Transformacja energetyki. Paradygmatyczny triplet prowadzący do monizmu elektrycznego OZE

Jest zrozumiałe, że zderzenie szokowego wzrostu mocy zainstalowanej w źródłach PV w pierwszych trzech kwartałach 2019 r. (o 660 MW, do ponad 1 GW, czyli o 200 % w stosunku do mocy zainstalowanej na koniec 2016 r.) z prezentacją przez ministerstwo energii (w przeddzień ogłoszenia składu nowego rządu) nowego, drugiego projektu Polityki Energetycznej Polski 2040 (datowanego 8.11.2019) wymaga dyskusji w środowisku fundamentalnych podstaw transformacji energetycznej dokonującej się na świecie. Dyskusja, która nie jest osadzona na fundamentach, bazuje natomiast na poglądach, nie ma już znaczenia.

Nie osiągniemy w Polsce postępu w dyskusji o transformacji energetycznej jeśli nie zmierzymy się z jej jednoznacznie określonym celem. I nie uwolnimy się od lęku związanego z tak określonym celem. A na pewno nie uwolnimy się jeśli nie pokażemy, że w świetle praw termodynamiki i elektrotechniki oraz nowych, konkurencyjnych technologii, realizacja ta jest już możliwa, i jest opłacalna, niezależnie od tego, że jest konieczna w świetle polityki klimatycznej. O tym jest Raport.

Najbardziej jednoznaczne sformułowanie celu, przyjęte w Raporcie, to eliminacja paliw kopalnych i zdolność zaspakajania potrzeb wszystkich, którzy je mają w modelu monizmu elektrycznego OZE. Czym jest monizm elektryczny OZE? Jest re-elektryfikacją OZE (w pełnym brzmieniu jest to: zastąpienie energii elektrycznej produkowanej obecnie z paliw kopalnych energią elektryczną ze źródeł OZE). Dalej, jest elektryfikacją ciepłownictwa (wykorzystaniem pompy ciepła napędzanej energią elektryczną ze źródeł OZE), poprzedzoną bezwarunkowo pasywizacją budownictwa. Jest wreszcie elektryfikacją transportu (wykorzystaniem samochodu elektrycznego napędzanego energią elektryczną ze źródeł OZE).

Jakie paradygmaty rządzą transformacją energetyki do monizmu elektrycznego? Jest to triplet, na który składają się pardygmaty: prosumencki, egzergetyczny oraz witualizacyjny. Pierwszy rządzi procesami społecznymi, w tym ekonomią behawioralną (szczególnie w wypadku ludności), ale także ekonomią "ekonów" (homo economicusów). Drugi zapewnia najbardziej racjonalne wykorzystanie zasobów przyrodniczych. Trzeci prowadzi do wirtualizacji rynku energii elektrycznej, czyli umożliwia jego funkcjonowanie w konkurencyjnej formule (ponad siecią elektroenergetyczną, przy zachowaniu jej technicznego bezpieczeństwa).

A jakie technologie umożliwiają monizm elektryczny OZE, czyli wykorzystanie najwyższej - w świetle teorii egzergii - użyteczności energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych do zaspokajania wszystkich potrzeb energetycznych. Są to przede wszystkim źródła OZE (referencyjny zestaw tych źródeł w wypadku Polski w pełni się już ustabilizował). Dalej są to technologie cyfrowe (teleinformatyczne i energoelektroniczne zmieniające sposób użytkowania energii elektrycznej, ale też sposób wykorzystania sieci elektroenergetycznych, i organizację "usług systemowych"). Są to technologie akumulatorowe, najintensywniej rozwijające się w ostatnich kilku latach. Wreszcie są to technologie materiałowe i rozwiązania systemowe budynku pasywnego. Podkreśla się przy tym, że transformacja do monizmu elektrycznego OZE umożliwia praktycznie bez ograniczeń dyfuzję nowych konkurencyjnych technologii, jeśli się one pojawią (nie umożliwia takiej dyfuzji, a w każdym razie bardzo ją ogranicza, energetyka jądrowa).