Założenia Unii Europejskiej dotyczące dekarbonizacji gospodarki do 2050 roku znajdują swoje odzwierciedlenie w wielu europejskich aktach prawnych. Ogłoszony niedawno pakiet Fit for 55 (tzw. „Europejski Zielony Ład”) oraz strategia w zakresie wodoru na rzecz Europy neutralnej dla klimatu, jasno wskazują, że Unia Europejska traktuje wodór jako „paliwo przyszłości”. Naturalną konsekwencją powyższego jest obserwowany w Polsce wzrost zainteresowania rozwojem technologii wodorowych. Wraz z powstawaniem nowych dolin wodorowych wiele podmiotów gospodarczych z branży energetycznej zdaje się opierać kierunki rozwoju właśnie na wodorze. Przedmiotem niniejszej publikacji jest pytanie, czy polski ustawodawca tworzy bądź planuje stworzyć środowisko regulacyjne dla prowadzenia inwestycji wodorowych, dając przedsiębiorcom stabilne ramy prawne, które są niezbędne dla prowadzenia takiej działalności?
Tytułem wstępu, obecnie wodór uznawany jest między innymi za źródło, nośnik oraz alternatywny magazyn energii. W świetle badanego tematu niebagatelne znaczenie mają metody pozyskiwania wodoru. Regulacje unijne kładą nacisk na wytwarzanie wodoru „zielonego”, niskoemisyjnego, pochodzącego w głównej mierze z procesów elektrolizy, tj. wytwarzania wodoru z wody za pomocą energii elektrycznej pochodzącej z odnawialnych źródeł energii. Wraz z rozwojem rynku wodoru, istotnymi kwestiami stają się również możliwości jego transportu oraz szerzej pojętej logistyki, co wiąże się także z budową lub modernizacją odpowiedniej infrastruktury.
Rada Ministrów w Polskiej Strategii Wodorowej przyjętej 2 listopada 2021 r. określiła ambitne cele związane ze stworzeniem stabilnego otoczenia regulacyjnego dla projektów wodorowych. W niniejszym opracowaniu przyjrzyjmy się jaki jest obecny stan prac legislacyjnych w tym zakresie, jakie akty prawne zostaną objęte zmianami i w jakim zakresie oraz czy projektowane zmiany odpowiadają potrzebom rynku.
Prawo energetyczne – zmiana pilna oraz pożądana
Zdaniem ekspertów, najpilniejszą zmianą legislacyjną, która powinna być wdrożona w najbliższym czasie jest nowelizacja ustawy Prawo energetyczne.(Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1385).
Obecnie w Rządowym Centrum Legislacji trwają prace nad projektem zmieniającym tę ustawę, a ich zakończenie planowane jest w III kwartale 2022 roku. Zgodnie z założeniami projektu, nowelizacja ma między innymi wprowadzić legalną definicję wodoru oraz ramy prawne uwzględniające międzysektorowe możliwości zastosowania wodoru. Punktem wyjścia dla regulacji rynku wodoru są przepisy ustawy Prawo energetyczne dotyczące paliw gazowych, przy czym mają być one dostosowane do stopnia rozwoju rynku wodorowego. Założeniem jest również określenie przepisów przejściowych dla sieci wodorowych oraz powołanie krajowego operatora sieci wodorowych. Zmiana powyższej ustawy z pewnością udzieli odpowiedzi na pytanie, z jakimi kwestiami regulacyjnymi będą musieli zmierzyć się przedsiębiorcy realizujący projekty wodorowe, w tym między innymi czy podmioty te będą uznawane za przedsiębiorstwa energetyczne, jak i czy działalność związana z wytwarzaniem, obrotem lub magazynowaniem wodoru będzie działalnością koncesjonowaną. Zmiana ustawy Prawo energetyczne wydaje się więc zmianą pilną i niezbędną dla stworzenia podstaw stabilnego środowiska regulacyjnego projektów wodorowych, jednakże zważając na etap prac nad przywołanymi zmianami (etap opiniowania), wysuwanie jakichkolwiek wniosków byłoby przedwczesne.
Prawo budowlane – regulacje dotyczące budowy infrastruktury wodorowej
Rozwój rynku wodorowego bezsprzecznie wiąże się z koniecznością stworzenia niezbędnej infrastruktury wodorowej, co rodzi konieczność zmiany przepisów ustawy Prawo budowlane. (Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 2351 z późn. zm.)
Aktualnie projekt zmian (wspólny projekt dla nowelizacji Prawa budowlanego oraz Prawa energetycznego) procedowany jest także w Rządowym Centrum Legislacji. Zakłada on dostosowanie przepisów Prawa budowlanego do rozwiązań infrastruktury wodorowej, w tym dostosowanie definicji, uprawnień budowlanych, sytuacji wymagających pozwolenia na budowę, zgłaszania do odpowiednich organów albo uzyskania zgody ministra właściwego ds. energii, w zakresie urządzeń, sieci i instalacji wodorowych. Zmiany w powyższym zakresie w sposób oczywisty również należy zakwalifikować jako pilne i niezbędne dla umożliwienia sprawnego rozwoju infrastruktury rynku wodorowego, ale tak jak w przypadku zmian do ustawy prawo energetyczne, prace są na stosunkowo wczesnym etapie.
Ustawa o elektromobilności i paliwach alternatywnych
W kontekście niniejszego opracowania nie możemy pominąć faktu, że ustawa z dnia 2 grudnia 2021 r. o zmianie ustawy o elektromobilności i paliwach alternatywnych oraz niektórych innych ustaw, która weszła w życie 24 grudnia 2021 r. wprowadziła wodór do katalogu paliw alternatywnych. Ustawa ta przewiduje również definicję pojazdu napędzanego wodorem, punktów tankowania wodoru czy stacji wodoru, tworząc tym samym podstawowe ramy prawne działalności obejmującej wodór jako paliwo alternatywne.
Ustawa o odnawialnych źródłach energii – korzyści z wytwarzania „zielonego wodoru”
Projekt ustawy o odnawialnych źródłach energii (Ustawa z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1378 z późn. zm.) zakłada implementację przepisów dyrektywy RED II, m.in. wprowadzenie pojęcia wodoru odnawialnego jako wytworzonego z odnawialnych źródeł energii i określenie zasad wydawania gwarancji pochodzenia wodoru. W założeniach nowelizacja ma stanowić spójne włączenie wodoru odnawialnego do systemu gwarancji oraz ułatwić rozwój handlu transgranicznego wodorem odnawialnym. Zmiany mają na celu zachęcenie do stopniowego zwiększania wykorzystania OZE na potrzeby elektrolizy i wspomóc stworzenie polskiej gałęzi gospodarki wodorowej i jako takie można przyjąć, że mogą stanowić pozytywny bodziec dla rozwoju rynku wodorowego.
Podsumowanie
Ambicje ustawodawcy związane ze stworzeniem stabilnego otoczenia regulacyjnego dla projektów wodorowych nie zostały dotychczas spełnione. Brak jest na ten moment wielu istotnych regulacji, sprzyjających rozwojowi inwestycji wodorowych, które umożliwiłyby inwestorom racjonalne inwestowanie w rozwój technologii. Prace legislacyjne nad zmianami prawa mają zostać w większości zakończone w 2022 roku. Większość z opisanych wyżej projektów jest obecnie na etapie konsultacji międzyresortowych albo opiniowania, dlatego wraz ze wszystkimi zwolennikami technologii wodorowych w Polsce, pozostaje nam czujnie śledzić efekty prac legislacyjnych, o których będziemy informować na bieżąco.
W opinii autorów, by umożliwić konkurencyjny rozwój polskiej gospodarki wodorowej, prace legislacyjne nad wspomnianymi w artykule regulacjami powinny zostać pilnie zakończone. Stabilne środowisko regulacyjne stanowi bowiem istotny czynnik mający wpływ na przedsiębiorców i inwestorów, chcących rozwijać tę gałąź przemysłu.
Szymon Klimkowski, radca prawny, associate w praktyce energetyki i projektów infrastrukturalnych, kancelaria CMS
Anita Szemraj, adwokat, associate w praktyce energetyki i projektów infrastrukturalnych, kancelaria CMS
Niniejsza strona korzysta z plików cookie
Wykorzystujemy pliki cookie do spersonalizowania treści i reklam, aby oferować funkcje społecznościowe i analizować ruch w naszej witrynie.
Informacje o tym, jak korzystasz z naszej witryny, udostępniamy partnerom społecznościowym, reklamowym i analitycznym. Partnerzy mogą połączyć te informacje z innymi danymi otrzymanymi od Ciebie lub uzyskanymi podczas korzystania z ich usług.
Korzystanie z plików cookie innych niż systemowe wymaga zgody. Zgoda jest dobrowolna i w każdym momencie możesz ją wycofać poprzez zmianę preferencji plików cookie. Zgodę możesz wyrazić, klikając „Zaakceptuj wszystkie". Jeżeli nie chcesz wyrazić zgód na korzystanie przez administratora i jego zaufanych partnerów z opcjonalnych plików cookie, możesz zdecydować o swoich preferencjach wybierając je poniżej i klikając przycisk „Zapisz ustawienia".
Twoja zgoda jest dobrowolna i możesz ją w dowolnym momencie wycofać, zmieniając ustawienia przeglądarki. Wycofanie zgody pozostanie bez wpływu na zgodność z prawem używania plików cookie i podobnych technologii, którego dokonano na podstawie zgody przed jej wycofaniem. Korzystanie z plików cookie ww. celach związane jest z przetwarzaniem Twoich danych osobowych.
Równocześnie informujemy, że Administratorem Państwa danych jest Agencja Rynku Energii S.A., ul. Bobrowiecka 3, 00-728 Warszawa.
Więcej informacji o przetwarzaniu danych osobowych oraz mechanizmie plików cookie znajdą Państwo w Polityce prywatności.