Agencja Dostaw Euratomu obchodzi sześćdziesięciolecie

1 czerwca przypada 60. rocznica działalności Agencji Dostaw Euratomu. Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Energii Atomowej (Euratom) - jeden z dwóch Traktatów rzymskich, które weszły w życie 1 stycznia 1958 r. uznawał za konieczne zapewnienie regularnych i sprawiedliwych dostaw materiałów jądrowych wszystkim konsumentom we Wspólnocie. Dlatego też w dniu 1 czerwca 1960 r. powołano Agencję Dostaw Euratomu (ESA).

Agencja ESA zapewnia, że wszystkie kraje Unii Europejskiej, które wykorzystują energię jądrową do celów pokojowych, otrzymują "regularne i sprawiedliwe" dostawy rud i paliw jądrowych oraz dąży do tego, aby kraje UE otrzymywały uran od zróżnicowanej gamy dostawców, bez nadmiernej zależności od jednego źródła. Prawo UE wymaga, aby wszystkie umowy o dostawy uranu i paliwa jądrowego w krajach członkowskich były zawierania za pośrednictwem ESA.

ESA koncentruje się na poprawie bezpieczeństwa dostaw do krajów UE i ponosi współodpowiedzialność za rentowność przemysłu jądrowego w Unii. W szczególności zaleca, aby przedsiębiorstwa energetyczne w UE, które są operatorami elektrowni jądrowych utrzymywały zapasy materiałów jądrowych i zaspokajały swoje potrzeby surowcowe poprzez zawieranie długoterminowych umów połączonych z dywersyfikacją źródeł dostaw.

Zadaniem ESA jest wykonywanie swoich uprawnień i, zgodnie z wymogami jej statutu, monitorowanie rynku w celu upewnienia się, że działania rynkowe poszczególnych użytkowników elektrowni jądrowych uwzględniają określone powyżej zasady.

Art. 52 traktatu Euratom wymaga, aby ESA zawierała umowy na dostawy materiałów jądrowych (rud, materiałów źródłowych i specjalnych materiałów rozszczepialnych) zgodnie z postanowieniami rozdziału 6. Umawiającymi się stronami są przedsiębiorstwa energetyczne, operatorzy reaktorów badawczych w UE lub producent / pośrednik sprzedający materiał jądrowy (przywóz do UE lub wywóz z UE, a także transfery wewnątrzwspólnotowe). Zawierając umowy na dostawy, ESA wdraża bezpośrednio unijną politykę dostaw materiałów jądrowych. ESA ma również prawo do zakupu materiałów jądrowych produkowanych w państwach członkowskich.

Na podstawie Traktatu Euratom ESA monitoruje również transakcje dotyczące usług w ramach jądrowego cyklu paliwowego (wzbogacanie, konwersja i wytwarzanie paliwa). Operatorzy są zobowiązani do przesyłania powiadomień zawierających szczegółowe informacje na temat swoich zobowiązań. ESA weryfikuje i potwierdza te powiadomienia.

Ponieważ rynek uranu i paliw jądrowych staje się coraz bardziej złożony, kompetencje ESA zostały wzmocnione decyzją Rady z dnia 12 lutego 2008 r. ustanawiającą statut ESA, który powierzył agencji utworzenie systemu monitorowania rynku jądrowego. Ma to na celu zapewnienie Wspólnocie wiedzy fachowej, informacji, porad i zaleceń na wszelkie tematy związane z funkcjonowaniem rynku materiałów i usług jądrowych. Agencja monitoruje również rynek i identyfikuje trendy rynkowe, które mogą mieć wpływ na bezpieczeństwo dostaw materiałów i usług jądrowych w UE.

Obserwacyjna rola ESA została dodatkowo rozszerzona, aby objąć aspekty związane z dostarczaniem izotopów promieniotwórczych dla celów medycznych w UE. Odbywa się to z jednej strony, w wyniku realizacji Konkluzji Rady "W kierunku bezpiecznego zaopatrzenia w radioizotopy do użytku medycznego w UE" (2010 i 2012) - wydanej w odpowiedzi na zwiększoną podatność na zakłócenia obecnego łańcucha produkcyjnego, który opiera się wyłącznie na małej liczbie starzejących się reaktorów badawczych oraz, z drugiej strony, jako dążenie do uzyskiwania niezbędnych dostaw materiałów jądrowych do produkcji tarczy ze wzbogaconego uranu, wykorzystywanych w procesie wytwarzania radioizotopów medycznych.