Urynkowienie oznacza konkurencję - SERWIS INFORMACYJNY CIRE 24

Rozmowa z Dariuszem Luberą prezesem Polskiego Towarzystwa Przesyłu i Rozdziału Energii Elektrycznej skupiającej 33 zakłady energetyczne oraz Polskie Sieci Elektroenergetyczne SA

- Panie Prezesie, jaki kształt będzie miał tworzony właśnie polski rynek energii?

- Złożą się na niego trzy segmenty: kontraktowy, giełdowy i bilansujący Pierwszy z nich stanowią kontrakty zawierane przez wytwórców ze spółkami dystrybucyjnymi lub z uprawnionymi odbiorcami. Drugim są kontrakty giełdowe realizowane na działającej od lipca Giełdzie Energii. Trzeci wreszcie to rynek bilansujący stanowiący techniczne “dopięcie” wszystkich kontraktów.

- O korzyściach wynikających z liberalizacji nie trzeba chyba nikogo przekonywać...

- Głównym celem urynkowienia jest zapewnienie racjonalnych cen dla odbiorcy i dostaw energii o wysokich parametrach jakościowych oraz zagwarantowanie rentowności podmiotów funkcjonujących na rynku i bezpieczeństwa energetycznego kraju. Najważniejsze - moim zdaniem - są efekty, jakie liberalizacja przyniesie klientom. Wprowadzenie zasad rynkowych do obrotu energią zapewnia ograniczenie wzrostu cen, a w dalszej perspektywie winno prowadzić do ich obniżki. Dało to się już zauważyć w krajach Europy Zachodniej.

- Wspomniał Pan o Giełdzie Energii, najmłodszym i najbardziej rynkowym elemencie polskiego systemu energetycznego. Część przedstawicieli branży sceptycznie ocenia jednak dotychczasowy wolumen obrotów i kształtujące się ceny za megawatogodzinę. Eksperci szacują, że w najbliższych latach giełda nie będzie odgrywała dominującej roli na rynku i przejmie maksymalnie do 5 procent krajowego obrotu...

- Niskie, bo sięgające na razie 1 procenta zapotrzebowania krajowego systemu energetycznego, obroty w pierwszych miesiącach funkcjonowania giełdy nie są niczym nadzwyczajnym. Należy pamiętać, że jest to wciąż jeszcze faza rozruchowa. Brakuje nadal formalnych i technicznych warunków do tego, by giełda mogła przejąć większość krajowego obrotu energią. Podobnie zresztą wyglądało to w krajach zachodnich. W Hiszpanii również giełda startowała z niskiego pułapu obrotów, a obecnie realizowana jest przez nią większość transakcji. Tworzenie wolnego rynku jest konieczne, ale równocześnie trudne i czasochłonne. Jednak nawet teraz, w początkowej fazie działalności polskiej giełdy, nie można umniejszać jej roli. Choćby z tego powodu, że zanim zacznie dominować, będzie kreatorem cen przy zawieraniu kontraktów bilateralnych między wytwórcami a dystrybutorami.
Te zaś staną się w najbliższych latach podstawowym sposobem handlu prądem.

- Urynkowienie oznacza konkurencję, której polskie zakłady energetyczne do niedawna nie musiały się obawiać. Prawo energetyczne wprowadziło zasadę dostępu do sieci stron trzecich pozwalającą klientom swobodnie wybierać dostawcę energii. Na razie taką możliwość mają jedynie najwięksi instytucjonalni odbiorcy, a za kilka lat będą to mogli swobodnie czynić wszyscy. Czy polscy dystrybutorzy są przygotowani do rywalizacji z nowymi podmiotami, zwłaszcza zagranicznymi, i walki o klienta?

- W ciągu ostatnich dziesięciu lat musieliśmy w zakładach energetycznych zmienić podejście do tak specyficznego produktu, jakim jest energia elektryczna. Stało się jasne, że w centrum zainteresowania spółek dystrybucyjnych powinny znaleźć się potrzeby klienta. Konieczna była więc zmiana filozofii działania. Staramy się przede wszystkim poprawiać naszą sprawność i efektywność. Zakłady energetyczne od kilku lat wprowadzają nowe - korzystne cenowo i zachęcające do większego zużycia energii - taryfy, dają możliwość negocjacji cen, przygotowują się do uruchomienia procedury regulowania rachunków oraz składania zamówień Internetem, powszechne stały się infolinie dla klientów, podejmowane są prace na rzecz zmniejszenia strat sieciowych i utrzymania infrastruktury w stanie pozwalającym na zaspokojenie oczekiwań klientów. Chcemy, by z naszych usług byli zadowoleni zarówno odbiorcy indywidualni, jak i duzi klienci instytucjonalni. Konsekwentnie pracujemy też nad tym, aby przestano traktować prąd jako dobro ogólnie dostępne, należne każdemu niemal za darmo. Jest to towar, na sprzedaży którego zakłady energetyczne muszą zarabiać. Niewątpliwie urynkowienie oraz konkurencja - zwłaszcza ze strony podmiotów zagranicznych wchodzących na nasz rynek - przyspieszyły zmianę naszego podejścia do klienta.

- Zakłady energetyczne czeka prywatyzacja, Skarb Państwa zamierza bowiem sprzedać część akcji przedsiębiorstw podsektora dystrybucji do końca 2002 roku. Na jakim etapie jest teraz ten proces?

- Najbardziej zaawansowane w prywatyzacji są Górnośląski Zakład Elektroenergetyczny oraz warszawski STOEN. Inne zakłady energetyczne - zgodnie z rządowymi założeniami - będą prywatyzowane grupowo według następującego układu: Grupa G-8 - skupiająca ośmiu dystrybutorów z północy Polski, Grupa Południowo-Wschodnia, Grupa Południowo-Zachodnia, Grupa Zachodnia, Grupa Południowa i Grupa Wschodnia. Większość ma już zakończone - lub kończy procesy restrukturyzacyjne i czeka na ogłoszenie przetargów na wybór doradcy prywatyzacyjnego.

Dziękuję za rozmowę.