowski o kosztach wspierania OZE i wątpliwościach związanych z propozycjami wsparcia fotowoltaiki

Polemika toczona na konferencji Power Ring pokazała, że świadomość skutków rozwoju OZE w postaci dodatkowych kosztów lub negatywnych skutków dla środowiska jest słabo rozpowszechniona. Dr Bolesław Jankowski stara się wypełnić tę lukę prezentując fakty dotyczące kosztów wspierania rozwoju OZE w Polsce oraz przedstawiając zagrożenia środowiskowe powodowane przez wykorzystanie paneli fotowoltaicznych. Opracował on artykuł, w końcowej części którego przedstawiona jest także krytyczna ocena propozycji MG niezwykle hojnego wsparcia produkcji energii elektrycznej z paneli fotowoltaicznych.

Dodatkowe koszty ponoszone przez użytkowników energii elektrycznej z powodu funkcjonowania systemu zielonych certyfikatów w Polsce wyniosły w 2010 r. 3120 mln zł. Koszty wsparcia w 2010 r. z tytułu zwolnienia z podatku akcyzowego oszacowano następująco: produkcja biopaliw – 1012 mln zł , Produkcja energii elektrycznej z OZE – ok. 265 mln zł.

Łącznie koszty wsparcia rozwoju OZE ponoszone przez odbiorców lub przez podatników wyniosły w roku 2010 ok. 4,4 mld zł, z czego:
· 3385 mln zł – wsparcie produkcji energii elektrycznej,
· 1012 mln zł – wsparcie produkcji biopaliw.
Uwzględniając wzrost produkcji energii z OZE można uzyskać dolne oszacowanie kosztów wsparcia rozwoju OZE w roku 2011 na poziomie 4,85 mld zł. Wartości te w 2012 roku z pewnością przekroczą poziom 5 mld zł. Powyższe wielkości nie pokazują całej skali wsparcia rozwoju OZE. Stosowane są bowiem także inne instrumenty, np. bezpośrednie finansowe subsydiowanie inwestycji w źródła OZE z unijnych programów pomocowych. Koszty wsparcia produkcji energii elektrycznej za pośrednictwem systemu kolorowych certyfikatów przekroczyły poziom 38 zł/MWh. W tym koszcie dominujący udział mają koszty wspierania rozwoju OZE.

Problem zagrożeń środowiskowych powodowanych przez panele fotowoltaiczne został podniesiony niedawno na forum unijnym w kontekście nowelizacji dyrektywy 2002/96/EC w sprawie zużytego sprzętu elektrotechnicznego i elektronicznego (WEEE). Panele fotowoltaiczne, jeśli nie są odpowiednio utylizowane, mogą powodować zanieczyszczenie środowiska ołowiem lub kadmem. Koszty zewnętrzne powodowane przez ołów zawarty w panelach I generacji w przypadku braku odpowiednich zabezpieczeń wynoszą ok. 1500 zł na tonę paneli. Prognozy wykonane dla całej UE pokazują, że w przypadku rozpowszechnienia się wykorzystania paneli fotowoltaicznych już od roku 2035 strumień odpadów osiągnie skokowo wielkość ok. 3 mln t rocznie i będzie wzrastał z czasem do prawie 10 mln t w roku 2050. Niezależnie od problemów zanieczyszczenia ołowiem i kadmem warto zauważyć, żeprzytoczone wielkości oznaczają ogromne strumienie odpadów, których składowanie stanowić będzie poważne obciążenie dla środowiska.

Upublicznione przez MG propozycje systemu wsparcia OZE obejmowały gwarantowane taryfy dla produkcji energii z paneli fotowoltaicznych na poziomie 1300 zł/MWh w przypadku instalacji poniżej 10 kW na budynkach oraz 1100 zł/MWh dla większych instalacji poza budynkami. Przy średniej cenie dla gospodarstw domowych ok. 490 zł/MWh oznacza to wzrost subsydiów z dotychczasowego poziomu ok. 280 zł/MWh do 810 zł/MWh (różnica pomiędzy ceną gwarantowaną a średnią ceną rynkową). Są one prawie trzykrotnie wyższe niż poziom dotychczasowego subsydiowania „zielonej” energii elektrycznej, który był ograniczony poziomem opłat zastępczych, wynoszących obecnie 286 zł/MWh. Trzeba sobie zadać pytanie kto ma za to zapłacić. Sensowność tak wysokiego subsydiowania produkcji energii z paneli fotowoltaicznych jest wątpliwa z trzech powodów:
· jest ogromnie kosztowna,
· wspiera tworzeni e miejsc pracy głównie w Chinach, gdyż obecnie Chiny są liderami produkcji paneli fotowoltaicznych,
· generuje problemy środowiskowe.

Prezentowane propozycje nie przewidują żadnych pułapów kwotowych ani też mechanizmów korygowania wysokości taryfy w miarę rozwoju technologii (która przecież wg optymistów ma bardzo szybko tanieć). To wszystko sprawia, że nowe regulacje mogą doprowadzić do nadmiernego w skali naszej gospodarki boomu w rozwoju produkcji energii z paneli pV, finansowanego pod przymusem prawnym z kieszeni odbiorców energii.

Te i inne pomysły MG odnośnie mechanizmów wsparcia wraz z wymaganym rosnącym udziałem energii z OZE doprowadzić mogą do tego, że koszty wsparcia OZE już wkrótce będą 2-3 krotnie wyższe niż obecne 5 mld zł/rok. Dla porównania warto podać, że koszty utrzymania i modernizacji wszystkich dróg w Polsce szacowane są na ok. 3 mld zł rocznie, przy czym co rok brakuje na ten cel co najmniej jednej trzeciej potrzebnych środków.