Tarcza finansowa, czyli kolejna odsłona tarczy antykryzysowej dla przedsiębiorców

W dniu 17.04.2020 r. weszła w życie ustawa o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 składająca się, wraz z rozwiązaniami zawartymi w uchwalonych wcześniej spec-ustawach dot. pandemii COVID-19, na system tzw. tarczy finansowej. Poniżej przegląd wynikających z tych aktów prawnych możliwości w zakresie pozyskania przez przedsiębiorców finansowania w związku epidemią COVID-19.

W ramach obowiązującego aktualnie stanu prawnego przedsiębiorstwa mogą skorzystać z następujących form wsparcia finansowego w związku z epidemią COVID-19:

1) możliwość pozyskania finansowania od Państwowego Funduszu Rozwoju (PFR) zgodnie z postanowieniami ustawy z dnia 04.07.2019 r. o systemie instytucji rozwoju (w szczególności art. 11-16 tej ustawy) - wsparcie takie może zostać udzielone w szczególności w formie:

a) gwarancji, poręczenia, pożyczki

b) "udzielenia finansowania" w formie pomocy publicznej zgodnej z rynkiem wewnętrznym przy czym ta forma pomocy:

jest dedykowana w szczególności (ale nie wyłącznie) mikroprzedsiębiorcom oraz małym i średnim przedsiębiorcom
może zostać przyznana w szczególności w formie obejmowania lub nabywania udziałów, akcji, warrantów subskrypcyjnych, obligacji, wierzytelności, przystępowania do spółek osobowych, udzielania pożyczek/gwarancji/poręczeń w tym za pośrednictwem funduszy kapitałowych
może zostać przeznaczona w szczególności na inwestycje, wspieranie przedsiębiorców, ochronę środowiska, badania, rozwój, innowacje, szkolenia i doradztwo a także zapobieganie lub naprawienie szkód spowodowanych klęskami żywiołowymi, innymi sytuacjami kryzysowymi, w tym rozprzestrzenianiem się COVID-19
w odniesieniu do epidemii COVID-19 jest realizowana zgodnie z postanowieniami rządowego programu udzielania przedsiębiorcom wsparcia finansowego, o którym mowa w art. 21a ustawy

c) podejmowania działań służących zapobieganiu lub łagodzeniu skutków sytuacji kryzysowych w tym skutków rozprzestrzeniania się COVID-19 w szczególności poprzez:

udzielanie wsparcia finansowego przedsiębiorcom i innym podmiotom dotkniętym tymi sytuacjami, w tym bezzwrotnego lub w formie gwarancji lub poręczeń
naprawienie lub pokrycie, w całości lub w części, szkód lub strat spowodowanych tymi sytuacjami z wykorzystaniem środków własnych PFR lub środków z innych źródeł;

2) możliwość uzyskania finansowania z Agencji Rozwoju Przemysłu S.A. (ARP) zgodnie z postanowieniami ustawy z dnia 16.04.2020 r. o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2, przy czym wsparcie takie:

a) może zostać przyznane w formie: pożyczki, gwarancji, poręczenia, leasingu a także innych instrumentów, których przedmiotem jest finansowanie działalności gospodarczej oraz innych form zwrotnych finansowych instrumentów dłużnych z wyłączeniem instrumentów zastrzeżonych dla podmiotów wykonujących działalność bankową oraz ubezpieczeniową

b) jest przyznawane na postawie umowy zawartej przez ARP z beneficjentem, określającej cel, na jaki może być ono przeznaczone (wzór wniosku o udzielenie wsparcia oraz wzór umowy ARP udostępnia na swojej stronie internetowej)

c) może zostać przyznane jedynie w zakresie niezbędnym dla utrzymania i kontynuacji prowadzonej działalności gospodarczej zagrożonej na skutek ekonomicznych następstw dla przedsiębiorcy, wynikających z wprowadzonych na podstawie odrębnych przepisów zakazów oraz ograniczeń w celu zapobiegania, przeciwdziałania i zwalczania COVID-19

d) może zostać przyznane przedsiębiorcom, którzy w związku z ogłoszeniem stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii znaleźli się w trudnej sytuacji finansowej (przy czym pod pojęciem trudnej sytuacji finansowej rozumie się sytuację, w której nastąpił spadek obrotów gospodarczych¹ przedsiębiorcy w następstwie COVID-19)

e) jest oferowane w celu przeciwdziałania skutkom gospodarczym COVID-19 p-przez zapewnienie beneficjentowi płynności finansowej przez okres trwania stanu zagrożenia epidemicznego/stanu epidemii oraz przez okres 12 miesięcy następujący po odwołaniu tego stanu, do czasu ustania negatywnych skutków ekonomicznych dla przedsiębiorcy

f) jest uzależnione (jego wielkość oraz rodzaj) od faktycznych skutków finansowych, jakie przedsiębiorca poniósł na skutek ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego/stanu epidemii, oraz skali prowadzonej działalności

g) wsparcie nie może być przeznaczone na regulowanie zobowiązań beneficjenta wobec podmiotów dominujących i zależnych w rozumieniu art. 4 § 1 pkt 4 k.s.h., wspólników, akcjonariuszy, członków rodziny oraz osób bliskich beneficjentów

h) nie przysługuje przedsiębiorcom:

których trudna sytuacja nie jest następstwem wprowadzonych na podstawie odrębnych przepisów zakazów oraz ograniczeń w celu zapobiegania, przeciwdziałania i zwalczania COVID-19
wobec których ogłoszono upadłość albo wobec których otwarte zostało postępowanie restrukturyzacyjne (a w przypadku przedsiębiorców, względem których złożono wnioski w postępowaniu upadłościowym lub restrukturyzacyjnym do czasu ich prawomocnego rozpatrzenia procedura udzielenia wsparcia ulega zawieszeniu);

3) możliwość uzyskania od Banku Gospodarstwa Krajowego poręczenia lub gwarancji spłaty kredytu z przeznaczeniem na zapewnienie płynności finansowej zgodnie z art. 15zzzd ustawy z dnia 02.03.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, przy czym ta forma wsparcia:

a) obejmuje do 80% kwoty pozostałej do spłaty

b) nie dotyczy mikroprzedsiębiorców oraz małych przedsiębiorców;

4) możliwość uzyskania środków z Funduszu Przeciwdziałania COVID-19 utworzonego w Banku Gospodarstwa Krajowego na finansowanie lub dofinansowanie realizacji zadań związanych z przeciwdziałaniem COVID-19 zgodnie z art. 65 ustawy z dnia 31.03.2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw, przy czym:

a) pod pojęciem "zadań związanych z przeciwdziałaniem COVID-19" rozumie się wszelkie czynności związane ze zwalczaniem zakażenia, zapobieganiem rozprzestrzeniania się, profilaktyką oraz zwalczaniem skutków, w tym społeczno-gospodarczych COVID-19

b) wyplata środków z funduszu jest uruchamiana decyzją Prezesa Rady Ministrów.

Na uwagę zasługuje ponadto art. 31f ustawy z dnia 02.03.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, zgodnie z którym bank może dokonać zmiany określonych w umowie warunków lub terminów spłaty kredytu/pożyczki (na warunkach uzgodnionych z kredytobiorcą) udzielonych na podstawie ustawy z dnia 29.08.1997 r. prawo bankowe przedsiębiorcy jeżeli:

a) zostały one udzielone przed dniem 08.03.2020 r. oraz

b) zmiana taka jest uzasadniona oceną sytuacji finansowej i gospodarczej kredytobiorcy dokonaną przez bank nie wcześniej niż w dniu 30.09.2019 r.

Przypisy:

¹Przy czym przez spadek obrotów gospodarczych rozumie się spadek sprzedaży towarów lub usług, w ujęciu ilościowym lub wartościowym:

1) nie mniej niż o 15%, obliczony jako stosunek łącznych obrotów w ciągu dowolnie wskazanych 2 kolejnych miesięcy kalendarzowych, przypadających w okresie po dniu 1 stycznia 2020 r. do dnia poprzedzającego dzień złożenia wniosku o uzyskanie wsparcia, w porównaniu do łącznych obrotów z analogicznych 2 kolejnych miesięcy kalendarzowych roku poprzedniego; za miesiąc uważa się także 30 kolejno po sobie następujących dni kalendarzowych, w przypadku gdy dwumiesięczny okres porównawczy rozpoczyna się w trakcie miesiąca kalendarzowego, to jest w dniu innym niż pierwszy dzień danego miesiąca kalendarzowego, lub

2) nie mniej niż o 25% obliczony jako stosunek obrotów z dowolnie wskazanego miesiąca kalendarzowego, przypadającego po dniu 1 stycznia 2020 r. do dnia poprzedzającego dzień złożenia wniosku o wsparcie, w porównaniu do obrotów z miesiąca poprzedniego; za miesiąc uważa się także 30 kolejno po sobie następujących dni kalendarzowych, w przypadku gdy okres porównawczy rozpoczyna się w trakcie miesiąca kalendarzowego, to jest w dniu innym niż pierwszy dzień danego miesiąca kalendarzowego.