MIiR wyróżniło prośrodowiskowe "Polskie inwestycje przyszłości"

Gromadząca metale ciężkie roślina, rozbudowa Geotermii Podhalańskiej, szczecińska inwestycja w punkty zbiórki odpadów oraz turbina wiatrowa o pionowej osi obrotu - to "Polskie inwestycje przyszłości", wyróżnione w czwartek wieczorem przez Ministerstwo Inwestycji i Rozwoju.

Podczas uroczystości w Muzeum Śląskim w Katowicach - zorganizowanej w trakcie szczytu klimatycznego COP24 - uhonorowano finansowane przez Fundusze Europejskie prośrodowiskowe projekty, wybrane przez ekspertów MIiR jako szczególnie ambitne i innowacyjne, a jednocześnie potwierdzające, że ekologia i biznesowy sukces mogą iść w parze.

Inicjatywę przeprowadzono w czterech kategoriach. W kategorii innowacji dla środowiska wybrano projekt dr Alicji Babst-Kosteckiej z Instytutu Botaniki im. Władysława Szafera PAN w Krakowie: "Adaptacje Arabidopsis halleri do siedlisk skażonych metalami ciężkimi: powiązanie kontekstu środowiskowego, genomowego i fenotypowego".

Prace zespołu dr Babst-Kosteckiej dotyczą rzeżusznika Hallera (łac. Arabidopsis halleri) - delikatnej, kwitnącej na biało byliny. Wywodzi się ona z terenów górskich, ale z czasem rozprzestrzeniła się na górnicze hałdy i kopalnie, czyli tereny skażone, o dużym stężeniu metali ciężkich w glebie.

Rzeżusznik Hallera przyciągnął naukowców umiejętnościami przetrwania w takich warunkach, okazało się bowiem, że jest tzw. hiperakumulatorem - w swoich częściach naziemnych potrafi gromadzić od 100 do 500 razy więcej metali ciężkich niż inne rośliny. Zespół dr Babst-Kosteckiej przygotował unijny projekt, aby sprawdzić, skąd wzięła się ta cecha i jak można ją wykorzystać.

Do zbadania właściwości rzeżusznika Hallera założono wykorzystanie najnowszych technik z zakresu ekologii, biochemii, fizjologii i genetyki. Wyniki mają otworzyć drogę do wykorzystania tej rośliny na terenach poprzemysłowych pod kątem wiązania metali ciężkich. Finansowanie projektu o wartości 879 tys. zł w całości zapewnił program Inteligentny Rozwój.

W kategorii: ekoodpowiedzialność w biznesie w Katowicach wyróżniono rozbudowę systemu geotermalnego, przygotowaną przez Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej Geotermia Podhalańska. Firma rozbudowuje swój system geotermalny i przebudowuje system ciepłowniczy z wykorzystaniem odnawialnych źródeł energii.

Chociaż w Polsce instalacje geotermalne funkcjonują m.in. na Podhalu, ministerstwo odwołało się do szacunków naukowców wskazujących, że na ok. 40 proc. powierzchni Polski są zasoby ciepłych złóż wody termalnej, które mogłyby zostać użyte do produkcji energii. Ich wykorzystanie jest jednak nadal bardzo małe.

Wyróżniona inwestycja Geotermii Podhalańskiej o oszacowanej wartości 32,72 mln zł, przy wsparciu z Programu Infrastruktura i Środowisko na poziomie 12,25 mln zł, obniża energochłonność tego przedsiębiorstwa i zwiększa wykorzystanie energii geotermalnej o ponad sześć punktów procentowych.

W kategorii ekologicznego samorządu - miasta z wizją smartcity - wybrano rozbudowę sieci szczecińskich "ekoportów", czyli punktów selektywnej, możliwie przyjaznej dla mieszkańców zbiórki odpadów komunalnych (koszt projektu 5,48 mln zł, przy wsparciu z programu Infrastruktura i Środowisko na poziomie 2,67 mln zł).

Według informacji MIiR we wrześniu 2017 r. w mieście zaczął działać nowy Zielony Ekoport, w którym prąd pozyskuje się z baterii słonecznych na dachu, a wodę z opadów zbieranych w podziemnych zbiornikach. Część konstrukcji zaprojektowano tak, żeby mogły je porosnąć pnące rośliny, a we wnętrzu przewidziano salę edukacyjną do prowadzenia lekcji ekologii i szkoleń, a w weekendy - świetlicy dla najmłodszych.

W kategorii: ekostart-up 2018 w czwartek uhonorowano spółkę Vertical Axis Wind Technologies - za projekt dotyczący technologii wielopoziomowej wielkoskalowej turbiny wiatrowej o pionowej osi obrotu. Rozwiązanie ma zapewniać wysoką sprawność dzięki m.in. unikalnej lekkiej konstrukcji, znoszącej wysokie obciążenia.

Rozwiązanie - w opisie MIiR - ma wiele przewag w stosunku do turbin wiatrowych o poziomej osi obrotu, m.in. niewielkie nakłady inwestycyjne i łatwy transport konstrukcji. Mniejsza jest powierzchnia potrzebna do instalacji dla tej samej zainstalowanej mocy turbiny, niższe nakłady serwisowe (ze względu na niskie zamieszczenie generatora) i wyższa sprawność.

Wydłużony ma też być okres ekonomicznej użyteczności konstrukcji, zmniejszona emisja hałasu i wyeliminowane zjawisko miotania lodem. Przedsięwzięcie dotyczące rozwoju tego rozwiązania o wartości 1,05 mln zł wsparto prawie 800 tys. zł z programu Polska Wschodnia.