Perspektywa neutralności

W 2023 r. Unia Europejska (UE) przyjęła wnioski Komisji dotyczące obniżenia emisji gazów cieplarnianych netto o co najmniej 55 proc. do 2030 r. w porównaniu z poziomami z 1990 r. To odważne posunięcie ma sprawić, że do 2050 r. UE stanie się pierwszym kontynentem neutralnym dla klimatu. Rozporządzenie UE w sprawie zarządzania unią energetyczną i działaniami w dziedzinie klimatu ma zapewnić przejrzyste planowanie, monitorowanie i raportowanie postępów w realizacji tych celów. Dlatego właśnie ważnym wątkiem w kontekście konkurencyjności energetycznej polskich firm z branży OZE jest redukcja tzw. śladu węglowego, czyli całkowitej emisji gazów cieplarnianych podczas pełnego cyklu życia produktu.

Prawdziwe zyski z OZE tylko dla świadomych firm

Nie ma wątpliwości, że w przypadku energetyki wiatrowej możemy mówić o technologii niemal bezemisyjnej, w stosunku do innych metod wytwarzania energii. Rozwój energetyki wiatrowej wpływa nie tylko na zmniejszenie śladu węglowego, lecz przynosi również realne oszczędności finansowe. Dostęp do taniej i bezemisyjnej energii elektrycznej jest dziś kluczowy do skutecznego konkurowania polskich firm na arenie międzynarodowej – mówi Krzysztof Ganczarski z Res Global Investment. Warto dodać, że Tania energia przekłada się na tańszą produkcję, zaś ta bezemisyjna na cele zrównoważonego rozwoju firmy.

Recykling ważny już na starcie

Średnio w pół roku turbina wiatrowa zeruje koszt związany z emisją CO₂ (tzw. ślad węglowy) zaciągnięty na jej produkcję, transport, budowę i obsługę serwisową przy 20-25-letnim okresie pracy. Jednak oprócz redukcji śladu węglowego o prawdziwej konkurencyjności firm będzie decydował jeszcze jeden istotny aspekt – recykling OZE. Typowa turbina wiatrowa składa się z fundamentu, wieży, gondoli z przekładnią, generatora i układów sterowania oraz łopat wirnika. Fundamenty wieży zbudowane są z betonu i stali. Ze stali również wykonana jest sama wieża. Elementy gondoli wykonane są ze stali, miedzi i krzemionki. Od 80 do 90 proc. Instalacji może zostać poddane recyclingowi. Pozostałe 10 – 20 proc. to elementy wymagające nowoczesnych technologii utylizacji. Mowa o materiałach użytych do budowy turbin wiatrowych, czyli polimerach zbrojonych włóknami (FRP), najczęściej szklanymi, węglowymi, aramidowymi i bazaltowymi. Recykling kompozytów, z których wykonane są śmigła, jest bardzo trudny i energochłonny, ale przy odpowiednich technologiach może być efektywny – mówi dr Barbara Tora, z Wydziału Inżynierii Lądowej i Gospodarki Zasobami AGH, przewodnicząca Rady Naukowej 2loop Tech S.A. Już dziś opracowuje się nowatorskie technologie recyklingu kompozytów używanych do budowy łopat turbin wiatrowych. Uzyskany w ten sposób recyklat będzie mógł znaleźć zastosowanie np. do budowy silosów, zbiorników, laminatów, jako wzmocnienia żywic propylenowych czy do izolacji składowisk odpadów. Można go też wykorzystywać jako podsypkę do budowy dróg czy jako element wzmacniający beton – podkreśla. Warto zaznaczyć, że polska firma 2loop Tech S.A. opatentowała już technologię recyklingu śmigieł i jest w fazie wdrażania strategii rozwoju. Jak wskazuje Global Wind Energy Council (GWEC)) nowoczesne turbiny wiatrowe są wielokrotnie większe od tych z lat 80. XX w., a im dłuższe śmigła, tym większe zapotrzebowanie na materiały konstrukcyjne do ich wytwarzania. Dostępne dane wskazują, że roczna produkcja kompozytów napełnianych włóknami przekracza 30 mld ton. Rachunek jest prosty, skoro cykl życia śmigła turbiny wynosi średnio 20-25 lat, to po roku 2035 około 225 000 ton zużytych śmigieł elektrowni wiatrowych w skali świata powinno zostać poddanych recyklingowi. Do tego dochodzą kompozyty z innych zastosowań, jak np. kadłuby statków,  co pozwala przypuszczać, że po roku 2040 ponad 380 000 ton różnych kompozytów będzie trzeba utylizować corocznie. Inwestycje w technologie recyklingu zużytych turbin są dla branży koniecznością. Zarówno pod względem ekonomicznym, jak również przez wzgląd na wymogi ESG – mówi Krzysztof Ganczarski z RES Global Investment. W kontekście tego ostatniego warto zaznaczyć, że producenci turbin działają bardzo aktywnie, wprowadzając na przykład rozwiązania zero waste – dodaje. Mimo, że Polska jest w technologicznej awangardzie recyklingu urządzeń energetycznych wykorzystywanych w OZE, boom na ich utylizację jest dopiero przed nami.

Potencjał napędzany siłą wiatru

Warto podkreślić również, że rozwój energetyki wiatrowej może się przełożyć także na popularyzację długoterminowych kontraktów na zakup energii, czyli Power Purchase Agreement (PPA). W ten sposób każdy przedsiębiorca może zapewnić sobie tanią energię na długie lata. Do tego potrzebne są jednak nowe źródła wytwórcze takie jak elektrownie wiatrowe.