"Lietuvos Rytas": Orlen Lietuva nie ukrywa możliwości bankructwa

Rafineria Orlen Lietuva może być zamknięta jeszcze w tym roku, jeżeli w najbliższy czasie nie doczeka się inwestorów - pisze w sobotę litewski dziennik "Lietuvos Rytas". Według gazety, szefowie koncernu już nie ukrywają możliwości bankructwa.

Przedsiębiorstwo obecnie wykorzystuje jedynie 60 proc. swej mocy produkcyjnej.

"Rafineria w Możejkach ma te same problemy z jakimi boryka się większość rafinerii w Europie" - mówią przedstawiciele koncernu, cytowani przez "Lietuvos Rytas".

Dziennik wskazuje, że największym ciosem dla rafinerii była rezygnacja Amerykanów z nabywania paliwa Orlen Lietuva. Amerykańskie przedsiębiorstwa kupowały około połowy produkcji rafinerii Możejki, jedynej rafinerii w krajach bałtyckich.

Według Orlenu "problemy z dostawą produkcji na rynek USA wynikły w związku z wydobyciem gazu łupkowego i aktywizacji amerykańskiego eksportu".

Do problemów Orlen Lietuva przyczynił się też kryzys na Ukrainie. W porównaniu z USA, na Ukrainę eksportowano mniej paliwa, ale Ukraińcy chętnie nabywali benzynę wysokooktanową, która jest stosunkowo droga, co dostarczało niemały zysk.

Pozostały rynek - rynek państw bałtyckich Litwy, Łotwy i Estonii - jest zbyt mały na wykorzystanie mocy Możejek. Poza tym - zwraca uwagę gazeta - na Łotwie i w Estonii "króluje import paliw skandynawskich".

Na początku tego tygodnia w prasie litewskiej i polskiej pojawiły się informacje o rozmowach, które PKN Orlen miałby prowadzić z KazMunaiGaz na temat sprzedaży Orlen Lietuva, w której płocki koncern posiada 100 proc. udziałów.

PKN Orlen temu zaprzeczył. Poinformował natomiast, że prowadzone są wewnętrzne analizy różnych scenariuszy strategicznych dla rafinerii litewskiej spółki. PKN Orlen niejednokrotnie wskazywał, że "wyniki finansowe Orlen Lietuva są pod silną presją z powodu niesprzyjającego otoczenia makroekonomicznego oraz bardzo złych lokalnych warunków logistycznych". W 2013 r. Orlen Lietuva odnotowała stratę netto w wysokości 94,3 mln USD.

Jednym z ważniejszych czynników przyczyniających się do strat spółki są wysokie koszty logistyczne. Orlen Lietuva, jak twierdzi płocki koncern, od lat płaci za przewozy kolejowe około 30 proc. więcej niż konkurenci z innych krajów, np. z Białorusi. W 2006 r. rosyjski Transnieft zawiesił dostawy ropy do Orlen Lietuva, tłumacząc to awarią rurociągu Przyjaźń-Północ. W związku z tym ropa do Orlen Lietuva dostarczana jest tankowcami i koleją.

Pod koniec maja PKN Orlen informował, że wbrew wcześniejszym deklaracjom premiera Litwy Algirdasa Butkieviciusa, koleje litewskie nie zgodziły się na obniżenie stawek za transport produktów Orlen Lietuva. W kwietniu PKN Orlen podał, że "ze względu na pogorszenie sytuacji makroekonomicznej" przerób w rafinerii Orlen Lietuva "ograniczony został do minimum, czyli do 60 proc. mocy produkcyjnych i prowadzone są analizy, w których pod uwagę brane są różne, także dalej idące scenariusze".

W styczniu prezes PKN Orlen Jacek Krawiec mówił, że spółka Orlen Lietuva jest na granicy rentowności, ale sytuację powinna poprawić budowa rurociągu dostarczającego produkty rafinerii do portu w Kłajpedzie. Zaznaczył wówczas, że obecny litewski rząd jest tej inwestycji przychylny. Krawiec, powołując się na Transnieft, przyznał, że rurociąg Przyjaźń-Północ nie zostanie otwarty. Odnosząc się do możliwości sprzedaży Orlen Lietuva oświadczył, że najpierw ktoś musi chcieć rafinerię kupić, a kupca obecnie raczej nie widać.

Według PKN Orlen, na kupno Orlen Lietuva oraz na prowadzone tam od 2006 r. inwestycje płocki koncern wydał ok. 4 mld USD.

PKN Orlen kupił w 2006 r. od Jukosu 53,7 proc. Mażeikiu Nafta za 1,49 mld USD, a następnie na mocy umowy z rządem Litwy nabył 30,66 proc. za ponad 852 mln USD. PKN Orlen zobowiązał się wtedy wdrożyć program inwestycyjny wartości 1 mld USD. Po sfinalizowaniu pięć lat temu z rządem Litwy umowy kupna pozostałych 10 proc. udziałów i przeprowadzonym wykupie od drobnych inwestorów, płocki koncern ma 100 proc. akcji litewskiej rafinerii, która w 2009 r. zmieniła nazwę z Mażeikiu Nafta na Orlen Lietuva.