Gaz łupkowy w Polsce: wciąż jest szansa na sukces

Pomimo spowolnienia prac poszukiwawczych i ciągłych opóźnień w pracach nad nową Ustawą Prawo Geologiczne i Górnicze Polska ma szansę skorzystać na wydobyciu gazu ziemnego z łupków, twierdzą analitycy Banku DnB NORD Polska. Zdaniem specjalistów banku w naszym kraju, podobnie jak w USA, gaz z łupków może zapewnić wzrost PKB, zwiększyć niezależności energetyczną kraju oraz obniżyć ceny błękitnego paliwa. Problemem są jednak liczne bariery, z którymi musi się zmierzyć rząd.

Gwałtowne przyspieszenie wydobycia gazu łupkowego w USA nastąpiło w 2008 r. Do końca 2012 r. ceny gazu w tym kraju spadły 4-krotnie. Dla amerykańskiej gospodarki skutki wykorzystywania gazu łupkowego są już bardzo wymierne – szacowana korzyść netto w postaci wzrostu konsumpcji (tańszego) gazu, inwestycji w rozbudowę wydobycia i infrastrukturę oraz spadku importu wynosiły około 2 proc. PKB w latach 2005-2010. Gaz łupkowy przekształca oblicze przemysłu energetycznego w USA, nie tylko zwiększając niezależność energetyczną kraju, ale też zmieniając kraj z importera na już wkrótce eksportera tego surowca. Niskie ceny energii ściągają inwestycje zagraniczne i krajowe z powrotem do USA. Korzyści odnoszą również amerykańskie gospodarstwa domowe,płacą mniej za energię.

Polska może być jednym z większych beneficjentów nowych uwarunkowań na rynku gazu i to nawet przy założeniu, że gaz łupkowy nie będzie w naszym kraju eksploatowany na dużą skalę. Gaz łupkowy w Polsce mamy, technologia jego pozyskania również istnieje. Pytanie zatem, czy aby na pewno czeka nas sukces. Z jednej strony istnieją bowiem pewne obiektywne, gospodarcze warunki brzegowe sukcesu, zaś z drugiej – istnieją czynniki administracyjno-prawne, które w nie mniejszym stopniu zadecydują o sukcesie, i które mogą postawić pod znakiem zapytania sukces łupków w Polsce.

Czynników decydujących o powodzeniu łupkowego przedsięwzięcia jest kilka. Należą do nich ostateczny koszt wydobycia i cena sprzedaży gazu, ceny gazu na świecie, ograniczenia sieci przesyłowej, podaż gazu łupkowego vs. popyt na ten gaz. Jeśli zaś chodzi o wspomnianą drugą grupę czynników, mogących mieć wpływ na wydobycie gazu łupkowego, to zaliczyć do nich należy dotychczasowy brak jasnych regulacji prawnych i podatkowych, brak jasnych reguł przejścia z koncesji poszukiwawczej na inwestycyjną, nieład organizacyjny, ale też kompetencyjny, postawa polskich władz.

- W tej chwili polskie banki raczej nie są skłonne finansować projektów łupkowych. Zbyt wiele jest niejasności, brakuje ram pozwalających bankom na zaangażowanie w tym obszarze i finansowanie firm zajmujących się odwiertami, a w kolejnym etapie – wydobyciem. Problemów można wymienić kilka: brak jasnych reguł przejścia z koncesji poszukiwawczej na wydobywczą, co gwarantuje ciągłość inwestycyjną, brak pewności do przyszłej wysokości podatków, co uniemożliwia inwestorom planowanie biznesu oraz przyszłych przychodów czy zysku, długi czas oczekiwania na decyzje środowiskowe, które umożliwiłyby np. prowadzenie wierceń głębiej, niż wynika to z zapisów koncesyjnych – twierdzi Łukasz Trzpil, szef Energy Desk, Bank DnB NORD Polska

Do początku czerwca 2013 r. Ministerstwo Środowiska wydało 108 koncesji poszukiwawczych dotyczących gazu łupkowego, kolejne 32 wnioski są w trakcie rozpatrywania. Jednak tempo poszukiwań jest obecnie niewielkie, ze względu na niekorzystne interpretacje niejednoznacznych przepisów prawnych, długotrwałe procedury środowiskowe czy zaskarżanie decyzji środowiskowych przez organizacje ekologiczne. Dlatego tak ważne jest aby jak najszybciej zakończyły się prace nad nowymi przepisami o eksploatacji złóż gazu i ropy naftowej. Brak takich przepisów nie ma wprawdzie wpływu na wyniki wierceń, ale też nie sprzyja poszukiwaniom, bo inwestorzy nie wiedzą jak będzie wyglądał ostateczny kształt regulacji. Istnieje szansa aby te problemy w najbliższym czasie rozwiązać – w kancelarii premiera zostały już złożone projekty nowych przepisów o eksploatacji i opodatkowaniu wydobycia gazu łupkowego: Prawo geologiczne i górnicze oraz projekt ustawy o specjalnym podatku węglowodorowym. Mają one ułatwić poszukiwania złóż gazu i ropy naftowej, przede wszystkim w łupkach, a także stworzyć stabilne warunki podatkowe do prowadzenia takiej działalności, konkurencyjne wobec innych państw UE.

- Wydobycie gazu łupkowego niewątpliwie wymaga wsparcia ze strony państwa. Może ono wyglądać różnie. Jedną z możliwości jest powołany niedawno program i państwowa spółka Polskie Inwestycje Rozwojowe, który ma wspierać projekty strategiczne, m.in. w energetyce czy infrastrukturze. PIR występowałby w nich jako pomocniczy inwestor kapitałowy. Będzie zatem oczekiwał określonego zwrotu z inwestycji. Dla projektów poszukiwania gazu i jego wydobycia na wstępnym etapie praktycznie niemożliwym jest uprawdopodobnienie osiągnięcia zwrotu z zainwestowanego kapitału - stwierdził Artur Tomaszewski, prezes zarządu Banku DnB NORD Polska.