Kryzys rządowy w Niemczech - SERWIS INFORMACYJNY CIRE 24

Koalicja SPD, Zielonych i FDP upada po prawie trzech latach rządzenia w Niemczech. Rozłam poprzedził wielotygodniowy spór wewnątrzkoalicyjny wokół priorytetów budżetowych. Kanclerz Niemiec Olaf Scholz poinformował w środę (6.11.2024) wieczorem o usunięciu z rządu ministra finansów Christiana Lindnera z FDP i zapowiedział, że zwróci się do Bundestagu o wotum zaufania tak, by głosowanie odbyło się 15 stycznia przyszłego roku. Oznacza to, że nowe wybory (jeśli Bundestag podejmie taką decyzję) będą musiały się odbyć przed końcem marca

31 października minister finansów i przewodniczący FDP Christian Lindner przedstawił katalog postulatów dotyczących ratowania niemieckiej gospodarki. Do najważniejszych żądań zawartych w zaprezentowanym dokumencie należą: obniżka podatków dla małych i średnich przedsiębiorstw, przesunięcie terminu osiągnięcia przez RFN neutralności klimatycznej z 2045 na 2050 r., liberalizacja rynku pracy oraz dążenie do podniesienia wieku emerytalnego

Dokument stanowi de facto manifest wyborczy liberałów, a większość zapisanych w nim postulatów jest niezgodna z ustaleniami umowy koalicyjnej i bezpośrednio uderza w program SPD i Zielonych.

Na publikację zaregował szef niemieckiego rządu.

Poprosiłem prezydenta Niemiec o zwolnienie ministra finansów – oświadczył Olaf Scholz w środę (6.11.2024) tuż po godz. 21:20.

Zostałem do tego kroku zmuszony – dodał, podając jako powód spory wokół dopięcia budżetu, m.in. niemożność osiągnięcia kompromisu ws. wsparcia niemieckich przedsiębiorstw, cen energii i pomocy dla Ukrainy.

Za często minister blokował rozwiązania (…). Za często zawodził moje zaufanie – stwierdził kanclerz.

Zarzucił ministrowi finansów Christianowi Lindnerowi z liberalnej FDP, że ten nie chciał pogodzić priorytetów budżetu: inwestycji w spowalniającą gospodarkę i pomocy dla Ukrainy, które zdaniem socjaldemokraty Scholza muszą być celami do pogodzenia.

Olaf Scholz potwierdził informacje mediów, że odbył dziś z partnerami koalicyjnymi (Zielonymi i FDP) rozmowy nt. budżetu i przestawił cztery priorytety: zabezpieczenie przystępnych cen energii, wsparcie przemysłu motoryzacyjnego, który jest w Niemczech w kryzysie, wsparcie inwestycyjne dla firm i zwiększenie pomocy dla Ukrainy.

Po wyborach w USA byłby to ważny sygnał, że można na nas polegać – dodał.

Minister nie wykazał gotowości, by realizować w rządzie tę propozycję (…). Nie chcę dłużej narażać naszego kraju na takie zachowanie – stwierdził.

Przypomniał, że czasy są niepewne, że wybory w USA wygrał właśnie Donald Trump i że Niemcy muszą inwestować w swoje bezpieczeństwo i gospodarkę.

Kto tego odmawia, zachowuje się nieodpowiedzialnie. Jako kanclerz nie mogę tego ścierpieć – mówił. – Zwłaszcza teraz po wyborach w USA taki egoizm jest zupełnie niezrozumiały – dodał wyraźnie rozgniewany.

Scholz zapowiedział, że będzie „bardzo szybko szukał dialogu z liderem opozycji, Friedrichem Merzem” (szefem chadeckiej CDU.).

Chciałbym zaoferować mu konstruktywną współpracę w dwóch kwestiach, a nawet więcej, które są kluczowe dla naszego kraju: szybkiego wzmocnienia naszej gospodarki i naszej obronności.

Komentarz Ośrodka Studiów Wschodnich

Niemiecka konstytucja wzmacnia stabilność rządów, a zmiana kanclerza możliwa jest de facto w dwóch przypadkach. Pierwszy występuje, gdy szef rządu zawnioskuje o wotum zaufania, które wymaga uzyskania bezwzględnej większości głosów. Jeśli kanclerz jej nie zdobędzie, wówczas ma prawo zwrócić się do prezydenta o rozwiązanie Bundestagu. Prezydent może, ale nie musi się na to zgodzić. Jeśli przychyli się do wniosku, to nowe wybory muszą się odbyć w ciągu 60 dni. Z tej procedury skorzystali Helmut Kohl w 1982 r. oraz Gerhard Schröder w 2005 r. Druga możliwość zmiany kanclerza to konstruktywne wotum nieufności. W obecnym Bundestagu nie ma w praktyce większości dla takiego wniosku. Niemieckie media spekulują, że ewentualne przyspieszone wybory mogłyby się odbyć 9 marca – w tydzień po wyborach landowych w Hamburgu.

Sondaże wskazują zaś, że 54% Niemców chciałoby wcześniejszych wyborów.