Raport: Polska może osiągnąć neutralność klimatyczną do 2050 r.

Raport "Droga do neutralności klimatycznej w sektorze wytwarzania energii elektrycznej w 2050 r." autorstwa Jana Rączki opublikowała Fundacja Przyjazny Kraj. Według autora osiągnięcie neutralności klimatycznej przez Polskę jest możliwe, a paradoksalnie obecny stan polskiego sektora energetycznego może być naszym atutem.

Jak czytamy w raporcie, przy zapewnieniu odpowiedniej pojemności magazynów energii, Polska może w 100 proc. oprzeć się na odnawialnych źródłach energii. Osiągnięcie tego celu według autora, wymaga uruchomienia w naszym kraju mocy w energetyce solarnej i wiatrowej równych mocom zainstalowanym w tego typu źródłach w Niemczech, czyli odpowiednio: 50 GW i 60 GW. Miałyby one zapewniać rocznie ok. 200 TWh energii elektrycznej.

Jan Rączka podkreśla przy tym, że dojście do neutralności klimatycznej wymaga odpowiedniego programu inwestycyjnego opartego przede wszystkim na wielkoskalowych elektrowniach i magazynach energii (przedziale 100-200 MW). W jego ocenie dopiero wtedy uzyskamy odpowiednie moce oraz niskie koszty energii.

Według autora raportu nie ma obecnie potrzeby uruchamiania nowych mechanizmów wsparcia, wystarczy nakierować mechanizmy obecnie funkcjonujące na cele klimatyczne. W jego ocenie zarówno system aukcyjny OZE jak rynek mocy są dobrze ustrukturyzowane. Poprzez aukcje OZE należy wspierać wielkoskalowe inwestycje w elektrownie słoneczne i wiatrowe, natomiast rynek mocy należy nakierować na magazyny energii - baterie i technologie wodorowe , a w okresie przejściowym również źródła gazowe

Jednocześnie autor opracowania uważa, że trzeba rozważyć, czy budowa elektrowni jądrowych, zarówno dużych bloków rzędu 1000 MW, jak i mikro - Small Modular Reactor do 300 MW) ma sens wobec coraz bardziej realnej możliwości oparcia krajowej energetyki wyłącznie na odnawialnych źródłach energii oraz unowocześnianych technologiach magazynowania energii, w szczególności wodorowych. W jego ocenie występuje obecnie sprzeczność między kierunkiem jądrowym i wodorowym rozwoju energetyki.

Autor raportu rekomenduje przyjąć osiągnięcie neutralności klimatycznej jako wiążący cel na rok 2050. Jednocześnie uważa, że należy wycofać regulację ograniczającą lokowanie elektrowni wiatrowych na lądzie (tzn. ustawa odległościowa). W jego ocenie należy nakierować aukcje OZE na wsparcie wielkoskalowych elektrowni słonecznych i wiatrowych. Rekomenduje on również przyznanie z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, po notyfikacji pomocy publicznej w Komisji Europejskiej, dotację PGE na dokończenia elektrowni szczytowo-pompowej w Młotach. Zaleca również ustawienie kryterium emisyjne CO2 na rynku mocy, żeby z jednej strony nie mieściły się w nich żadne technologie węglowe, a z drugiej strony zachęcać do budowy nowych bloków gazowych. Jan Rączka rekomenduje również korektę rynku mocy w taki sposób, aby preferować w aukcjach nowe inwestycje w litowo-jonowe magazyny energii i wspierać je 10-letnimi kontraktami na dostawy mocy. W jego ocenie transformację energetyczną trzeba potraktować jako szansę na głęboką modernizację całej gospodarki, ze szczególnym naciskiem na jak najszersze wykorzystanie technologii wodorowych.

Autor raportu dr. Jan Rączka jest prezesem zarządu spółki Alternator. Przygotowywał analizy dla amerykańskiego think tanku Regulatory Assistance Project i polskiego Forum Energii. Był prezesem Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej i finansistą w Europejskim Banku Odbudowy i Rozwoju. Pełnił funkcję adiunkta na Wydziale Nauk Ekonomicznych Uniwersytetu Warszawskiego. Absolwent K.U. Leuven w Belgii.

Fundacja Przyjazny Kraj, na której zlecenie powstał raport, powołana została w 2013 roku przez prywatnych fundatorów, jest organizacją pozarządowa, która w celach statutowych posiada m.in. prowadzenie badań i analiz dotyczących systemów regulacyjnych i ekonomicznych, promowanie wolności gospodarczej i rozwoju przedsiębiorczości, działalność edukacyjną, podejmowanie działań wspierających rozwój aktywności obywatelskiej i społecznej, wzrost efektywności działania instytucji państwowych i samorządowych.