Informacje podstawowe

Celem REMIT jest zapewnienie integralności i przejrzystości handlu na hurtowych rynkach energii i gazu w Europie, w szczególności poprzez nadzór aktywności poszczególnych podmiotów zajmujących się obrotem energią elektryczną i gazem na tych rynkach. Zwiększenie integralności i przejrzystości hurtowych rynków energii i gazu ma nastąpić poprzez pobudzenie otwartej i uczciwej konkurencji na rynkach. To zapewni wzrost zaufania do tych rynków oraz spowoduje, że ceny na nich ustalane odzwierciedlać będą uczciwą i konkurencyjną grę rynkową popytu i podaży. Jednocześnie REMIT ma zagwarantować wykrywanie i ściganie nadużyć na hurtowych rynkach energii, a także ochronę interesów odbiorców końcowych energii i gazu oraz nabywanie przez nich tych towarów w przystępnych cenach.

Zakres regulacji 

REMIT znajduje zastosowanie do uczestników rynku energii i gazu, czyli podmiotów, które dokonują transakcji dotyczących tzw. produktów energetycznych sprzedawanych w obrocie hurtowym. 

Zgodnie z REMIT pod pojęciem produktów energetycznych sprzedawanych w obrocie hurtowym należy rozumieć:

• kontrakty na dostawę energii elektrycznej lub gazu ziemnego w przypadku gdy dostawa ma miejsce w Unii Europejskiej,
• instrumenty pochodne dotyczące energii elektrycznej lub gazu ziemnego wytwarzanych, sprzedawanych lub dostarczanych w Unii Europejskiej,
• kontrakty dotyczące transportu energii elektrycznej lub gazu ziemnego w Unii Europejskiej,
• instrumenty pochodne dotyczące transportu energii elektrycznej lub gazu ziemnego w Unii Europejskiej.

Kontrakty na dostawę i dystrybucję energii elektrycznej lub gazu ziemnego na potrzeby klientów końcowych o zdolności konsumpcji równej lub mniejszej niż 600 GWh rocznie nie stanowią produktów energetycznych sprzedawanych w obrocie hurtowym. Zdolność konsumpcji definiowana jest tutaj jako zużycie przez klienta końcowego energii elektrycznej lub gazu ziemnego przy wykorzystaniu przez niego swojej pełnej zdolności produkcyjnej.

Dodatkowo przepisów REMIT, dotyczących zakazu wykorzystywania informacji wewnętrznych (art. 3 REMIT) oraz zakazu manipulacji (art. 5 REMIT), nie stosuje się do produktów energetycznych sprzedawanych w obrocie hurtowym, które są instrumentami finansowymi. W tym przypadku zastosowanie znajdą bowiem stosowne regulacje rynku finansowego w szczególności postanowienia rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 596/2014 z dnia 16 kwietnia 2014 r. w sprawie nadużyć na rynku (rozporządzenie MAR).

Obowiązki wynikajace z REMIT

REMIT wprowadza pięć kluczowych obowiązków/zakazów:

• obowiązek publikacji tzw. informacji wewnętrznych tj. informacji, które nie zostały podane do publicznej wiadomości, a mogą mieć wpływ na ceny produktów energetycznych sprzedawanych w obrocie hurtowym. W szczególności informacji o planowanych i nieplanowanych dostępnościach jednostek wytwórczych, których właścicielem jest lub które kontroluje dany uczestnik rynku;
• zakaz wykorzystywania informacji wewnętrznych tj. zakaz prowadzenia obrotu w zakresie produktów energetycznych sprzedawanych w obrocie hurtowym w oparciu o takie informacje, zakaz ujawniania takich informacji oraz zakaz zlecania innej osobie zawierania transakcji w oparciu o takie informacje do momentu podania tych informacji do publicznej wiadomości. Co ważne, z chwilą upublicznienia danej informacji traci ona przymiot informacji wewnętrznej;
• zakaz manipulacji i prób manipulacji na hurtowych rynkach energii. Ten zapis można sprowadzić do zakazu zawierania transakcji generujących lub mogących generować fałszywe, lub wprowadzające w błąd sygnały dotyczące podaży produktów energetycznych sprzedawanych w obrocie hurtowym, popytu na takie produkty lub ich ceny (w tym wszelkie mechanizmy mające na celu sztuczne kształtowanie cen);
• obowiązek rejestracji w rejestrze prowadzonym przez krajowy organ regulacyjny jako uczestnik rynku, a także niezwłocznej aktualizacji danych w rejestrze. Rejestracja następuje za pośrednictwem systemu informatycznego tzw. CEREMP (ang. Centralised European Register of Energy Market Participants) i jest wymagana, aby dany uczestnik rynku realizował obowiązek raportowania, o którym mowa poniżej. W Polsce organem prowadzącym rejestr, w którym dokonuje się rejestracji, jest Prezes Urzędu Regulacji Energetyki;
• obowiązek raportowania danych o zawartych transakcjach i zleceniach dotyczących produktów energetycznych sprzedawanych w obrocie hurtowych do ACER, czyli Agencji ds. Współpracy Organów Regulacji Energetyki (ang. Agency for the Cooperation of Energy Regulators). Dzięki temu, ACER dysponuje wiedzą umożliwiającą bieżący monitoring aktywności podmiotów na rynkach energii elektrycznej i gazu w Unii Europejskiej i wykrywanie wszelkich nadużyć.

Sankcje

REMIT zobowiązał państwa członkowskie do wprowadzenia stosownych sankcji za naruszenia przepisów rozporządzenia. Charakter sankcji oraz ich zakres pozostawiono w gestii regulatorów krajowych. Rozporządzenie wprowadza jedynie (w art. 15) ogólny obowiązek informowania o zaistniałych (zauważonych) nadużyciach, dla osób zajmujących się zawodowo pośredniczeniem w zawieraniu transakcji.

W Polsce przepisy dotyczące naruszeń REMIT zawiera ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. prawo energetyczne. Polski ustawodawca zastosował sankcje o dwojakim charakterze:

1. Kary pieniężne nakładane przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki w wysokości od 100.000 do 10.000.000 PLN w przypadku:
   • naruszenia obowiązku publikacji informacji wewnętrznych,
   • naruszenia obowiązku raportowania danych do ACER,
   • niedopełnienia obowiązku rejestracji lub aktualizacji danych podanych w formularzu rejestracyjnym (CEREMP).

Niezależnie od opisanych wyżej kar pieniężnych nakładanych na dane przedsiębiorstwo, Prezes Urzędu Regulacji Energetyki może dodatkowo obciążyć kierownika tego przedsiębiorstwa karą pieniężną w kwocie odpowiadającej równowartości 300% jego miesięcznego uposażenia.

1. Odpowiedzialność karna w tym kara grzywny oraz kara pozbawienia wolności do lat 10 (albo obie te kary łącznie) w przypadku:
   • dokonania manipulacji lub próby manipulacji na rynku,
   • naruszenia zakazu wykorzystywania informacji wewnętrznych, 
   • braku przekazania Prezesowi URE informacji o uzasadnionym podejrzeniu manipulacji na rynku, próby manipulacji na rynku lub niewłaściwego wykorzystywania informacji wewnętrznych (dotyczy osób zawodowo zajmujących się pośredniczeniem w zawieraniu transakcji).

Naruszenia REMIT w zakresie manipulacji na rynku oraz niezgodnego z prawem wykorzystywania informacji wewnętrznych mogą być wykrywane w trakcie prowadzonego przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki postępowania kontrolnego – tzw. kontroli REMIT.