Trend rosnącego popytu w energetyce

Obecnie możemy obserwować trend rosnącego popytu na energię elektryczną. Jej roczne światowe zużycie wynosi aktualnie 580 mln teradżuli, a do 2040 roku ta liczba ma wzrosnąć o kolejne 160 mln. Według danych przedstawionych przez PSE krajowe zużycie w 2021 roku wynosiło ponad 174 terawatogodzin, co w porównaniu z 140 terawatogodzinami z 2000 r. pokazuje aż 24-procentowy wzrost. Ta tendencja wynika z postępu technologicznego, automatyzacji linii produkcyjnych i powszechnej digitalizacji. Eksperci zgodnie twierdzą, że ten trend utrzyma się przez najbliższych kilkanaście lat.

Należy spojrzeć na pewne urządzenia, które pracują non-stop. Kiedyś nie mieliśmy routerów, nie mieliśmy stand-by'ów, czyli rozwiązań, które cały czas pracują. Z jednej strony można powiedzieć, że sama wartość zużywanej energii elektrycznej nie jest za duża. Zwróćmy jednak uwagę na fakt, że pobór mocy odbywa się przez całą dobę – mówił w ramach rozmowy E.ON Talks Marek Kulesa, dyrektor biura Towarzystwa Obrotu Energią.

Główne kierunki transformacji

Polska podąża za ogólnoeuropejskim trendem odchodzenia od paliw kopalnych na rzecz odnawialnych źródeł energii. W naszym kraju widać wzrost wykorzystania energii wiatrowej, a w kwestii fotowoltaiki Polska notuje jeden z najbardziej dynamicznych wzrostów liczby instalacji. 18 maja 2022 r. odnotowano rekord produkcji energii elektrycznej z paneli fotowoltaicznych, z 30 proc. pokryciem zapotrzebowania. Dla użytkowników końcowych niebagatelne znaczenie ma w tym przypadku model rozliczeń.

Większość z nas niestety nie zastanawia się, czy produkujemy w momencie, gdy ceny są wyższe czy niższe. Co więcej, panele fotowoltaiczne często produkują energię elektryczną wtedy, kiedy nie ma nas w domu. Więc tu powstaje potrzeba przejścia na model, np. w oparciu o magazyny energii – podkreślał Marek Kulesa.

Co kształtuje ceny energii

Bezpośredni koszt zakupu energii jest zależny zarówno od kosztów wytworzenia, jak i dystrybucji, bilansu zapotrzebowania, podaży i popytu, ceny paliwa i węgla oraz poziomu wytwarzania CO2. Kluczowe jest też ustalanie cen w takim reżimie rok do roku. Ostatni wzrost jest notowany zarówno w kontekście pandemii, jak i wojny na Ukrainie. Znaczący jest również udział odnawialnych źródeł energii, które mają zerowy koszt zmienny i stanowią ważną część przemysłu, ponieważ w pierwszej kolejności staramy się korzystać właśnie z nich. Jednak w przypadku, gdy odnotowujemy wzrost zapotrzebowania, niezbędna jest dodatkowa produkcja energii elektrycznej. W efekcie zmuszeni jesteśmy korzystać z droższych źródeł. Wszystkie te zmienne wpływają na ostateczną cenę dla klienta końcowego.

Jak regulować wysokość rachunków

Chcąc obniżać rachunki za energię elektryczną, powinniśmy postawić na dywersyfikację w zakresie czasu zakupu i źródła energii. Dywersyfikacja czasu chroni przed ryzykiem zakupu energii w niekorzystnym momencie. Rozłożenie procesu zakupu na transze pozwala uniknąć szczytowych cen. Z kolei stosując dywersyfikację źródła, warto zwrócić uwagę na zakup energii elektrycznej bezpośrednio od producentów energii ze źródeł odnawialnych, czyli tzw. PPA (Power Purchase Agreement).

Należy tutaj wspomnieć o nowym sektorze off-shore. Szacuje się, że na Morzu Bałtyckim mogą powstać farmy wiatrowe o łącznej mocy wynoszącej 28 gigawatów. Co więcej, dla umów PPA, gdzie mamy klienta, spółkę obrotu, która jest odpowiedzialna za bilansowanie oraz źródło wytwarzania takiej energii, warunki na Morzu Bałtyckim są dużo lepsze, aniżeli na lądzie – zaznaczył w swojej wypowiedzi Szymon Smolarczyk, kierownik ds. analiz w E.ON Polska.

Następnie dodał, że dla mniejszych klientów dobrym rozwiązaniem jest z kolei instalacja paneli fotowoltaicznych. Obecnie wytwarzają one około 10 gigawatów mocy, a do roku 2030 prognozuje się trzykrotne zwiększenie tej wartości.

Znaczenie prognozowania zużycia

Dla spółek obrotu prognozowanie zużycia ma ogromne znaczenie, będąc jednocześnie nie mniejszym wyzwaniem.

W systemie energetycznym pojawiły się nowe źródła wytwarzania energii, zależne od warunków atmosferycznych: wiatru czy też nasłonecznienia. Klient końcowy również zmienił swój profil zapotrzebowania na energię. Nie tylko poprzez dodawanie nowych urządzeń elektrycznych w swoim domu, ale choćby instalację paneli fotowoltaicznych, coraz bardziej popularnych magazynów energii, czy użytkowanie samochodów elektrycznych – tłumaczył Szymon Smolarczyk z E.ON Polska.

Głównym wyzwaniem jest tu wskazanie, który czynnik w danym momencie będzie miał największy wpływ na profil zużycia. Ilość energii wyprodukowanej powinna się równać ilości energii odebranej – PSE czuwa, by obie wartości się bilansowały.

Niedoszacowanie tych wartości może być bardzo bolesne dla spółek obrotu. 18 grudnia 2018 prezes URE podpisał nowelizację instrukcji ruchu i eksploatacji sieci przesyłowych w odniesieniu do cen na rynku bilansującym. Dla spółek obrotu oznacza to, że każda źle zaprognozowana i niezbilansowana megawatogodzina może ją kosztować 50 000 zł. Do tej pory takich cen w historii polskiego rynku energii jeszcze nie było - dodał Smolarczyk.

Centralny System Informacji Rynku Energii

CSIRE jest odpowiedzią na problemy odbiorców końcowych i sprzedawców. System przeznaczony dla gromadzenia i przetwarzania danych wprowadzi usprawnienia na rynku energii elektrycznej.


Inteligentne liczniki zostaną niedługo zainstalowane zarówno w gospodarstwach domowych, jak i u nieco większych odbiorców. Dzięki temu będziemy w stanie automatycznie sczytać dane, które trafią do Centralnego Systemu Informacji Rynku Energii. Następnie odbiorcy końcowi, jak również inni uczestnicy rynku, będą mogli w dowolnym momencie sprawdzić swoje zużycie energii – tłumaczył Marek Kulesa. CSIRE oferuje także wiele korzyści dla samych spółek obrotu.

Z punktu widzenia spółki obrotu jeden system do pobierania danych ma ogromne znaczenie, pozwalając na ograniczania kosztów związanych z utrzymaniem infrastruktury systemowej. CSIRE pomoże również zautomatyzować procesy do pobierania danych, wprowadzając jeden standard wymiany informacji. To game-changer dla spółek obrotu i analityków, którzy budują modele prognostyczne – uzupełnił Szymon Smolarczyk.

Plany wdrożenia systemu CSIRE wymusiły stworzenie niezależnego od pozostałych uczestników rynku podmiotu, jakim jest Operator Informacji Rynku Energii (OIRE). Jego celem jest gromadzenie i przetwarzanie danych, takich jak informacje dotyczące punktu pomiarowego, dane pomiarowe, informacje o zdarzeniach rejestrowanych przez licznik zdalnego odczytu czy polecenia odbierane przez tego typu licznik.

Eksperci twierdzą, że dzięki tym zmianom podmioty działające na rynku energetycznym będą miały łatwy i szybki dostęp do dobrej jakości danych pomiarowych potrzebnych do prognozowania.

Zespoły analityków będą wykorzystywać sztuczną inteligencję i modele maszynowego uczenia, które będą umożliwiać korektę prognozy zużycia na kilka minut lub godzin do przodu na rynku intra-date. Wówczas moglibyśmy reagować szybciej na zmianę warunków klimatycznych, siły wiatru, nasłonecznienia czy innych czynników – powiedział Szymon Smolarczyk.

Zdaniem Marka Kulesy umiejętne wprowadzenie systemu CSIRE jest krokiem w kierunku digitalizacji całego sektora, który umożliwi np. szybki rozwój elektromobilności.

Całą rozmowę o rynku energetycznym w Polsce można odsłuchać w ramach odcinka 7 i odcinka 8 podcastu E.ON Talks.

Wzięli w nim udział Marek Kulesa, dyrektor biura Towarzystwa Obrotu Energią i Szymon Smolarczyk, kierownik ds. analiz w E.ON Polska, a podcast prowadziła Joanna Waszak – kierownik komunikacji marketingowej w E.ON Polska.

Wszystkie odcinki E.ON Talks są dostępne na Spreaker, Spotify, iTunes i Podcasty Google. 

Materiał można także odsłuchać i zobaczyć na stronie firmowej E.ON. >>>