Wraz z ewolucją nieruchomości komercyjnych w kierunku realizacji celów zrównoważonego rozwoju, instalacje fotowoltaiczne na dachach stają się kluczowym rozwiązaniem zarówno dla właścicieli nieruchomości, jak i dla najemców. Rosnące zainteresowanie efektywnością energetyczną oraz dążenie firm do dekarbonizacji, sprawiają, że fotowoltaika przynosi wymierne korzyści środowiskowe, ekonomiczne i strategiczne dla sektora nieruchomości.

Nowy raport Harnessing Your Rooftop: A Guide to Photovoltaic Projects in Commercial Buildings in CEE, opublikowany przez CBRE i CMS, przedstawia analizę możliwości i wyzwań związanych z instalacjami fotowoltaicznymi na dachach w regionie Europy Środkowo-Wschodniej. W raporcie przedstawiono praktyczne wskazówki dotyczące realizacji projektów fotowoltaicznych, uwzględniające aspekty regulacyjne i finansowe, a także korzyści płynące z zastosowania fotowoltaiki w nieruchomościach komercyjnych. Oprócz analizy trendów związanych z efektywnością energetyczną i dekarbonizacją, w raporcie omówiono rozwiązania wprowadzone na poszczególnych rynkach Europy Środkowo-Wschodniej w zakresie struktur energetycznych, mocy instalacji fotowoltaicznych oraz systemów zachęt specyficznych dla każdej jurysdykcji.

„W 2024 roku, choć zielona agenda ustąpiła miejsca innym priorytetom ze względu na wyzwania w branży nieruchomości oraz napięcia polityczne w Europie i na świecie, długoterminowy trend zielonej transformacji w energetyce pozostaje wyraźny. W Europie Środkowo-Wschodniej obserwujemy konsekwentne odchodzenie od paliw kopalnych i stopniowe zwiększanie udziału odnawialnych źródeł energii w miksie energetycznym. Zmiany te napędzają nie tylko dążenia do zrównoważonego rozwoju, ale również względy geopolityczne, które podkreślają potrzebę uniezależnienia się od tradycyjnych źródeł energii. Jednak, gdy przyjrzymy się produkcji energii elektrycznej w krajach Europy Środkowo-Wschodniej, staje się oczywiste, że do pełnej dekarbonizacji przed nami jeszcze długa droga. Źródła energii z paliw kopalnych nadal stanowią lwią część miksu energetycznego w regionie. Dotyczy to w szczególności Polski, w której prawie 80% energii elektrycznej pochodzi z paliw kopalnych, gazu ziemnego i produktów ropopochodnych – pomimo intensywnych wysiłków podejmowanych w ostatnich latach. Na Słowacji i na Węgrzech istotną rolę odgrywa energia jądrowa, w wielu krajach ważna jest również energia wodna, jednakże największą dynamikę wzrostu w całym regionie odnotowują instalacje fotowoltaiczne”, stwierdził Gábor Borbély, Director, Head of Research, CEE & Hungary, CBRE.

„Właściciele nieruchomości, instalując panele fotowoltaiczne, mogą poprawić efektywność energetyczną, zmniejszyć zależność od sieci i złagodzić ryzyko związane z rosnącymi kosztami energii. Wykorzystanie odnawialnych źródeł energii, takich jak instalacje fotowoltaiczne na dachach, staje się również ważnym atutem dla najemców, którzy coraz częściej poszukują zrównoważonych, energooszczędnych powierzchni”, komentuje Lukas Hejduk, Partner, Head of CEE Real Estate Practice, CMS.

Chociaż potencjał instalacji fotowoltaicznych na dachach jest duży, ich wykorzystanie w nieruchomościach komercyjnych wiąże się z pewnymi wyzwaniami. Wysokie koszty początkowe, zawiłości regulacyjne i konieczność zapewnienia odpowiedniej jakości technicznej dachów mogą sprawić, że dla właścicieli nieruchomości i inwestorów będzie to niełatwe zadanie. „Rozwój rozwiązań fotowoltaicznych daje właścicielom nieruchomości komercyjnych liczne możliwości w zakresie wykorzystania potencjału energii słonecznej, obniżenia kosztów operacyjnych i przyczynienia się do zrównoważonego rozwoju środowiska. Jednak rozeznanie się w kwestiach finansowych i regulacyjnych, w tym systemach zachęt, zabezpieczeń finansowania i zapewnienie zgodności z przepisami dotyczącymi zagospodarowania przestrzennego, może być trudnym zadaniem”, dodał Hejduk. „Z praktycznego punktu widzenia realizacja projektu fotowoltaicznego jest naprawdę złożonym przedsięwzięciem”.

Pomimo tych wyzwań, w regionie obserwuje się znaczący wzrost produkcji energii słonecznej, wspierany zarówno przez unijną, jak i krajową politykę mającą na celu przyspieszenie zielonej transformacji. Według stanu na 2024 r. Polska co roku zwiększała moc instalacji solarnych o ponad 8 000 GWh, podczas gdy Węgry przekroczyły średnią UE, jeśli chodzi o produkcję energii słonecznej.

Instalacje fotowoltaiczne na dachach stanowią wyjątkową okazję dla nieruchomości komercyjnych. Właściciele i inwestorzy, którzy skutecznie radzą sobie ze wspomnianymi wyzwaniami, mogą osiągać korzyści zarówno finansowe, jak i środowiskowe. W związku z tym, że rozwój energii odnawialnej traktowany jest przez rządy państw priorytetowo, a najemcy coraz częściej poszukują zrównoważonych przestrzeni, instalacje fotowoltaiczne na dachach mają szansę stać się „kamieniem węgielnym” sektora nieruchomości komercyjnych w Europie Środkowo-Wschodniej.

Szybki rozwój fotowoltaiki w Polsce

Polska wciąż polega głównie na konwencjonalnych źródłach energii, takich jak paliwa kopalne (węgiel, ropa naftowa i gaz ziemny), które stanowią 79% krajowego miksu energetycznego. Energia jądrowa nie jest dostępna. Odnawialne źródła energii stanowią 21% polskiej produkcji energii, z czego 1,7% to energia wodna, a 7% to energia słoneczna.

Inne odnawialne źródła energii, stanowiące 13,5%, obejmują głównie biogaz i biopaliwa. Polski udział odnawialnych źródeł energii w miksie energetycznym jest zatem nieco poniżej średniej UE wynoszącej 22%.

Produkcja energii elektrycznej z fotowoltaiki w ciągu ostatniej dekady znacząco wzrosła. W sierpniu 2024 r. osiągnęła poziom 19,7 GW (wzrost o 28% w skali roku), a moc fotowoltaiczna wyniosła ok. 500 W na mieszkańca, co jest trzecim najwyższym wynikiem w regionie Europy Środkowo-Wschodniej. Udział energii elektrycznej z fotowoltaiki w całkowitej energii odnawialnej wynosi 62%. Polska zadeklarowała wzrost udziału odnawialnych źródeł energii w całkowitym zużyciu energii.

Do 2033 r. Polska planuje również uruchomić swój pierwszy blok jądrowy, z zamiarem dojścia do sześciu bloków w przyszłości. Ze względu na rosnącą świadomość ekologiczną rośnie również zapotrzebowanie na rozwiązania ograniczające emisję gazów cieplarnianych, co dotyczy głównie rynków komercyjnych i prywatnych. W konsekwencji oznacza to, że cały rynek, w tym rynek nieruchomości, musi dostosować się do zmieniających się potrzeb klientów.

Wyzwaniem, przed którym stoi Polska, jest stosunkowo szybka transformacja energetyczna. W 2023 r. w Polsce odnotowano spadek zużycia energii w gospodarstwach domowych o 1%. Jednocześnie zmniejsza się krajowa podaż energii pierwotnej, co jest efektem mniejszego wydobycia kopalnych surowców energetycznych, przy szybkim rozwoju odnawialnych źródeł energii.

Raport jest dostępny do pobrania pod linkiem.