System Śląskich Magazynów Energii - nowe pomysły na magazynowanie energii (wideo)

W związku z transformacją energetyczną i procesem wygaszania kopalń stoimy przed wyzwaniem dotyczącym zagospodarowania pogórniczych terenów na Śląsku. Było ono tematem czwartkowego Forum MAP, podczas którego zaprezentowano ideę Śląskiego Systemu Magazynowania Energii.

W trakcie spotkania podpisano porozumienie oraz powołano Komitet Sterujący na potrzeby opracowania szczegółowej koncepcji Systemu, sposobu jego przygotowania i wdrożenia oraz analiz ekonomiczno-finansowych.

"System Śląskich Magazynów Energii niesie za sobą szereg korzyści. To nie tylko zagospodarowanie istniejącej infrastruktury ale także nowe miejsca pracy czy bezpieczeństwo i niezależność energetyczna całego regionu" - powiedział wiceszef MAP, Artur Soboń.

Po podpisaniu dokumentu odbyła się krótka debata. Uczestnicy rozmawiali o możliwościach dla pokopalnianych obszarów. W dyskusji wzięli udział:

- sekretarz stanu w MAP Artur Soboń, Pełnomocnik Rządu do Spraw Transformacji Spółek Energetycznych i Górnictwa Węglowego
- dyrektor Instytutu Techniki Górniczej KOMAG Dariusz Prostański
- prezes Spółki Restrukturyzacji Kopalń Janusz Gałkowski
- prezes Katowickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej Janusz Michałek

Szansa na rozwój

Aktualnie w samej tylko Spółce Restrukturyzacji Kopalń znajduje się:

- ponad 3 tys. hektarów gruntów zlokalizowanych na obszarze ponad 70 gmin,
- około 5 tys. budynków w zróżnicowanym stanie technicznym,
- ponad 6 tys. różnego rodzaju budowli.

Istniejącą infrastrukturę można zagospodarować na magazyny wykorzystujące krótkotrwałe wytwarzanie energii elektrycznej. Po adaptacji można skorzystać z urządzeń szybowych. Na przykład kiedy będzie potrzebna energia można ją wyprodukować poprzez gwałtowny strumień wody wlewany do szybu lub też w powolny sposób z wykorzystaniem grawitacyjnie przemieszczanych zbiorników wody, stanowiących przeciwciężary opuszczane do szybu i wylewanie jej na dnie.

OZE

Technologie magazynowania energii nie zastąpią klasycznych źródeł wytwórczych energetyki. Mają one wspierać i stabilizować rozproszony system OZE. Mieszkańcy Śląska dostrzegli już szansę w odnawialnych źródłach energii i obecnie region stał się liderem w liczbie instalacji fotowoltaicznych powstających w ramach programu Mój Prąd. Województwo przoduje zarówno pod względem liczby dofinansowań, jak też pod względem mocy instalacji. Do tej pory przyznano tam ponad 27 tys. dofinansowań do projektów mikroinstalacji PV o łącznej mocy niemal 158 tys. kW.

Fotowoltaika stała się trendem w całym kraju. Według danych Polskich Sieci Energetycznych, na koniec 2020 roku moc zainstalowana w fotowoltaice wyniosła około 4 GW. Na koniec 2021 roku moc ta może wynieść około 6 GW. Jest to niestety niestabilne źródło strumienia energii. Rozwiązaniem ma być właśnie magazynowanie energii.

Ten rynek rośnie w całej Europie. Według raportu SolarPower Europe, w 2019 roku na Starym Kontynencie zainstalowano bateryjne, domowe magazyny energii o łącznej pojemności 745 MWh - jest to wzrost o 57% w porównaniu do 2018 roku. W samych Niemczech zainstalowano domowe urządzenia o łącznej pojemności 496 MWh. W tym zestawieniu na kolejnych pozycjach uplasowały się: Włochy (89 MWh), Wielka Brytania (38 MWh), Austria (37 MWh) i Szwajcaria (20 MWh). Według SolarPower Europe, mimo epidemii w 2020 r. odnotowano ponowny wzrost inwestycji i przybyło instalacji o łącznej pojemności 810 MWh. Przewiduje się, że w 2022 r. przekroczony ma zostać próg 1 GWh zainstalowanych domowych magazynów w skali rocznej, a w 2024 r. ich łączna pojemność ma osiągnąć 7,2 GWh.

Magazynowanie energii

Domowe magazyny energii to jest tylko pierwszy poziom redukcji negatywnego wpływu OZE na sieć. W ubiegłym roku Komisja Europejska uznała, że rozwiązania w zakresie magazynowania energii odegrają ważną rolę w zapewnieniu integracji odnawialnych źródeł energii z siecią w UE. W Europie dominuje obecnie magazynowanie energii oparte na elektrowniach szczytowo-pompowych. Jednak, jak oceniono w raporcie, wraz ze spadkiem cen pojawiają się projekty akumulowania energii bazujące na nowych technologiach. Według szacunków przedstawionych w analizie, zapewnienie codziennej elastyczności systemów elektroenergetycznych w UE będzie wymagało do 108 GW mocy w magazynach energii elektrycznej.

Aktualnie, w związku z uznaniem zielonego wodoru za paliwo przyszłości oraz wydatkowaniem w UE coraz większych środków na projekty wodorowe, najszybciej rozwijającą się technologią mogą być magazynowanie energii w postaci odnawialnego wodoru.

Energia przyszłości

Ważne jest dostarczanie energii do systemu energetycznego w czasie niedoboru czy uelastycznienie podaży energii, stabilizację napięcia, stabilizację jakości zasilania, ochronę odbiorców przed krótkotrwałą utratą mocy, integrację energetyki rozproszonej czy też ograniczanie przeciążeń sieci.

Obecnie dostępne są m.in. technologie wodorowe, bateryjne czy mechaniczne magazynowania energii. Stosowanie ich uzależnione jest od specyfiki terenu i otoczenia zagospodarowanego obszaru, a także samego obiektu wraz z jego infrastrukturą. Budowa magazynów energii to również korzyść związana z ograniczeniem kosztów związanych z utrzymaniem terenów pogórniczych lub też w ostateczności ich wyburzaniem i likwidowaniem.