Projekty uchwał dotyczące wprowadzenia na Pomorzu ograniczeń i zakazów w zakresie eksploatacji urządzeń, w których następuje spalanie paliw zaprezentowali podczas poniedziałkowej sesji wicemarszałek pomorski Józef Sarnowski oraz zastępca dyrektora Departamentu Środowiska i Rolnictwa Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego Tadeusz Styn.

Wyjaśnili oni, że podczas konsultacji społecznych projektu uchwały antysmogowej dla Pomorza (z wyłączeniem Sopotu - osobną uchwałę antysmogową dla tego miasta podjęto w lutym) zdecydowano o rozdzieleniu dokumentu na dwa akty prawne. Jeden został opracowany dla terenów położonych na obszarach miast, a drugi dla terenów pozamiejskich.

Jak tłumaczyli, różnica między zapisami obu uchwał polega na tym, że na terenach wiejskich - pod pewnymi warunkami - dopuszczony został nieco szerszy zakres stosowania paliw stałych.

Zgodnie z przyjętymi w poniedziałek rozwiązaniami mieszkańcy pomorskich miast, którzy ogrzewają domy kotłami CO lub piecami na paliwa stałe, będą zobowiązani do podłączenia budynków do miejskiej sieci ciepłowniczej lub gazowej. Jeśli nie będzie to możliwe, nowe przepisy pozwalają właścicielom nieruchomości na stosowanie gazu lub lekkiego oleju opałowego.

Na wsiach, jak podkreślono, priorytet mają stanowić sieci ciepłownicze. Ustawa nie wprowadza obowiązku korzystania z gminnych sieci gazowych. Mieszkańcy będą musieli wymienić piece i kotły na nowoczesne. W uchwale znalazły się też zapisy zakazujące stosowania najgorszej jakości paliw stałych. Chodzi m.in. o węgiel brunatny, węgiel kamienny o uziarnieniu poniżej 3 mm, muły i flotokoncentraty oraz biomasę o wilgotności powyżej 20 proc.

Uchwała dopuszcza, pod określonymi warunkami, stosowanie kominków. "Właściciele kominków, które nie są głównym źródłem ogrzewania domostwa, nie muszą z nich rezygnować. Dym z kominka nie może być jednak uciążliwy dla sąsiedztwa. Przestarzałe wkłady należy wymienić na ekologiczne. Do spalania w kominku należy używać specjalnego drewna lub w przypadku biokominków - olejów" - tłumaczył Tadeusz Styn.

Podczas sesji głos zabrał również marszałek województwa pomorskiego Mieczysław Struk. Wyjaśnił on, że pracom nad kształtem poszczególnych dokumentów towarzyszyły konsultacje zarówno z samorządowcami, jak i organizacjami ekologicznymi. Podkreślił, że celem uchwał antysmogowych jest zmniejszenie emisji szkodliwych pyłów do atmosfery.

"Skala problemu jest gigantyczna. W województwie pomorskim mamy ok. 100 tys. kotłowni i emitorów wysokoemisyjnych zanieczyszczających powietrze. Warto wspomnieć o powiązaniu zanieczyszczenia środowiska z chorobami cywilizacyjnymi, które dotykają mieszkańców naszego regionu. Takie jak m.in. choroby płuc czy układu krążenia" - mówił marszałek Struk.

Jak podkreślił, wymiany starych urządzeń na niskoemisyjne odbywać się będą etapami, w zależności od klasy pieców i kotłów. Te instalacje, które nie mają określonej klasy albo są 1 lub 2 kategorii, należy zlikwidować do 1 września 2024 r. Piece i kotły o klasie 3 i 4 mieszkańcy wsi i miasteczek będą zobowiązani wymienić do września 2026 r. Urządzenia najwyższej - 5 klasy - wykorzystywać będzie można do lipca 2035 r.

"Spośród 100 tys. emitorów ciepła jest wiele, które dzisiaj nie spełniają żadnych norm, a są użytkowane przez najbiedniejszych mieszkańców naszego województwa. Nie stać ich na to, aby w krótkim czasie osiągnąć efekt, o który zabiegamy. Dlatego przyjęliśmy rozwiązanie rozciągnięte w czasie. Do 1 września 2024 r. wszystkie pozaklasowe kotłownie muszą zostać zlikwidowane. Wydłużyliśmy ten czas o jeden rok wierząc, że do tego momentu mieszkańcy będą mogli skorzystać z unijnego dofinansowania" - wyjaśnił Struk.

Jak wskazał wicemarszałek województwa pomorskiego Józef Sarnowski, jednym z narzędzi mających ułatwić to zadanie jest program "Czyste Powietrze". Dodał, że gminy będą mogły przystąpić też do rządowego programu "Stop Smog", w ramach którego można ubiegać się o dofinansowanie w wysokości 70 proc. kosztów dla inwestycji polegających na termomodernizacji i wymianie źródła ogrzewania w jednorodzinnych budynkach mieszkalnych, których właścicielami lub współwłaścicielami są osoby zagrożone ubóstwem energetycznym.