Potencjał ciepłownictwa systemowego

Krajowy system ciepłowniczy jest jednym z największych w Europie. Z ciepła systemowego w Polsce korzysta 42% gospodarstw domowych. Koncesjonowaną działalność w zakresie produkcji i dystrybucji ciepła systemowego prowadzi ok. 400 przedsiębiorstw, które zarządzają sieciami ciepłowniczymi o długości ponad 22 100 km. Łączna moc zainstalowana wynosi 54 tys. MW. Polskie ciepłownictwo uzależnione jest od węgla, którego udział w 2021 roku stanowił 69,5 proc.  Wprawdzie dywersyfikacja paliw postępuje (w 2017 udział węgla wynosił 74 proc.), ale zbyt wolno, aby sprostać zmianom gospodarczym i wytycznym UE dotyczącym zmniejszenia emisji zanieczyszczeń. 

A ciepłownictwo systemowe ma ogromny potencjał w poprawie jakości powietrza.  W ciągu ostatnich dwudziestu lat branża znacząco zmniejszyła emisję szkodliwych substancji do atmosfery m.in. pyłów (o 89,24 proc.), dwutlenku siarki (o 80,84 proc.), tlenków azotu (o 59,68 proc.) i CO2  (o 15,54 proc.). Podłączanie indywidualnych odbiorów do sieci to jeden z najlepszych sposobów na obniżeniu niskiej emisji, generowanej przez prywatne piece. Z  powodu zanieczyszczenia powietrza rocznie umiera ok. 45 000 Polaków. 


Ciepłownictwo wrażliwe na kryzysy

Wybuch wojny na Ukrainie dobitnie pokazał, że polska energetyka, w tym także ciepłownictwo systemowe muszą się zmienić. Sektor powinien zdywersyfikować swój mix paliwowy i uniezależnić się od paliw kopalnych. Ich dostępność spada, a wykorzystanie obciąża środowisko naturalne oraz generuje dodatkowe koszty dla przedsiębiorstw ciepłowniczych w postaci uprawnień do emisji CO2, których ceny, jak pokazują ostatnie lata, także są nieprzewidywalne. Stabilizacja, z którą mamy obecnie do czynienia, nie jest dana nam na zawsze. Analitycy wskazują, że po okresie spowolnienia gospodarczego, którego szczyt przypadnie w 2023 roku, powinniśmy obserwować ożywienie, a wraz z nim zwiększone zapotrzebowanie na paliwa kopalne i wzrost ich cen. Bez transformacji branży ceny ciepła systemowego będą rosły, a jego stała dostępność będzie zagrożona. 

Postulaty sektora

Przedsiębiorstwa ciepłownicze cały czas się zmieniają i, co najważniejsze, chcą się zmieniać. Ale ten proces wymaga z jednej strony czasu i pieniędzy, a z drugiej zrozumienia jego konieczności – także po stronie decydentów. Nowoczesne ciepłownictwo do rozwoju potrzebuje odpowiednich warunków, które pozwolą przejść transformację w niezakłócony sposób.

Według najnowszego raportu „Transformacja i rozwój ciepłownictwa systemowego w Polsce 2023” przygotowanego przez ekspertów Izby Gospodarczej Ciepłownictwo Polskie, podstawą transformacji powinna być przejrzysta legislacja, uwzględniająca kompleksowe i długofalowe spojrzenie na branżę, gdzie kluczową rolę powinien odgrywać dokument  Strategia dla Ciepłownictwa.

Biorąc pod uwagę skalę funkcjonowania ciepłownictwa systemowego w Polsce, potrzebne jest także stworzenie ustawy dedykowanej ciepłownictwu i wyodrębnienie przepisów, dotyczących sektora z dzisiaj funkcjonującego prawa energetycznego.

Twórcy raportu, jako niepokojące wskazują ujemną rentowność produkcji ciepła w  kogeneracji, czyli procesie jednoczesnego wytwarzania ciepła i energii elektrycznej oraz praktycznie zerową rentowność w segmencie ciepłowni. To efekt wieloletnich regulacji cen przez Państwo. Bez poprawy sytuacji finansowej przedsiębiorstw nie będzie możliwa transformacja sektora oraz zapewnienie bezpieczeństwa dostaw ciepła. Dlatego niezbędne jest podjęcie kroków naprawczych mających poprawić ten stan rzeczy.

Lepsza kondycja finansowa przedsiębiorstw ciepłowniczych to nie tylko warunek konieczny zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego oraz transformacji sektora, lecz także w przyszłości tańsze ciepło dla odbiorców. W ten sposób zwiększa się również dostęp do najnowocześniejszych technologii wytwarzania i przesyłania ciepła oraz możliwość wykreowania nowych usług takich jak chłodzenie mieszkań czy biur latem.

Konieczne jest również stworzenie specustawy, która ureguluje kwestię sieci przesyłowych. Stanowią one kluczowy element infrastruktury ciepłowniczej. Zobowiązanie samorządów do przygotowania efektywnych planów energetycznych  obejmujących tę kwestię będzie służyło także lokalnej społeczności. 

Izba Gospodarcza Ciepłownictwo Polskie rekomenduje w następnej kadencji powołanie na poziomie parlamentu podkomisji lub zespołu do bieżącego monitorowania transformacji i stan sektora ciepłownictwa systemowego. 


Jacek Szymczak, Prezes Izby Gospodarczej Ciepłownictwo Polskie




Ułatwiamy znalezienie informacji na CIRE


📉 Wszystko o polskim ciepłownictwie, inwestycje, wiadomości ze spółek
kliknij w tym miejscu >>>Link<<<

📉 Ciekawe raporty branżowe, przegląd sytuacji w sektorach
kliknij w tym miejscu >>>Link<<<

📉 Wszystko o zmianach kadrowych na rynku, awanse, nowe osoby w firmach
kliknij w tym miejscu >>>Link<<<

📉 Wszystko o branży offshore wind energy, elektrownie wiatrowe na Bałtyku
kliknij w tym miejscu >>>Link<<<