Kto będzie pierwszy ciąć podaż LNG? OLEC - Organization of the LNG Exporting Countries.

Firmy naftowe i gazowe wykorzystują każdą możliwą dźwignię finansową zanim będą zmuszone zmniejszyć wypłaty należnych (spodziewanych / oczywistych) dywidend. Ograniczają wydawanie miliardów dolarów na inwestycje¹, zawieszają programy wykupu akcji, obniżają koszty operacyjne i opóźniają zatwierdzanie bieżących projektów, zaczynają podliczać straty. Schlumberger, największa na świecie firma świadcząca usługi w zakresie pól naftowych, zakłada straty w wysokości 7,4 miliarda dolarów , w związku z rekordowo niskimi cenami ropy i przestojami związanymi z pandemią koronawirusa. Spadek ceny ropy Brent do najniższego poziomu od 2002 r. - spowodował także gwałtowne przeceny ceny ich akcji. A jeszcze kilka tygodni temu rynki energii koncentrowały się na dostawach - mieliśmy kryzys "nadpodaży" także z największego rynku surowcowego świata, ze Stanów Zjednoczonych, które potrzebowały wtedy eksportu, aby zrównoważyć swój rynek wewnętrzny.

Teraz kompletnie zmieniła się perspektywa - chodzi już tylko o popyt, o jakąkolwiek próbę jego ratowania - kto pamięta kiedy ostatni raz tankowałładował swoje auto? Popyt jest śladowy, praktycznie go nie ma "wystarczająco blisko". Nie ma jeszcze żadnego nawet niewyraźnego wskaźnika tego, jak szybko lub kiedy może się odbić. No właśnie popyt... .

Rys.1. Historyczne spadki światowego popytu ropy naftowej [mln baryłek/dzień] Źródło: Opracowanie Instytut Studiów Energetycznych na podstawie Argus.

7 kwietnia 2020 r. Argus Crude and Refined Products Outlook pokazał wpływ pandemii na spadek globalnego popytu na ropę naftową, gdzie dzienne zapotrzebowanie spadło do poziomów najniższych od ponad 40 lat, do czasu kiedy ropa stała się towarem zbywalnym (commodity). To prawie dwa pokolenia! A należy zakładać, że nie jest to koniec spadków. Każda informacja o nowych zakupach cytowana jest przez agencje jak przylatująca na wiosnę jaskółka, ale czyż one czynią wiosnę?

15 kwietnia Reuters poinformował, że pojawiło się zapytanie niemieckiej firmy energetycznej EnBW, która chciała zakupić cztery dostawy skroplonego gazu ziemnego (LNG) do dostarczenia w III kw. 2020r. do rozładunku w północno-zachodniej Europie. Na ostatniej aukcji zakupu LNG dla singapurskiego Pavilion w zapytaniu ofertowym pojawiła się informacja, że dostawca musi wskazać wielkości emisji CO2 dla całego łańcucha dostawy w pełnym 5 letnim cyklu kontraktowym i parametr ten będzie miał kluczowe znaczenie dla wyboru dostawcy. Jeszcze miesiąc temu takie wymaganie byłoby nie do pomyślenia!

Niskie ceny ropy naftowej determinują bardzo niskie ceny dla tzw. natural gas liquids (NGL) metan, etan, propan, butan i można mówić o efekcie domina na rynku gazu ziemnego.

Już pod koniec marca widoczne były spadki cen surowca na większości giełd światowych. Na europejskiej TTF osiągnęły wartości najniższe w historii prowadzonych pomiarów (przez Plattsa) - 6,95 Euro/MWh, a dostawy LNG na zasadach DES (delivery ex ship) do Europy Północno-Zachodniej wyceniano poniżej 6 Euro/MWh. (ok. 24 pln/MWh). Ceny dla dostaw spotowych LNG w Platts JKM ³ spadły poniżej 2,3 USD/MMBtu (ok. 84 USD/1000 m3; ok 6 Euro/MWh) przy dominującym "zwyżkowym nastroju", a ceny LNG dla kontraktów indeksowanych powiązanych z cenami ropy naftowej ⁴ spadły do 4,20 USD/MMBtu "bez nadziei na ożywienie", ponieważ notowania cen dla ropy naftowej nie zareagowały na cięcia produkcji OPEC i Moskwy. Zakłada się, że ceny JKM pozostaną poniżej 3 USD/MMBtu co najmniej do października 2020 (zob. także przypis 1.). Co więcej ceny te są znacznie niższe od progów kosztów ponoszonych przez wielu producentów LNG i stanowią mocny argument dla firm, aby ograniczyć straty poprzez zamknięcie wydobycia wszędzie gdzie jest to możliwe i rozpocząć proces "zakręcania kurków".

W naszej ocenie pisanej w trzeciej dekadzie kwietnia nie widzimy podstaw do optymizmu. Na globalnym rynku LNG widać już ograniczenia podaży w zakładach produkujących LNG traktowane jako jedyny sposób, aby pomóc przywrócić równowagę popytu i podaży, gdy ceny gazu ziemnego osiągają rekordowo niskie poziomy, gdy na horyzoncie brakuje popytu, gdy pandemia COVID-19 wciąż wymyka się spod kontroli i nie widać możliwości jej zakończenia przed upływem roku, a niektórzy mówią nawet o dwóch latach.

Rys.2. Wpływ pandemii COVID-19 na notowania LNG [USD/MMBtu] Źródło: Opracowanie Instytut Studiów Energetycznych na podstawie S&P Global Platts ⁵

Dziś bardziej niż efemeryczny charakter rynków energii zabrał wczorajszą pewność i znacząco utrudnia myślenie mające na celu zapewnienie wczorajszej pewności co do naszych głównych podstaw prognozowania: podaży, popytu, zapasów lub ceny. Jutro nic nie będzie tak jak wczoraj. Dalej - nowa "norma" będzie się różnić od starej, a i ona raczej nie zostanie ujawniona w najbliższym (przewidywalnym) czasie.

Wydaje się, że w przypadku globalnych rynków gazu ziemnego i LNG konstruktywne dzisiaj jest skupienie się na problemach strukturalnych, które niedostrzegane (pomijane?) istniały na długo zanim ktokolwiek usłyszał o "dystansie społecznym" powodowanym COVID-19.

Zawieszenia, zamknięcia, opóźnienia, bankructwa niektórych projektów infrastrukturalnych są oczywiście nieuniknione, a niektórzy wytwórcy LNG będą bardziej dotknięci niż inni (koszty stałe, wybrana technologia, lokalizacja) i spodziewane ograniczanie podaży, dostaw LNG prawdopodobnie zostanie rozłożone na szeroką gamę producentów, nawet na tych o wysoce konkurencyjnej ekonomice projektów. Ograniczenia dotkną szereg innych mechanizmów rynkowych takich jak:

infrastruktura magazynowa (tankowce jako magazyny!),
wypełnione podziemne magazyny gazu,
zdolności wysyłka/przyjęcie także przeładunek (będą kluczowe dla podejmowania decyzji)
konkurencyjne - czytaj jeszcze tańsze - dostawy gazu rurociągowego wszędzie gdzie będzie to możliwe,
brak stymulacji wzrostu popytu,
problematyczna rola kontraktów długoterminowych (w przeszłości podstawa finansowania biznesu gazowego)

Ograniczenia wszelakie, w naszej ocenie, pomogą przede wszystkim przywrócić równowagę rynku LNG ponieważ to rozwój rynku LNG w ostatniej dekadzie był spektakularny. Jak Feniks z popiołów po II wojnie światowej ruszył światowy rynek ropy naftowej, spodziewamy się, że koronawirus będzie triggerem dwóch rynków - gazu ziemnego szczególnie w postaci LNG oraz wodoru (to historia na osobny tekst).

Dziś musimy spojrzeć na skalę zniszczenia popytu LNG, szczególnie gdy światowy popyt na ropę jest na drodze gwałtownego spadku bez wyznaczonego minimum, analitycy, traderzy oczekują, że popyt na LNG wzrośnie (w przeciwieństwie do wielu innych branż) w 2020 r., pomimo wyłączeń infrastruktury wzmiankowanych powyżej.

Okazuje się, że eksport do najlepszego rynku LNG, dla dostawców amerykańskich, do Azji przestał być opłacalny. Koszty łączne dostawy są wyższe niż notowania na Henry Hub. Przypominamy, że odbiorca w Azji musi, w najgorszym wypadku, uiścić opłatę za anulowaną dostawę jedynie jako karę za anulowanie amerykańskiego "cargo" LNG, natomiast anulowanie dostawy z Australii lub katarskiego LNG pociąga za sobą koszt odbioru lub zapłaty za pełną wysyłkę (umowy "take or pay")⁶. Ale dynamika wzrostu popytu LNG nie jest taka prosta (zupełnie abstrahujemy od faktu znaczącego i dynamicznego wypierania przez gaz ziemny węgla brunatnego i kamiennego, gdyż gaz jako surowiec energetyczny okazuje się dziś tańszy!).

Poza USA większość producentów LNG znajduje się na wyższym poziomie kosztów rentowności. Jak podają analitycy (między innymi S&P Global Platts):

Prelude FLNG firmy Shell, oraz państwowy PETRONAS ze spółkami FLNG 1 i FLNG 2 z szacowanym kosztem rentowności przekraczającym 8 USD/MMBtu.
Australijskie terminale Gladstone - australijskie LNG LNG Origin Energy-ConocoPhillips, Gladstone LNG (operator Santos) i LNG Shell Queensland Curtis - znajdują się w najwyższym spektrum kosztów 11-12USD / MMBtu
QATAR GAS koszty gazu ziemnego poniżej 2 USD/MMBtu i kosztów skroplenia około 1,79 USD / MMBtu.
Novatek⁷ - według informacji podawanych przez Marka Gyetvaya (Chief Financial Officer w firmie Novatek) rosyjski Novatek jest w stanie dostarczać LNG do Europy w cenie na poziomie 3,15 dol./MMBtu oraz wydobywać gaz ziemny za cenę 0,1 dol./MMBtu.

Obecnie sytuacja światowego LNG, w naszej ocenie, nie różni się znacząco od roku 2009 w Europie, kiedy długoterminowe kontrakty na dostawy rurociągowe gazu ziemnego indeksowane ropą naftową w UE zaczęły być "nie rynkowe" - szczególnie w krajach objętych recesją. A pamiętamy, że w Europie rozwiązania tego problemu były ogromne i miały szeroki zasięg - nawet 90% kontraktów. 10 lat temu przeprojektowano niektóre kontrakty tak, żeby zawierały na przykład mniejsze wzrosty wolumenu kontraktów w odpowiedzi na prośby o wydłużenie terminów. Pojawiły się umowy, które całkowicie zmieniły się swój charakter na natychmiastową indeksację ceny, ale utrzymały wolumen i długość kontraktu. Wreszcie pojawiło się mnóstwo transakcji hybrydowych, które obejmowały zarówno indeksację ceną ropy naftowej, jak i cenę spot dla kontraktach krótszych.

Koronawirus sprawił, że nawet w przypadku dalej rosnącej populacji (oby...) i rosnących standardów życia (te obserwujemy już dzisiaj - można tygodniami efektywnie pracować zdalnie!) natural gas liquids będą silnie napędzać popyt na energię przy niższych emisjach. Na energię i na ekologiczną petrochemię (etylen, propylen biodegradowalny samoistnie - dlaczego nie?).

Skoro tak dobrze, raczej optymistycznie to skąd w tytule OLEC zapytacie? OLEC czyli wizja kartelu, nowej organizacji, eksporterów LNG, podobna do tego kartelu OPEC? M.A. Rotschild ponad 200 lat temu powiedział: "Dajcie mi kontrolę nad podażą pieniądza, a przestanie mnie obchodzić kto stanowi prawo". Wtedy jeszcze nie znaliśmy jako ludzkość ropy naftowej. Dzisiaj widzimy wszystkie przesłanki do tego, aby twierdzić, że już wkrótce powstanie kartel kontrolujący eksport skroplonego gazu ziemnego.

Przypisy:

¹ Sikora A., Sikora M., "Polskie LNG w pierwszym kwartale 2020″, CIRE, 31.03.2020 - https://www.cire.pl/item,195902,13,0,0,0,0,0,polskie-lng-w-pierwszym-kwartale-2020.html

² https://www.msn.com/en-us/finance/markets/schlumberger-posts-2474-billion-loss-on-record-low-oil-prices-related-to-coronavirus-pandemic/ar-BB12MaTH

³ JKM TM (Platts Japan Korea Marker) to referencyjna wycena Platts dla cen skroplonego gazu ziemnego (LNG) dla miejscowych dostaw fizycznych w umowach natychmiastowych, przetargach oraz krótko-, średnio- i długoterminowych kontraktach zarówno w Azji Północno-Wschodniej, jak i na całym świecie. JKM TM odzwierciedla wartość rynkową dostaw natychmiastowych dostarczanych ex-ship (DES) do Japonii, Korei Południowej, Chin i Tajwanu. Dostawy do tych lokalizacji odpowiadają większości światowego zapotrzebowania na LNG.

WEST INDIA (Platts DES West India) Platts publikuje codzienne wyceny DES West India dla łącznie pięciu okresów półrocznych. Platts wycenia dostawy do dostarczenia w drugim, trzecim, czwartym, piątym i szóstym półrocznym cyklu od daty publikacji. Miesięczna wycena DES West India oparta jest na średniej z dwóch miesięcy półrocznych DES West India, które odpowiadają okresowi dostawy JKM. Notowanie jest publikowane po dokonaniu "współpracy redakcyjnej" z producentami, konsumentami, handlowcami, brokerami, spedytorami i innymi aktywnymi uczestnikami rynków spot dla dostaw dostarczanych na bazie ex-ship (DES) w portach na zachodnim wybrzeżu Indii, które mogą przyjmować ładunek o minimalnej wielkości 135 000 m3

NWE TM (Platts North West Europe) - notowanie cen kontraktów gazowych indeksowany cenami ropy naftowej (GCI - gas contract index) Wskaźnik cen kontraktów gazowych indeksowanych ropą to wskaźnik cen gazu pokazujący cenę wyjściową modelowej długoterminowej sprzedaży gazu dla Północno Zachodniej Europy. Oblicza się go co miesiąc dla bieżącego miesiąca, miesiąca z wyprzedzeniem i drugiego miesiąca z wyprzedzeniem. Platts codziennie publikuje różnice między tą liczbą miesięczną a jej istniejącymi wycenami cen gazu dla kontraktów na następny dzień, na miesiąc i na drugi miesiąc w brytyjskim NBP i holenderskim TTF. Miesięczna cena wskaźnikowa jest obliczana w euro za MWh. Platts publikuje również przeliczone wartości w GBP(pensy) / mmBtu i USD/ mmBtu, stosując kurs wymiany w dniu obliczania wskaźnika miesięcznego.

GCM TM (Platts Gulf Coast Marker - od 16/06/2016), notowanie cen odzwierciedlających dzienną wartość eksportu LNG w formule FOB
z amerykańskiego wybrzeża Zatoki Perskiej. W odróżnieniu od Australii, Kataru i innych dużych krajów eksportujących LNG, amerykański LNG nie ma ograniczeń docelowych. Istnieje również znacznie większa elastyczność w zakresie wielkości odbioru. Czynniki te sprawiają, że amerykański LNG jest atrakcyjny dla kupujących i sprzedających, którzy chcą handlować w krótkim okresie. Zobacz także: https://www.spglobal.com/platts/en/our-methodology/price-assessments/lng/platts-gulf-coast-marker-gcm-lng-price-assessment

⁴ Ponad 70% LNG jest sprzedawane na stałych długoterminowych umowach, w których kolejne dostawy są wyceniane na podstawie formuły cenowej opartej o kwotowanie ropy naftowej (vide PGNiG i kontrakt katarski). Te indeksowane ceną ropy kontrakty na dostawy Dostawy LNG były drogie dla azjatyckich nabywców ze względu na wysokie ceny ropy w porównaniu do spotowych cen LNG. Ale krach cen ropy zamknął lukę między indeksowanymi i spotowymi cenami LNG, co ma poważne konsekwencje dla obecnych i przyszłych rynków LNG. W perspektywie długoterminowej także poziom zmagazynowanego gazu ziemnego będzie miał wpływ na cenę gazu na europejskich giełdach oraz na ceny spot LNG. Obecnie wszystkie światowe rynki, w tym ceny surowców energetycznych, znajdują się w kryzysie. (Także: Sikora A., Sikora M., "Polskie LNG w pierwszym kwartale 2020 r." Biznes Alert:
https://biznesalert.pl/ise-polskie-lng-pierwszy-kwartal-analiza-transport-energetyka/
CIRE:
https://www.cire.pl/item,195902,13,0,0,0,0,0,polskie-lng-w-pierwszym-kwartale-2020.html

⁵ https://www.spglobal.com/platts/en/market-insights/latest-news/natural-gas/041620-analysis-global-lng-supply-cuts-are-inevitable-but-who-will-blink-first-and-when

⁶ O sposobach kalkulacji cen dla amerykańskiego LNG pisaliśmy np.: Sikora A., Sikora M., "4,10 dol mmbtu za pierwsze LNG z USA"
http://www.cire.pl/item,148667,13,0,0,0,0,0,410-dolmmbtu-za-pierwsze-lng-z-usa.html BIZNES ALERT: http://biznesalert.pl/ise-dostawy-lng-usa-dobry-biznes-dla-polski-analiza/

⁷ Sikora A., Sikora M., "LNG w pierwszym kwartale 2019 r.", CIRE, 3.04.2019 - https://www.cire.pl/item,178478,13,0,0,0,0,0,lng-w-pierwszym-kwartale-2019-r-.html